Κατεύθυνση Πολιτική Φιλοσοφία
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2023-01-27

2023

Γιαλούρη Αλεξάνδρα

Παναγιώτης Σωτήρης: Συνεργαζόμενο Εκπαιδευτικό Προσωπικό στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, διδάσκων στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Εφαρμοσμένη Ηθική, ΕΚΠΑ.
Γεώργιος Μπούτλας: Διδάσκων στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Εφαρμοσμένη Ηθική, ΕΚΠΑ.
Φιλήμων Παιονίδης : Καθηγητής στο τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής, ΑΠΘ.

Ο Eτεροκαθορισμός της Aξίας της Aνθρώπινης Zωής

Ελληνικά

Ο Eτεροκαθορισμός της Aξίας της Aνθρώπινης Zωής

Η μεταπτυχιακή αυτή εργασία, στο πρώτο μέρος της, αναφέρεται στους πρόσφυγες και μετανάστες και στη μεταναστευτική πολιτική που ασκείται από την ΕΕ, η οποία όχι μόνο στερεί σε πολλούς από αυτούς το δικαίωμα σε μια καλύτερη ζωή, αλλά τους οδηγεί και στο θάνατο. Κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα να ζητήσει άσυλο σε μια άλλη χώρα από τη στιγμή που κινδυνεύει, έχει δικαίωμα προστασίας και σεβασμού της ζωής και της αξιοπρέπειάς του. Στην εποχή μας χιλιάδες άνθρωποι αναγκάζονται να μετακινηθούν από τις εστίες τους στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν, με προορισμό τους τις χώρες της πολιτισμένης Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση χαράζει μια πολιτική που στόχο έχει να προσδιορίσει ποιοι είναι πρόσφυγες και ποιοι νόμιμοι και παράνομοι μετανάστες. Με το Ευρωπαϊκό σύμφωνο του 2008 ενισχύονται οι συνοριακοί έλεγχοι και με τη συμφωνία Δουβλίνο ΙΙΙ τα κράτη που βρίσκονται στα σύνορα της ΕΕ αναλαμβάνουν το κύριο βάρος των αιτήσεων εξέτασης ασύλου κάτι στο οποίο δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν με αποτέλεσμα χιλιάδες άνθρωποι να εγκλωβιστούν στα κράτη αυτά. Εκατοντάδες άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους προσπαθώντας να διαπλεύσουν την Μεσόγειο. Με την Κοινή Δήλωση Ευρωπαϊκής Ένωσης –Τουρκίας το 2016 οι οδοί διέλευσης κλείνονται προς τα ελληνικά νησιά και μετατοπίζονται προς την κεντρική Μεσόγειο. Η ΕΕ μέσω των εκτελεστικών οργάνων της διαπράττει εγκλήματα εις βάρος ανθρώπων, τα οποία δεν καταγράφονται, δεν διερευνώνται, δεν τιμωρούνται. Το Νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο του 2020 παρόλο που κάνει λόγο για δίκαιη κατανομή ευθυνών και αλληλεγγύη, στην πραγματικότητα συνεχίζει να προστατεύει τα συμφέροντα των κρατών της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης. Στο δεύτερο και τρίτο μέρος του κειμένου γίνεται μια προσπάθεια προσέγγισης των ηθικών ερωτημάτων που προκύπτουν, με οδηγό τις σκέψεις και τις ιδέες σημαντικών φιλοσόφων και διακεκριμένων ανθρώπων του πνεύματος. Η Χάννα Άρεντ έχοντας ζήσει σε μια εποχή μαζικών μετακινήσεων πληθυσμών, έχει γράψει ότι το δικαίωμα ασύλου του πρόσφυγα καταργήθηκε όταν κατέστη επικίνδυνο για τα έθνη-κράτη που κλήθηκαν μετά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο να αναγνωρίσουν τα εκατομμύρια των απάτριδων. Τα δικαιώματα των ανθρώπων αυτών παύουν να έχουν ισχύ από τη στιγμή που δεν αποτελούν μέλη ενός έθνους-κράτους. Ο Μισέλ Φουκώ εισάγει την έννοια της βιοπολιτικής, της δύναμης της εξουσίας να χαρίζει τη ζωή αλλά και να αφήνει να πεθάνει, μια έννοια που υλοποιείται στις μέρες μας με πολλούς τρόπους, κυρίως όμως με τον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι πρόσφυγες και μετανάστες. Οι «γυμνές ζωές» των ανθρώπων χωρίς δικαιώματα της Άρεντ επανέρχονται με τον Αγκάμπεν ο οποίος αναφέρεται στην κατάσταση του ανθρώπου που, γυμνός από τα πολιτικά του δικαιώματα μοιάζει με τον homo sacer, του οποίου ο θάνατος του δεν τιμωρούνταν. Επίσης ο Αγκάμπεν αναφέρεται στην κατάσταση εξαίρεσης που δημιουργεί η μεταναστευτική και προσφυγική κρίση και η οποία επιτρέπει στην βιοεξουσία να εφαρμόζει βίαιες μεταναστευτικές πολιτικές. Τα στρατόπεδα εγκλεισμού ανθρώπων είναι για τον Αγκάμπεν αποτέλεσμα της δημιουργίας μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Τα ΜΜΕ με την προβολή εικόνων θανάτου συντελούν στο να εκλαμβάνεται από το κοινό αίσθημα ο θάνατος ως κάτι αναπόφευκτο να συμβεί και μη αντιμετωπίσιμο, ως κάτι «κανονικό». Η κρίση που προβάλλεται ως προσφυγική και ανθρωπιστική είναι στην πραγματικότητα καπιταλιστική.

Φιλοσοφία- Ψυχολογία

Πρόσφυγες, Μεταναστευτική πολιτική, Βιοπολιτική, Κατάσταση Εξαίρεσης, Γυμνές Ζωές.

Ναι

3

Όχι

31

66

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/3259839/file.pdf

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/3259839