Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2023-02-15

2023

Μιχαήλ Νικόλαος-Εμμανουήλ

Jean-Charles Moretti (Directeur de recherche, Université Lumière Lyon 2, IRAA-CNRS)
Πλάτων Πετρίδης (καθηγητής, ΕΚΠΑ, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας)
Jean-Yves Marc (καθηγητής, Université de Strasbourg)
Catherine Saliou (καθηγήτρια, Université Paris 8)
Χριστίνα Τσιγωνάκη (επίκουρη καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Κρήτης)
Κανελλόπουλος Χρύσανθος (αναπληρωτής καθηγητής, ΕΚΠΑ, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας)

L'Agora romaine de Delphes

Γαλλικά

Η Ρωμαϊκή Αγορά των Δελφών

Θέμα της διδακτορικής διατριβής αποτελεί η μελέτη της αρχιτεκτονικής και της ιστορικής εξέλιξης του μνημείου της λεγόμενης ‘Ρωμαϊκής Αγοράς’ των Δελφών. Η εν λόγω διατριβή εκπονήθηκε στο διάστημα 2017-2022 υπό την καθοδήγηση των καθηγητών Jean-Charles Moretti (Lyon 2-IRAA-CNRS) και Πλάτωνα Πετρίδη (ΕΚΠΑ), στο πλαίσιο συνεπίβλεψης μεταξύ των πανεπιστημίων Université Lumière Lyon 2 και του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Η εκπόνηση της διδακτορικής διατριβής έγινε με την άδεια και τη στήριξη των τελευταίων ανασκαφέων του μνημείου, V. Déroche και Π. Πετρίδη, της Γαλλικής Σχολής Αθηνών και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Φωκίδας.

Η λεγόμενη ‘Ρωμαϊκή Αγορά’ των Δελφών αποτελεί το μνημειακό συγκρότημα της Ύστερης Αρχαιότητας που καταλαμβάνει τον χώρο μπροστά από την κύρια είσοδο του ιερού του Απόλλωνα στους Δελφούς, στο νοτιοανατολικό άκρο του περιβόλου. Πρόκειται για ένα μνημειακό περίστυλο οικοδόμημα, το δυτικό τμήμα του οποίου εφάπτεται στον περίβολο, όπου ανοίγεται και η νοτιοανατολική είσοδος του ιερού. Η κεντρική πλακόστρωτη πλατεία πλαισιωνόταν κατά την αρχαιότητα στις τρείς πλευρές της από συνεχές στωικό οικοδόμημα του οποίου σήμερα σώζεται μόνο το βόρειο σκέλος και μικρό τμήμα του ανατολικού. Η καλύτερα διατηρημένη βόρεια στοά σώζει σε μεγάλο ύψος και σε καλή κατάσταση σημαντικό τμήμα των ανωδομών της όπως και τον στυλοβάτη της εξωτερικής κιονοστοιχίας της. Στο βάθος της ανοίγονται επτά διαφορετικής κάτοψης διαμερίσματα, στο εσωτερικό των οποίων καθώς και στον περιβάλλοντα χώρο σώζεται επίσης πλήθος διάσπαρτων αρχιτεκτονικών μελών που προέρχονται από τις κιονοστοιχίες και από άλλα τμήματα της κατασκευής.

Η ανακάλυψη του μνημείου ανάγεται στην περίοδο της λεγόμενης Μεγάλης Ανασκαφής των Δελφών που πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Γαλλικής Σχολής Αθηνών μεταξύ των ετών 1892 και 1903. Ο χώρος κατέστη έκτοτε σημείο συγκέντρωσης και φύλαξης πλήθους διάσπαρτων αρχιτεκτονικών μελών και επιγραφών ενώ, ως τμήμα πλέον του επισκεπτόμενου αρχαιολογικού χώρου, δέχθηκε σημαντικές επεμβάσεις συντήρησης και εξωραϊσμού. Το μνημείο αποτέλεσε εκ νέου αντικείμενο συστηματικής ανασκαφικής μελέτης στις αρχές της δεκαετίας του 1990, σχεδόν έναν αιώνα μετά την αρχική του ανακάλυψη, όταν με πρωτοβουλία της Γαλλικής Σχολής ανεσκάφησαν τμήματά του υπό τη διεύθυνση των V. Déroche και Π. Πετρίδη. Η τελευταία αυτή ανασκαφική έρευνα έδωσε τα πιο ολοκληρωμένα έως σήμερα ανασκαφικά δεδομένα που αποτελούν, από κοινού με τις περιορισμένες ανασκαφικές έρευνες των δεκαετιών 1950 και 1960, το σημείο αφετηρίας της εν λόγω διατριβής.

Επιδίωξη της διδακτορικής διατριβής είναι η συνολική και λεπτομερής μελέτη της αρχιτεκτονικής και της ιστορικής εξέλιξης του μνημειακού συγκροτήματος της Ρωμαϊκής Αγοράς υπό τη μορφή μονογραφίας. Η μελέτη της αρχιτεκτονικής, κύριο τμήμα της διατριβής, επιτρέπει την αποκατάσταση των διαφόρων οικοδομικών φάσεων του κτηρίου και των χαρακτηριστικών τους. Παράλληλα, εξετάζονται λεπτομερώς η ιστορική εξέλιξη του συγκροτήματος καθώς και τα ζητήματα της λειτουργίας, χρήσης και χρονολόγησης του μνημείου. Τέλος, προσδιορίζεται η σχέση του μνημειακού συγκροτήματος, ως ένα από τα σημαντικότερα δημόσια οικοδομήματα της εποχής, με την ύστερη ρωμαϊκή και πρωτοβυζαντινή πόλη των Δελφών (3ος-7ος αι. μ.Χ.). Προκειμένου να αναλυθούν είς βάθος τα παραπάνω ζητήματα, κρίθηκε απαραίτητη τόσο η επί τόπου μελέτη των σωζόμενων αρχιτεκτονικών καταλοίπων, τα οποία εξετάστηκαν και αποτυπώθηκαν με ευθύνη του συγγραφέα, αλλά και του αρχειακού υλικού που σχετίζεται με την ανακάλυψη και τη σύγχρονη ιστορία του μνημείου, μεγάλο μέρος του οποίου φυλάσσεται στο αρχείο της Γαλλικής Σχολής Αθηνών όπως και σε άλλα ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού.

Η πραγματοποιηθείσα μελέτη αναδεικνύει το μνημείο της Ρωμαϊκής Αγοράς των Δελφών ως ένα από τα σημαντικότερα δημόσια οικοδομήματα της πρωτοβυζαντινής περιόδου στους Δελφούς. Η δημιουργία του εντάσσεται σε ένα μεγάλης κλίμακας οικοδομικό πρόγραμμα της περιόδου που αποσκοπούσε στη ριζική αναδιαμόρφωση του χώρου μπροστά από τη νοτιοανατολική είσοδο του ιερού του Απόλλωνα και, γενικότερα, στον επαναπροσδιορισμό του δημόσιου αστικού χώρου της πρωτοβυζαντινής πόλης.

Αρχαιολογία

Ρωμαϊκή Αγορά, Δελφοί, Ύστερη Αρχαιότητα, Πρωτοβυζαντινή περίοδος, αρχιτεκτονική, δημόσιος χώρος, αγορά, ιερό του Απόλλωνα

Όχι

0

Ναι

1487

895

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2026-02-15.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/3257139