Μονάδα:
Τμήμα Ιστορίας και ΑρχαιολογίαςΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2022-12-07
Συγγραφέας:
Μπαρλαγιάννη Παναγιώτα
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Κωνσταντίνος Κοπανιάς, Αν. Καθηγητής, τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Ε.Κ.Π.Α.
Γεωργία Κουρτέση-Φιλιππάκη, Ομ. Καθηγήτρια, τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Ε.Κ.Π.Α.
Νικόλαος Ευστρατίου, Ομ. Καθηγητής, τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Α.Π.Θ.
Ιωάννης Παπαδάτος, Αν. Καθηγητής, τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Ε.Κ.Π.Α.
Luca Peyronel, Full Professor, Departement of Literary Studies, Philology and Liguistics, University of Milan
Anna Gomez Bach, Assoc. Professor, Departement of Prehistory, Autonomous Unicersity of Barcelona
Νένα Γαλανίδου, Καθηγήτρια, τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Πρωτότυπος Τίτλος:
Intramural and Extramural Burial Practices during the Ubaid Period: Social Implications and Beliefs.
Γλώσσες διατριβής:
Αγγλικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Τα Ταφικά έθιμα της Περιόδου Ubaid: κοινωνικές προεκτάσεις και θρησκευτικές πεποιθήσεις
Περίληψη:
Η μελέτη του Πολιτισμού Ubaid ξεκίνησε την δεκαετία του ’30, όταν πραγματοποιήθηκε η χρονολογική οριοθέτηση της περιόδου από το 6500 έως το 4000/3800 π.Χ. αντίστοιχα. Ο συγκεκριμένος πολιτισμός εκτείνεται στην Μεσοποταμία, την νότια Τουρκία, την βόρεια Συρία και το δυτικό Ιράν. Αν και ο Πολιτισμός Ubaid αποτέλεσε ένα σημαντικό τμήμα της προϊστορίας της Εγγύς Ανατολής, μόλις τις τελευταίες δεκαετίες μελετάται συστηματικά. Η συστηματική ανασκαφή «τυπικών» θέσεων Ubaid, που πραγματοποιείται τα τελευταία χρόνια, δίνει την δυνατότητα στην έρευνα να εστιάσει στον ίδιο τον υλικό πολιτισμό. Σε αυτήν την προσπάθεια συμβάλλει η παρούσα διδακτορική έρευνα, η οποία εξετάζει τα ταφικά έθιμα της συγκεκριμένης περιόδου.
Kατά την δεκαετία του ’80 δημοσιεύθηκαν αρκετές μελέτες περιπτώσεων, σύμφωνα με τις οποίες τα ταφικά έθιμα του πολιτισμού Ubaid δεν ήταν παγιωμένα. Επίσης, φαίνεται ότι όλες οι ταφές ανεξαιρέτως είναι φτωχικές παρουσιάζοντας μία εικόνα ισότητας μεταξύ των κατοίκων, ενώ δεν εντοπίζεται κάποια ένδειξη της κοινωνικής τάξης ή της ταυτότητας του νεκρού. Οι μελέτες περιπτώσεων εστιάζουν σε συγκεκριμένες και αρκετά διαφορετικές μεταξύ τους θέσεις. Όλες χρονολογούνται σε διαφορετικές φάσεις του Πολιτισμού Ubaid. Μάλιστα σε κάποιες από αυτές βρέθηκαν μόνο υποδαπέδιες ταφές και σε άλλες βρέθηκαν νεκροταφεία. Χωρίς να λαμβάνονται υπόψιν οι παραπάνω παράγοντες, αλλά και το γεγονός ότι η Περίοδος Ubaid είχε διάρκεια μεγαλύτερη από δύο χιλιετίες, εξάγεται το συμπέρασμα ότι δεν υπήρξαν αποκρυσταλλωμένα έθιμα. Άλλωστε, τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχει αυξηθεί ο αριθμός των ανεσκαμμένων θέσεων Ubaid και έχει έρθει στο φως ένας μεγάλος αριθμός ταφών που δεν έχουν μελετηθεί ακόμη.
H συγκεκριμένη διατριβή έρχεται να καλύψει το κενό που υπάρχει στην αρχαιολογική έρευνα σχετικά με τα ταφικά έθιμα που επικρατούσαν εκείνη την εποχή. Συγκεκριμένα, θα αναλυθούν όλα τα ταφικά context όλων των σύγχρονων θέσεων που έχουν δημοσιευθεί. Η συνολική θεώρησή τους θα αναδείξει επιμέρους ζητήματα και στάδια στην εξέλιξη των παραδόσεων σε κάθε περιοχή και σε κάθε υπο-περίοδο. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στο Tepe Gawra, καθώς θα επανεξετασθεί το ανασκαφικό αρχείο. Η συγκεκριμένη θέση αποτελεί μία σημαντική πηγή πληροφοριών, καθώς έχει σχεδόν πλήρως ανασκαφεί. Παρόλα αυτά, στην τελική δημοσίευση υπάρχουν ασάφειες που δεν οδηγούν σε τεκμηριωμένη χρονολογική κατανομή των οικιστικών στρωμάτων. Επίσης, ένας σημαντικός αριθμός ταφών παραλείπεται, ενώ όσες έχουν δημοσιευθεί αποδίδονται λανθασμένα σε πρωιμότερα στρώματα. Τέλος, σε αρκετές περιπτώσεις αναφέρεται μόνο ένα μέρος των κτερισμάτων. Επομένως, κρίνεται αναγκαία η επανεξέταση της συγκεκριμένης θέσης.
Η ανάλυση των υποδαπέδιων ταφών έδειξε ότι τα ταφικά έθιμα Ubaid επηρεάζονται όλο και περισσότερο από τις τοπικές παραδόσεις όσο απομακρυνόμαστε από την νότια Μεσοποτομία. Γι΄αυτό το λόγο είναι δύσκολο να αποσαφηνιστούν οι θρησκευτικές πεποιθήσεις βασιζόμενοι στην μελέτη θέσεων που βρίσκονται στο βόρειο Ιράκ και Συρία, καθώς και στην νοτιοανατολική Ανατολία. Επομένως, ο Πολιτισμός Ubaid αν και παρήκμαζε σταδιακά κατά την 5η χιλ π.Χ. συνέχιζε να εξαπλώνεται προς το βορρά.
Όσον αφορά τις ταφές στα νεκροταφεία παρατηρείται συστηματικότερη εναπόθεση κτερισμάτων συγκριτικά με τις υποδαπέδιες, αλλά και πρωιμότερες ταφές. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει πως η ανάγκη επίδειξης κύρους έχει τις ρίζες του στα οργανωμένα νεκροταφεία και ιδιαίτερα στα νεκροταφεία Ubaid.
Κατά την Περίοδο Ubaid επανεμφανίζονται οι εγχυτρισμοί βρεφών εντός της κατοικημένης περιοχής. Πλέον όλοι ανεξαιρέτως οι ανήλικοι θάβονταν εντός κεραμικών αγγείων χωρίς κτερίσματα. Τα αγγεία που χρησιμοποιούνταν για την διαμόρφωση του τάφου είναι χαμηλής ποιότητας και σε δεύτερη χρήση. Στα νεκροταφεία θάβονταν, αντίθετα, οι ενήλικες, συνήθως σε απλούς λάκκους. Τα κτερίσματα που συνοδεύουν τον νεκρό αποτελούνται κυρίως από διακοσμημένα και καλής ποιότητας κεραμικά αγγεία. Επομένως, δεν υπάρχουν ενδείξεις της ταυτότητας του νεκρού ή της κοινωνικής του θέσης. Επίσης, ελάχιστες αποκλίσεις στο ταφικό τελετουργικό και στην φροντίδα του νεκρού έχουν παρατηρηθεί. Όλα τα παραπάνω υποδεικνύουν μία σχετικά ίση μεταχείριση των αποθανόντων, ανεξαρτήτως της κοινωνικής θέσης που κατείχαν κατά την διάρκεια της ζωής τους. Πολύ πιθανό, κατά την περίοδο Ubaid να θεωρούνταν πως κανένα κεκτημένο δεν είχε σημασία στην μεταθανάτια ζωή.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Αρχαιολογία
Λέξεις-κλειδιά:
Μεσοποταμία, Περίοδος Ubaid, Ταφικά έθιμα, Κοινωνία, Μεταθανάτια ζωή
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
170
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
1573
Αρχείο:
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2025-01-09.
Barlagianni-Burial_Practice_in_the_Ubaid_Period.pdf
10 MB
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2025-01-09.
