Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Δημήτριος Στραβοπόδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Βιολογίας, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Ο δάκος της ελιάς, με επιστημονικό όνομα Bactrocera oleae, αποτελεί χρόνια τώρα το μεγαλύτερο εχθρό για τα άγρια και καλλιεργούμενα ελαιόδενδρα, με παγκόσμια κατανομή. Η προνύμφη τρέφεται εξ’ ολοκλήρου από τον ίδιο τον καρπό της ελιάς με αποτέλεσμα την καταστροφή της παραγωγής και την υποβάθμιση των προϊόντων. Για το σκοπό αυτό, έχουν γίνει πολλές προσπάθειες ελέγχου των πληθυσμών με ποικίλους τρόπους όπως η χρήση παρασιτοκτόνων, η χρήση παγίδων-δολωμάτων, η εισαγωγή θηρευτών του εντόμου και άλλες πιο βιολογικές μεθόδους. Οι μέθοδοι αυτές, εμφανίστηκαν μη ικανοποιητικές σε πολλές περιπτώσεις, γεγονός που καθιστά αναγακαία την εύρεση μιας νέας τεχνικής ελέγχου πιο αποτελεσματικής αλλά και φιλικής προς το περιβάλλον. Τα έντομα B. oleae, χρησιμοποιούν για τις βασικές τους λειτουργίες, όπως η αναπαραγωγή και το ζευγάρωμα, το αισθητήριο και το οσφρητικό τους σύστημα. Μέσω αισθητηρίων οργάνων ανιχνεύουν εκτός των άλλων χημικών ουσιών, τις φερομόνες, που εκπέμπονται από το κάθε φύλο για την προσέλκυση του αντίθετου φύλου. Τα αισθητήρια όργανα διαθέτουν πλήθος οσφρητικών υποδοχέων που ανήκουν σε δυο μεγάλες οικογένειες, οι οποίοι κωδικοποιούν τα χημικά ερεθίσματα και στέλνουν την πληροφορία ως ηλεκτρικό σήμα στον εγκέφαλο. Με τη μέθοδο της ηλεκτροαντενογραφίας σε οσφρητικούς υποδοχείς, είναι εφικτό να προσδιοριστεί η ημιποσοτική απόκριση των εντόμων σε ποικίλες τέτοιες οσμές. Στην παρούσα εργασία, ελέγχθηκαν έντομα άγριου και εργαστηριακού πληθυσμού δάκων σχετικά με την απόκριση που είχαν στις κύριες φερομόνες που φαίνεται να συμμετέχουν στο ζευγάρωμα. Επιπλέον, έντομα που είχαν εκτεθεί αρκετή ώρα σε κάποια φερομόνη ελέγχθηκαν με τη μοριακή μέθοδο της Real Time PCR σχετικά με την έκφραση τριών ομόλογων υποδοχέων (317, 330, 520) με τη Drosophila melanogaster.
Λέξεις-κλειδιά:
Δάκος, Φερομόνες, Ηλεκτροφυσιολογία, Ηλεκτροαντεννογράφημα, Όσφρηση
