Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Αρτέμιος Πεχλιβανίδης, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Θωμάς Παπαρρηγόπουλος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Καλλιόπη Τριανταφύλλου, Ψυχολόγος, PhD, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Εξάρτηση από τη νικοτίνη και υπερφαγία φαίνεται να παρουσιάζουν ομοιότητες ως προς την αυξημένη «παρορμητικότητα» και την επιρροή που ασκούν στην «εστία ελέγχου», που εμφανίζουν τα άτομα που επιδίδονται σε συμπεριφορές κατάχρησης τσιγάρου/τροφής συγκριτικά με άτομα που δεν εκδηλώνουν τέτοιου είδους συμπεριφορές.
Σκοπός: Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να μελετηθεί η συσχέτιση του καπνίσματος και της υπερφαγίας με την παρορμητικότητα και την εστία ελέγχου.
Μέθοδος: Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε ήταν ποσοτική, είχε συγχρονικό χαρακτήρα και διήρκεσε περίπου 2 μήνες. Το δείγμα αποτελούταν από 1948 ενήλικα άτομα (Άρρεν= 183, Θήλυ= 1.758, Άλλο= 7, Μέση Τιμή Ηλικίας= 33,6 έτη, SD= 9,1) προερχόμενα από το γενικό πληθυσμό. Τα ερωτηματολόγια που χρησιμοποιήθηκαν ήταν τα εξής: α) Ερωτηματολόγιο δημογραφικών στοιχείων, β) Ερωτηματολόγιο αναφορικά με την υγεία, γ) Κλίμακα εξάρτησης από τη νικοτίνη του Fagerström (FTND), δ) Κλίμακα Υπερφαγίας (BES), ε) Κλίμακα Παρορμητικότητας του Barratt (BIS) και στ) Κλίμακα Εστίας Ελέγχου του Pettijohn. Tα ερωτηματολόγια αναρτήθηκαν, με τη μορφή «Google Forms», σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου και συμπληρώθηκαν από τους συμμετέχοντες.
Αποτελέσματα: Αναφορικά με τη συνολική παρορμητικότητα, βρέθηκε ότι οι μη καπνιστές που δεν εκδηλώνουν υπερφαγία εμφανίζουν σημαντικά χαμηλότερη βαθμολογία [Μέση Τιμή= 59,0 (SD= 8,1), p<0,001] σε σχέση με τους καπνιστές που δεν εκδηλώνουν υπερφαγία [Μέση Τιμή= 60,9 (SD= 8,7), p<0,001], καθώς και με τους μη καπνιστές που εκδηλώνουν υπερφαγία [Μέση Τιμή= 64,2 (SD= 8,4)], p<0,001], αλλά και με τους καπνιστές που εκδηλώνουν υπερφαγία [Μέση Τιμή= 65,9 (SD= 9,4), p<0,001]. Ακόμη, όσον αφορά στην εστία ελέγχου, βρέθηκε ότι οι καπνιστές που δεν εκδηλώνουν υπερφαγία εμφανίζουν σημαντικά υψηλότερη βαθμολογία [Μέση Τιμή= 71,7 (SD= 12,3), p<0,001] σε σχέση με τους μη καπνιστές που δεν εκδηλώνουν [Μέση Τιμή= 70,9 (SD= 13,1), p<0,001], τους μη καπνιστές που εκδηλώνουν [Μέση Τιμή= 64,7 (SD= 14,2), p<0,001], αλλά και με τους καπνιστές που εκδηλώνουν [Μέση Τιμή= 63,7 (SD= 14,0), p<0,001]. Συμπεράσματα: Η έρευνά μας έδειξε ότι τα άτομα που καπνίζουν ή εκδηλώνουν υπερφαγικά επεισόδια παρουσιάζουν αυξημένη παρορμητικότητα συγκριτικά με όσους δεν επιδίδονται σε τέτοιου είδους συμπεριφορές. Επίσης, το κάπνισμα δε φάνηκε να συνδέεται με χαμηλότερη εσωτερική εστία ελέγχου, ενώ, αντίθετα, άτομα που εκδηλώνουν υπερφαγία εμφανίζουν εσωτερική και εξωτερική εστία ελέγχου, ανεξάρτητα από το αν καπνίζουν ή όχι. Τέλος, η πλέον αυξημένη παρορμητικότητα και η χαμηλότερη τιμή εσωτερικής εστίας ελέγχου παρατηρήθηκε στα άτομα που ήταν καπνιστές και εκδήλωναν επεισόδια υπερφαγίας.
