Μονάδα:
Τμήμα ΝομικήςΒιβλιοθήκη Νομικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2022-08-26
Συγγραφέας:
Σεμερτζάκης Κωνσταντίνος
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Παύλος Σούρλας, Ομότιμος Καθηγητής Νομικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α.
Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, Καθηγητής Νομικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α.
Βασίλειος Βουτσάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Νομικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α.
Κωνσταντίνος Ανδρουλιδάκης, Kαθηγητής τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης
Σταυρούλα Τσινόρεμα, Καθηγήτρια τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης
Φίλιππος Βασιλόγιαννης, Αναπληρωτής Καθηγητής Νομικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α.
Νικόλαος Παπασπύρου, Αναπληρωτής Καθηγητής Νομικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α.
Πρωτότυπος Τίτλος:
Κανονιστική συνοχή και δικαιώματα
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Κανονιστική συνοχή και δικαιώματα
Περίληψη:
Αντικείμενο της διδακτορικής διατριβής αποτελεί η δυνατότητα της έντασης μεταξύ των δικαιωμάτων. Το ζήτημα προσεγγίζεται μέσα από την αναδίφηση του εννοιακού τριπτύχου της ορθολογικότητας, των ουσιαστικών λόγων προς το πράττειν και των δικαιωμάτων, καθώς και της εγγενούς συνάφειας στην οποία οι κανονιστικές αυτές κατηγορίες τελούν μεταξύ τους.
Το ζεύγος της ορθολογικότητας και των ουσιαστικών λόγων εξετάζεται στο πρώτο μέρος της διατριβής, το οποίο επιγράφεται «Κανονιστική συνοχή». Σε αυτό εγκύπτω στο τυπικό ζήτημα της συνοχής των αποφάνσεων του λόγου, προσπαθώντας να απαντήσω στο ερώτημα: «τι είναι αυτό που καθιστά συνεκτικό και ακέραιο ένα οποιοδήποτε κανονιστικό σύστημα;». Τα ζεύγη των ουσιαστικών λόγων και των δικαιωμάτων αφενός, των δικαιωμάτων και της ορθολογικότητας αφετέρου, αποτελούν αντίστοιχα το αναλυτικό και το διαλεκτικό σκέλος του δεύτερου μέρους υπό τον τίτλο «Δικαιώματα». Εδώ προσπαθώ να διακριβώσω τη θέση που κατέχουν τα δικαιώματα εντός ενός συστήματος πρακτικών κανόνων και αρχών.
Βασική θέση που διέπει όλες τις αναπτύξεις στο πλαίσιο αυτής της εργασίας είναι πως η κανονιστικότητα δεν περιορίζεται σε ό,τι μπορεί να εισφερθεί ως κατ’ αρχήν βάσιμη δικαιολόγηση μιας συμπεριφοράς κατά τη διαδικασία του λόγον διδόναι˙ εκδηλώνεται ήδη σε ένα επίπεδο βαθύτερο από αυτό της παροχής λόγων: στο επίπεδο της σύστασής τους. Τόσο οι ορθολογικές αρχές όσο και τα δικαιώματα αναπτύσσουν την κανονιστική τους ισχύ σε τούτο το επίπεδο, μας δεσμεύουν δε με έναν τρόπο ριζικότερο από αυτόν των ουσιαστικών λόγων: όχι με το να δικαιολογούν μια συμπεριφορά, αλλά με το να θέτουν τα όρια της δικαιολογησιμότητάς της, τα όρια του τι μπορεί να δικαιολογηθεί και του τι μπορεί να αποτελέσει πρακτικό λόγο.
Υπό το λογοσυστατικό πρότυπο της κανονιστικότητας, οι κατηγορίες των δικαιωμάτων δεν ανάγονται σε σχέσεις ουσιαστικών λόγων, ούτε αποτελούν οι ίδιες πηγή τέτοιων λόγων, όπως κατά κόρον υποστηρίζεται˙ κατά συνέπεια, δεν μπορούν να ιδωθούν ούτε ως κανόνες ούτε ως αρχές. Θα πρέπει αντίθετα να τις αντιληφθούμε ως τους λογικούς αρμούς που συνέχουν και συγχρόνως διαχωρίζουν τα δομικά στοιχεία του λόγου, τα πρόσωπα, συγκροτώντας την κανονιστική επικράτεια. Αυτή η αντίληψη των δικαιωμάτων διατρέχει το κανονιστικό πεδίο από την ηθική ως τη συνταγματική και την ευρύτερη έννομη τάξη, προσδιορίζοντας τη φύση του δικαίου και της δεσμευτικότητάς του.
Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγω είναι ότι τα δικαιώματα, ως σχέσεις ισότητας, διακριτότητας και stricto sensu αξιοπρέπειας μεταξύ των προσώπων, αποτελούν το θεμέλιο της κανονιστικής ισχύος τόσο της ορθολογικότητας όσο και των ουσιαστικών λόγων, του συνολικού δηλαδή οικοδομήματος του λόγου. Υπό αυτήν την έννοια, δεν εναρμονίζονται απλώς με την ιδέα της κανονιστικής συνοχής, αλλά αποτελούν αναγκαία συνθήκη της. Ως εκ τούτου, η ένταση μεταξύ των δικαιωμάτων είναι λογικώς και κανονιστικώς αδύνατη.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Δίκαιο – Νομοθεσία
Λέξεις-κλειδιά:
δικαιώματα, πρακτικοί λόγοι, ορθολογικότητα, κανονιστικότητα, συγκρούσεις δικαιωμάτων, ηθικά διλήμματα, αναλογικότητα
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
387
