Κατεύθυνση Βυζαντινή Ιστορία
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2023-01-28

2023

Βαραλέξη Αικατερίνη

Νικολάου Κατερίνα, Καθηγήτρια Βυζαντινής Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Κιουσοπούλου Αντωνία, Καθηγήτρια Βυζαντινής Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Μεργιαλή-Σαχά Σοφία, αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας του Βυζαντινού Κράτους, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ανοχή και καταστολή της διαφορετικότητας στον οικογενειακό βίο. Μαρτυρίες από αγιολογικά κείμενα της μέσης βυζαντινής εποχής

Ελληνικά

Ανοχή και καταστολή της διαφορετικότητας στον οικογενειακό βίο. Μαρτυρίες από αγιολογικά κείμενα της μέσης βυζαντινής εποχής

Στην παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζεται το ζήτημα της ανοχής και της καταστολής της διαφορετικότητας εντός της οικογένειας, ενός από τους βασικότερους θεσμούς της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Η έρευνα βασίζεται σε αγιολογικά κείμενα που παρήχθησαν από τα μέσα του έβδομου έως τα μέσα του ενδέκατου αιώνα και τα οποία ως πολιτισμικά προϊόντα προσφέρουν μια ζωντανή εικόνα των αντιλήψεων και των πρακτικών που χαρακτήριζαν όχι μόνο τα ανώτερα αλλά και τα μεσαία και κατώτερα στρώματα τόσο των αστικών κέντρων όσο και της υπαίθρου. Επιπλέον, παρουσιάζεται σε γενικές γραμμές και το σχετικό νομικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσονταν οι πληροφορίες που αντλούνται από τις αγιολογικές πηγές.
Το ζήτημα της ανοχής και καταστολής της διαφορετικότητας στην οικογένεια σχετίζεται στενά με θέματα που αφορούν στις σχέσεις των κοινωνικών φύλων (gender), στο ρόλο και στη θέση τους στη βυζαντινή κοινωνία. Αν και αποτελεί βασική παραδοχή ότι στο πλαίσιο της πατριαρχικού τύπου βυζαντινής οικογένειας η ανδρική κυριαρχία ήταν αυτή που καθόριζε πώς έπρεπε να συμπεριφερθούν τα μέλη της οικογένειας, έθετε τα όρια σε αυτό που θα μπορούσε να συζητηθεί και στο ποιος θα μπορούσε να πάρει μέρος στη συζήτηση, δεν παραβλέπεται το γεγονός ότι και οι άνδρες υποχρεώνονταν σε συγκεκριμένους τύπους συμπεριφοράς και δράσης και γνώριζαν δεσμεύσεις και περιορισμούς.
Οι περιπτώσεις που παρουσιάζονται οργανώθηκαν σε τρία κεφάλαια, ορισμένα από τα οποία διαιρούνται σε επιμέρους υποκεφάλαια. Τα κεφάλαια αυτά είναι: ο γάμος και η οικογένεια, οι παράνομες ερωτικές σχέσεις και τα τέκνα στην οικογένεια. Στο πρώτο κεφάλαιο εξετάζονται ζητήματα ανοχής και καταστολής της διαφορετικότητας σε σχέση με την υποχρεωτικότητα του γάμου, τη δυνατότητα επιλογής της αγαμίας, τα κριτήρια επιλογής συζύγου, την τεκνοποιία, τις οικογενειακές υποχρεώσεις των συζύγων, τη δημιουργία οικογένειας εκτός γάμου, την εγκατάλειψη οικογένειας, τη συζυγική βία και τέλος τη χηρεία. Εφόσον η διαφορετικότητα ορίζεται μόνο σε σχέση με την «κανονικότητα», θεωρήθηκε αναγκαίο να συζητηθούν και τα πρότυπα που την συνιστούν, μολονότι είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ποια οικογένεια θεωρούνταν «κανονική» και ποια όχι.
Στο δεύτερο κεφάλαιο εξετάζονται ο τρόπος που η οικογένεια ή ορισμένα μέλη της αντιδρούσαν σε παράνομες ερωτικές σχέσεις, όπως η πορνεία, η μοιχεία, η αρπαγή, η φθορά και η αιμομιξία, καθώς επίσης και οι κλυδωνισμοί που προκαλούσαν αυτές οι σχέσεις στην οικογένεια. Τέλος, στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζεται το πλαίσιο οικογενειακών υποχρεώσεων και δεσμεύσεων μέσα στο οποίο ανατρέφονταν και αναπτύσσονταν τα νεαρά μέλη μιας οικογένειας, από την παιδική ηλικία τους έως τη στιγμή της απόκτησης της αυτεξουσιότητάς τους, και οι δυνατότητες υπέρβασης του συγκεκριμένου πλαισίου.

Ιστορία

ανοχή, καταστολή, διαφορετικότητα, γάμος, οικογένεια, οικογενειακά πρότυπα, παράνομες ερωτικές σχέσεις, τέκνα, αγιολογικά κείμενα, ποινές

Όχι

0

Ναι

331

100

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/3259905