Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Στυλιανός Χριστογιώργος, Αναπληρωτής Καθηγητής , Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Γιώργος Χατζησταυράκης, Επιστημονικός Συνεργάτης, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Τζινιέρη-Κοκκώση Μαρία, Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Βασικός στόχος της παρούσας εργασίας είναι να διερευνήσει τη θέση της υστερίας, της πρώτης κλινικής οντότητας που μελετήθηκε ψυχαναλυτικά, στη σύγχρονη ψυχιατρική και ψυχανάλυση.
Όσον αφορά το υλικό και τη μεθοδολογία, η παρούσα εργασία αποτελεί ποιοτική έρευνα, με συνδυασμό εννοιολογικής και κλινικής μελέτης περίπτωσης ασθενούς με υστερική παθολογία, σε ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία ενός έτους. Η ανασκόπηση περιέλαβε δημοσιευμένες εργασίες μέσω της μηχανής αναζήτησης ‘PEP Web’, βιβλία στην ελληνική και αγγλική γλώσσα και εκδόσεις περιορισμένης κυκλοφορίας.
Αρχικά, θα γίνει μία σύντομη ιστορική αναδρομή στην ψυχαναλυτική ιστορία της υστερίας και στον καθοριστικό ρόλο της συγκεκριμένης παθολογίας στη γέννηση κι επεξεργασία των βασικότερων ψυχαναλυτικών εννοιών και τεχνικών.
Στη συνέχεια, θα ερευνηθεί η θέση της υστερίας στην επίσημη ψυχιατρική, μέσα από τη διαδρομή της στα ταξινομητικά συστήματα DSM και ICD, διερευνώντας ποιες από τις σύγχρονες ψυχοπαθολογικές οντότητες αποτελούν κομμάτια της.
Αντιστοίχως, θα αναδειχθεί η θέση της υστερίας στη σύγχρονη ψυχανάλυση, μέσα από κριτική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας για την υπό μελέτη έννοια. Πρωταρχικό μέλημα είναι η αναζήτηση των κυριότερων και ειδικών ψυχικών μηχανισμών γέννησης της υστερίας στο υποκείμενο.
Επιπρόσθετα, τα κύρια χαρακτηριστικά της υστερίας, από την εποχή της αρχικής της μελέτης από τον Freud, η ειδική έκφραση της σεξουαλικότητας, η χρήση του σώματος και η θεατρικότητα, θα αναδειχθούν υπό το πρίσμα νέων απόψεων.
Μελετώνται, ακόμα και οι μηχανισμοί άμυνας που μεταχειρίζεται ο υστερικός ασθενής. Η αποσύνδεση (detachment), η απώθηση (repression) και η σωματομετατροπή (conversion) τίθενται εκ νέου επί τάπητος. Παράλληλα, αναζητάται η σύνδεση της υστερίας, με βάση τη συσχέτισή της με καθηλώσεις όχι μόνο στο οιδιπόδειο σύμπλεγμα, αλλά και σε πιο πρώιμα στάδια της ανάπτυξης, με πιο πρώιμους μηχανισμούς άμυνας, όπως η προβολή (projection), η απάρνηση (denial, disavowal), η σχάση (splitting) και η προβλητική ταύτιση (projective identification). Δίνεται, επίσης, βαρύτητα στο ρόλο των ταυτίσεων στο σχετίζεσθαι των υστερικών ασθενών.
Αναδεικνύεται η ιδιάτερη χροιά στη μεταβίβαση και αντιμεταβίβαση που αναδύονται στη θεραπεία υστερικού ασθενούς. Τα δύο αυτά στοιχεία είναι και τα καθοριστικά για τη διάγνωση και τη διαφοροποίηση της υστερίας από συναφείς ψυχοπαθολογίες.
Στο τελευταίο κομμάτι της εργασίας παρατίθεται κλινικό υλικό από ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία υστερικής ασθενούς, το οποίο μελετάται υπό το πρίσμα των σύγχρονων θεωρητικών προσεγγίσεων που έχουν παρατεθεί.
Λέξεις-κλειδιά:
Υστερία, Σεξουαλικότητα, Θεατρικότητα, Ψυχανάλυση, Μηχανισμοί άμυνας
