Τμήμα Νομικής
Βιβλιοθήκη Νομικής Σχολής

2022-11-05

2022

Τσόλιας Γρηγόριος

Λεωνίδας Κοτσαλής, Ομότιμος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
Χρίστος Μυλωνόπουλος, Ομότιμος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
Νικόλαος Λίβος, Αφυπηρετήσας Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
Δημήτριος Κιούπης, Αναπληρωτής Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
Αριστομένης Τζαννετής, Αναπληρωτής Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
Γεώργιος Τριανταφύλλου, Αναπληρωτής Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
Αθανασία Διονυσοπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

Η άρση του απορρήτου των μορφών της τηλεπικοινωνιακής ανταπόκρισης για την διακρίβωση εγκλημάτων

Ελληνικά

Η άρση του απορρήτου των μορφών της τηλεπικοινωνιακής ανταπόκρισης για την διακρίβωση εγκλημάτων

Με την παρούσα εργασία προσεγγίζεται η ειδική ανακριτική πράξη της άρσης του απορρήτου, η οποία διενεργείται μέσω των δημοσίων δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Το απόρρητο των ηλεκτρονικών επικοινωνιών στα δημόσια δίκτυα αίρεται σύμφωνα με τις προβλεπόμενες ουσιαστικές και διαδικαστικές εγγυήσεις της νομοθεσίας για την άρση του απορρήτου. Επικοινωνίες, οι οποίες λαμβάνουν χώρα εκτός δημοσίου δικτύου ηλεκτρονικών επικοινωνιών, προστατεύονται από το αρ. 19 παρ. 1 Σ. κατ’ απόλυτο τρόπο και δεν επιτρέπεται η άρση του απορρήτου. Κεντρικό μέγεθος συνιστά εν προκειμένω το τρίπτυχο «πάροχος υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών-δημόσιο δίκτυο-ηλεκτρονική επικοινωνία». Η εργασία επικεντρώνεται στον προσδιορισμό των εννοιών αυτών υπό το πρίσμα του δικαίου περισσοτέρων εννόμων τάξεων. Ενώ η έννοια του απορρήτου των ηλεκτρονικών επικοινωνιών έχει αντιμετωπισθεί από τη θεωρία και τη νομολογία μέχρι σήμερα στο πλαίσιο του αρ. 19 παρ. 1 Σ., με την εργασία προτείνεται η σύμφωνη προς το ενωσιακό και ευρωπαϊκό δίκαιο ερμηνεία της. Λαμβάνεται υπόψη η δευτερογενής ενωσιακή νομοθεσία (2002/58/ΕΚ), η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), προκειμένου να προσδιορισθεί τελικά η έννοια της «απόρρητης ηλεκτρονικής επικοινωνίας» καθώς και η έννοια της «άρσης του απορρήτου». Διαπιστώνεται ότι οι τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα των δημοσίων δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών και ο τρόπος μετάδοσης της επικοινωνίας ή της χρήσης των ηλεκτρονικών υπηρεσιών επικοινωνιών καθώς και της χρήσης του δικτύου ασκεί επίδραση στον προσδιορισμό της έννοιας της ηλεκτρονικής επικοινωνίας καθώς και στο εφαρμοστέο δίκαιο. Η κατάργηση της μεταφοράς σημάτων και η αντικατάστασή τους από τα πακέτα ip στο διαδίκτυο οδήγησε στην κατάργηση της έννοιας της «τηλεφωνίας» και συνακόλουθα κατέστησε σε τεχνολογικό επίπεδο αδύνατη την διάκριση μεταξύ «εσωτερικών» και «εξωτερικών» στοιχείων της επικοινωνίας.
Σύμφωνα με την πρόταση Κανονισμού e-Privacy της Ε.Ε., με την οποία πρόκειται να αντικατασταθεί η οδηγία 2002/58/ΕΚ, καταργείται η διάκριση μεταξύ των νομικών εννοιών της επικοινωνίας και των εξωτερικών στοιχείων της (δεδομένων κίνησης και θέσης). Το περιεχόμενο των ηλεκτρονικών επικοινωνιών ορίζεται πλέον ως «δεδομένα ηλεκτρονικών επικοινωνιών», ενώ τα δεδομένα κίνησης και θέσης ορίζονται πλέον ως «μεταδεδομένα ηλεκτρονικών επικοινωνιών». Το γεγονός επομένως της ηλεκτρονικής επικοινωνίας εμπίπτει σύμφωνα με τον ενωσιακό νομοθέτη στο πεδίο εφαρμογής της νομοθεσίας για την προστασία του απορρήτου των προσωπικών δεδομένων. Με δεδομένη την διφυή νομική υπόσταση των επικοινωνιών και την υπαγωγή τους τόσο στο πεδίο προστασίας του απορρήτου των επικοινωνιών, όσο και σε εκείνο των προσωπικών δεδομένων προτείνεται από την εργασία η εφαρμογή των αρχών επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων κατά την διενέργεια της ειδικής ανακριτικής πράξης της άρσης του απορρήτου των ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Στο δεύτερο μέρος της εργασίας εξετάζεται η νομοθεσία για την άρση του απορρήτου των ηλεκτρονικών επικοινωνιών υπό το πρίσμα της νομολογίας των ευρωπαϊκών δικαστηρίων καθώς και των διαπιστώσεων του πρώτου μέρους, προκειμένου να εντοπισθούν τα δικαιοκρατικά ελλείμματα και να καλυφθούν de lege ferenda. Βασική παραδοχή της εργασίας συνιστά το γεγονός ότι κάθε διακριτή και αυτοτελής επεξεργασία των επικοινωνιών συνιστά διαφορετική «πράξη άρσης του απορρήτου» με την διενέργεια της οποίας επέρχεται περαιτέρω και βαθύτερη επέμβαση στο ατομικό δικαίωμα. Κάθε διακριτή και αυτοτελής «πράξη άρσης του απορρήτου» διενεργείται σύμφωνα με το Σύνταγμα και το ευρωενωσιακό δίκαιο μόνο εφόσον έχουν τηρηθεί οι απαιτούμενες ουσιαστικές και διαδικαστικές εγγυήσεις. Η εργασία καταλήγει στο κεντρικό συμπέρασμα σύμφωνα με το οποίο η χρήση του δημοσίου δικτύου ηλεκτρονικών επικοινωνιών υπάγεται στην προστασία του απορρήτου δημιουργώντας ένα αντικειμενικό «τεκμήριο υπέρ του απορρήτου» χωρίς να περιορίζεται χρονικά. Από το ενωσιακό δίκαιο και τη νομολογία των ευρωπαϊκών δικαστηρίων συνάγεται η «αρχή του μη χρονικού περιορισμού της προστασίας του απορρήτου» των ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, κάθε χρήση του δημοσίου δικτύου ηλεκτρονικών επικοινωνιών προστατεύεται από το απόρρητο ακόμη και μετά την ολοκλήρωση της επικοινωνίας ή της χρήσης του δημοσίου δικτύου σε κάθε μορφή αποθηκευμένης επικοινωνίας, η οποία βρίσκεται είτε στα συστήματα του παρόχου, είτε στις τερματικές συσκευές επικοινωνίας ή αποθηκευτικά μέσα του χρήστη, είτε ενσωματώνεται σε κάθε είδους υλικό φορέα, όπως π.χ. στην έκθεση απομαγνητοφώνησης. Τέλος, η εργασία καταλήγει στην τελική πρόταση της συγκέντρωσης και της κωδικοποίησης του συνόλου της νομοθεσίας για την άρση του απορρήτου των ηλεκτρονικών επικοινωνιών αλλά και της νομοθεσίας για την προστασία των προσωπικών δεδομένων στο πλαίσιο δημιουργίας ενός αυτοτελούς τομέα δικαίου προστασίας «δεδομένων ηλεκτρονικών επικοινωνιών».

Δίκαιο – Νομοθεσία

άρση απορρήτου, ηλεκτρονικές επικοινωνίες, δημόσιο δίκτυο, διακρίβωση εγκλημάτων, οδηγία 2002/58/EK.

Όχι

0

Όχι

1170

390

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2024-11-05.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/3245205