Τμήμα Νοσηλευτικής
Βιβλιοθήκη Επιστημών Υγείας

2022-12-05

2022

Φύτρου Ελένη

Πατηράκη Ελισάβετ, Καθηγήτρια, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Μπούμπας Δημήτριος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Σταματάκης Αντώνιος, Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Τσιόδρας Σωτήριος, Καθηγητής, Καθηγητής, Τμήμα Ιατρικής, ΕΚΠΑ
Αντωνιάδου Αναστασία, Καθηγήτρια, Τμήμα Ιατρικής, ΕΚΠΑ
Γιαννακοπούλου Μαργαρίτα, Καθηγήτρια, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Κατσαραγάκης Στυλιανός, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ

Συμπλέγματα Συμπτωμάτων (ΣΣ) ασθενών με καρκίνο παχέος εντέρου: Μελέτη των προσδιοριστών της βιωμένης εμπειρίας τους

Ελληνικά

Συμπλέγματα Συμπτωμάτων (ΣΣ) ασθενών με καρκίνο παχέος εντέρου: Μελέτη των προσδιοριστών της βιωμένης εμπειρίας τους

Υπόβαθρο: Οι ασθενείς με καρκίνο βιώνουν μεγάλο αριθμό συμπτωμάτων που εμφανίζονται ταυτόχρονα. Η έννοια του Συμπλέγματος Συμπτωμάτων (ΣΣ) έχει συντελέσει στην κατανόηση των συνεργικών σχέσεων μεταξύ των συμπτωμάτων και των υποκείμενων βιολογικών μηχανισμών. Οι σχετικές μελέτες είναι ποσοτικές. Αξίζει να διερευνηθεί αν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ποιοτική μέθοδος για την αναγνώριση των ΣΣ ενός ασθενή, και η σχέση των ΣΣ με δείκτες φλεγμονής.
Σκοπός: Οι στόχοι της παρούσας μελέτης ήταν: 1) Αναγνώριση πολλαπλών συμπτωμάτων που εκδηλώνονται ταυτόχρονα και οργανώνονται σε ΣΣ, με ποσοτική και ποιοτική μέθοδο, 2)Διερεύνηση των προσδιοριστών που επηρεάζουν το βίωμα των συμπτωμάτων, 3) Διερεύνηση της σχέσης της σοβαρότητας των συμπτωμάτων ενός ΣΣ με εργαστηριακούς δείκτες φλεγμονής.
Μέθοδος: Η μελέτη είναι συγχρονική μικτής μεθοδολογίας. Η δειγματοληψία ήταν σκόπιμη, αφορούσε ποσοτικά δεδομένα 64 εξωτερικών ασθενών υπό ΧΜΘ με τεκμηριωμένη διάγνωση καρκίνου ΠΕ. Έγινε λήψη δείγματος αίματος στον πρώτο και τέταρτο κύκλο ΧΜΘ πριν την χορήγηση των κυτταροστατικών φαρμάκων για μέτρηση CRP, κυτοκινών (IL-6, IL-8,IL17A, TGFβ), οξυτοκίνης και λευκών αιμοσφαιρίων (ουδετερόφιλα- λεμφοκύτταρα). Οι ασθενείς συμπλήρωσαν δύο ερωτηματολόγια (System of Beliefs Inventory _SBR-15 και Life Orientation Test Revised _LOT-R), για την αξιολόγηση της θρησκευτικότητας και της αισιοδοξίας αντίστοιχα. Η αξιολόγηση των συμπτωμάτων έγινε στον τέταρτο κύκλο ΧΜΘ, με την κλίμακα MD Anderson Symptom Inventory (MDASI). Είκοσι τρεις (23) από τους 64 ασθενείς δέχτηκαν να δώσουν ημιδομημένη συνέντευξη. Για την αναγνώριση των ΣΣ και των προσδιοριστών του βιώματος χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πακέτο SPSS 22 και ως μέθοδοι έλεγχος συσχέτισης, ανάλυση κύριας συνιστώσας και ανάλυση κατά συστάδες. Η ανάλυση των ποιοτικών δεδομένων ακολούθησε την ερμηνευτική φαινομενολογική προσέγγιση.
Αποτελέσματα: Τα δεδομένα επιπολασμού και σοβαρότητας 14 συμπτωμάτων χρησιμοποιήθηκαν για την αναγνώριση ΣΣ με ανάλυση κύριας συνιστώσας και ανάλυση κατά συστάδες. Προέκυψε ο ίδιος αριθμός ΣΣ με μικρή διαφοροποίηση της σύστασης. Τα ΣΣ που αναγνώρισε η ανάλυση κύριας συνιστώσας (PCA) χρησιμοποιώντας τα δεδομένα σοβαρότητας ήταν : 1) εμετός-ναυτία-ξηροστομία-ανορεξία, 2) Θλίψη- άγχος, 3) Περιφερική νευροπάθεια-διαταραχή ύπνου - προβλήματα μνήμης και 4) Υπνηλία-κόπωση-πόνος. Στατιστικός έλεγχος με ανάλυση κατά συστάδες για διαφορές ως προς την σοβαρότητα των συμπτωμάτων μεταξύ των ασθενών, διέκρινε τρεις ομάδες ασθενών με διαφορετικό προφίλ συμπτωμάτων. Υπήρχαν διαφορές μεταξύ ασθενών με σοβαρό βίωμα και ασθενών με ήπιο βίωμα, ως προς τη συγκέντρωση των κυτοκινών και τα ατομικά και κλινικά χαρακτηριστικά. Η ανάλυση κύριας συνιστώσας και ο έλεγχος συσχέτισης επιβεβαίωσαν, ότι η ηλικία ήταν ο πιο σημαντικός προσδιοριστής της σύστασης των ΣΣ. Η αισιοδοξία επηρεάζει την αξιολόγηση της σοβαρότητας θλίψης-άγχους. Η ανάλυση ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων ανέδειξαν την κεντρική σημασία του ΣΣ θλίψη-άγχος για το βίωμα των ασθενών με καρκίνο ΠΕ. Υπήρχε συσχέτιση δεικτών φλεγμονής και σοβαρότητας συμπτωμάτων. Η IL-17A συσχετίστηκε με κόπωση-πρόβλημα μνήμης, ο TGFβ με ξηροστομία ενώ η οξυτοξίνη είχε θετική συσχέτιση με περιφερική νευροπάθεια - διαταραχή ύπνου και αρνητική με το ΣΣ άγχος-θλίψη . Η κυτοκίνη IL-8 δεν συσχετίστηκε με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων, αλλά με υψηλό καρκινικό φορτίο.
Οι ασθενείς κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων περιέγραψαν συσχετίσεις μεταξύ των συμπτωμάτων και πυρηνικά συμπτώματα κοινά με αυτά της ποσοτικής ανάλυσης. Έγινε αναγνώριση ΣΣ για κάθε ασθενή, με κριτήριο τις συσχετίσεις μεταξύ συμπτωμάτων και το χρόνο εκδήλωσης. Η ερμηνευτική φαινομενολογική ανάλυση είχε ως αποτέλεσμα τις εξής κατηγορίες θεμάτων: συμβολική γλώσσα, αυτοϋπερβατικότητα, νοηματοδότηση του καρκίνου, μηχανισμοί αντιμετώπισης, υποφέρειν και επίδραση των συμπτωμάτων.
Σημαντικότητα μελέτης- περιορισμοί : Η παρούσα μελέτη αποτελεί μια πρώτη προσπάθεια μελέτης στον ελληνικό πληθυσμό των σχέσεων μεταξύ των συμπτωμάτων ασθενών με καρκίνο ΠΕ, χρησιμοποιώντας ως εργαλείο το ΣΣ. Ο κύριος περιορισμός της μελέτης ήταν η οργάνωση των συμπτωμάτων των ΣΣ με διαφορετικά κριτήρια στην ποσοτική και στην ποιοτική προσέγγιση που κάνει δύσκολη τη σύγκριση των ΣΣ .
Συμπέρασμα: Το πιο συχνό και σταθερό σύμπλεγμα των ασθενών ήταν το ΣΣ θλίψη-άγχος. Η αρνητική συσχέτιση αυτού του ΣΣ, με την αισιοδοξία και την οξυτοκίνη, συνηγορεί υπέρ του σχεδιασμού γνωστικών νοσηλευτικών παρεμβάσεων στοχευμένων σε αυτό. Η αρνητική συσχέτιση του ΣΣ με την οξυτοκίνη συνάδει με πρόσφατες μελέτες για τη συσχέτιση της ορμόνης με νευροψυχιατρικές διαταραχές, ως αποτέλεσμα της κεντρικής δράσης της στο ΚΝΣ. Υπάρχει συσχέτιση κυτοκινών με τη σοβαρότητα συμπτωμάτων π.χ.TGFβ-ξηροστομία, IL17A με κόπωση-πρόβλημα μνήμης. Πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω η αξία μέτρησης δεικτών φλεγμονής πριν την έναρξη ΧΜΘ για την πρόβλεψη των συμπτωμάτων. Η αρχική μέτρηση της IL-8 είναι ενδεικτική της έκτασης της νόσου και ίσως μπορεί να αξιοποιηθεί στη διάγνωση .

Επιστήμες Υγείας

Συμπλέγματα συμπτωμάτων, Καρκίνος παχέος εντέρου, Βιοδείκτες

Όχι

0

Όχι

430

320

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2024-06-05.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/3254830