Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Παπαρρηγόπουλος Θωμάς, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Τζαβέλλας Ηλίας, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Τριανταφύλλου Καλλιόπη, Επιστημονική Συνεργάτις, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Τα τελευταία χρόνια η χρήση κοκαΐνης έχει αποτελέσει μια νέα κανονικότητα, καθώς λαμβάνει χώρα περιστασιακά σε διάφορα κοινωνικά πλαίσια. Έχει αναγνωριστεί η παρουσία συγκεκριμένων χαρακτηριστικών προσωπικότητας στα άτομα που κάνουν περιστασιακή χρήση, συγκεκριμένα η παρορμητικότητα, η αναζήτηση του ενθουσιασμού και νέων εμπειριών, η εξωστρέφεια, τα χαμηλά επίπεδα συνεργατικότητας και ευσυνειδησίας, ο μακιαβελλισμός, το χρόνιο στρες και τα καταθλιπτικά συμπτώματα.
Σκοπός: Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η σκιαγράφηση του προφίλ των ατόμων που κάνουν περιστασιακή χρήση κοκαΐνης. Ειδικότερα, στόχοι της μελέτης είναι: 1) η περιγραφή των δημογραφικών τους στοιχείων, 2) η παρατήρηση κοινωνικών παραγόντων που σχετίζονται με το πλαίσιο και τις συνθήκες χρήσης της ουσίας και, κατά κύριο λόγο, 3) ο εντοπισμός επιπρόσθετων χαρακτηριστικών προσωπικότητας που διαθέτουν τα άτομα αυτά.
Μεθοδολογία: Συγχρονική μελέτη πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 169 ατόμων συνολικά, εκ των οποίων οι 76 ήταν περιστασιακοί χρήστες κοκαΐνης, οι 17 εξαρτημένοι χρήστες κοκαΐνης και 76 άτομα που δεν κάνουν καθόλου χρήση. Όσον αφορά στο γενικό πληθυσμό, τα ερωτηματολόγια χορηγήθηκαν ηλεκτρονικά μέσω της πλατφόρμας Google forms. Οι περιστασιακοί χρήστες κοκαΐνης συγκεντρώθηκαν από ιδιωτικούς χώρους ψυχικής υγείας στην Αθήνα και από ηλεκτρονικές σελίδες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ οι εξαρτημένοι χρήστες συγκεντρώθηκαν από δομές του 18 Άνω στο κέντρο της Αθήνας. Για τον εντοπισμό χαρακτηριστικών προσωπικότητας χορηγήθηκε το εργαλείο Personality Diagnostic Questionnaire-4 (PDQ-4+) και το Hostility and Direction of Hostility Questionnaire (HDHQ), ενώ οι περιστασιακοί και οι εξαρτημένοι χρήστες κοκαΐνης κλήθηκαν να απαντήσουν σε 3 κάποιες επιπλέον ερωτήσεις σχετικές με τη συχνότητα και το πλαίσιο της χρήσης. Επιπλέον, σε όλο το δείγμα δόθηκε ερωτηματολόγιο δημογραφικών στοιχείων.
Αποτελέσματα: Βρέθηκε πως το μεγαλύτερο ποσοστό των περιστασιακών χρηστών του δείγματος είναι άντρες (64,5%), διαμένουν στην Αθήνα (63,1%) και έχουν μέσο όρο ηλικίας τα 30 έτη. Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν ολοκληρώσει κάποιο ΑΕΙ/ΤΕΙ (52,6%) και εργάζονται ως ιδιωτικοί υπάλληλοι (60,5%), ενώ η συντριπτική πλειοψηφία τους είναι άγαμοι (81,6%). Κύριο τρόπος λήψης της ουσίας για αυτή την ομάδα αποτέλεσε η εισπνεόμενη κοκαΐνη (σνιφάρισμα), ενώ ως συνηθέστερο μέρος χρήσης αναφέρθηκαν οι χώροι διασκέδασης και τα φεστιβάλ μουσικής. Ως προς τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, ξεχώρισαν τα αντικοινωνικά (2,5±1,7) και οριακά στοιχεία προσωπικότητας (3,4±1,9), τα παρανοειδή (3,3±1,8) και τα παθητικά-επιθετικά (2,7±1,7), η ενδοστρεφόμενη (10,2±3,6) και εξωστρεφόμενη επιθετικότητα (15,9±4,6) .
Συμπεράσματα: Η παρούσα μελέτη αποτελεί μία πρώτη προσπάθεια διερεύνησης χαρακτηριστικών προσωπικότητας στα άτομα που κάνουν περιστασιακή χρήση κοκαΐνης. Τα ευρήματα που προκύπτουν φανερώνουν πως οι περιστασιακοί χρήστες κοκαΐνης συχνά μοιράζονται κοινά στοιχεία προσωπικότητας με τους εξαρτημένους χρήστες, ενώ τονίζεται πως η περιστασιακή χρήση δεν οδηγεί απαραίτητα σε φαινόμενα εξάρτησης. Παράλληλα ο εντοπισμός συγκεκριμένων χαρακτηριστικών προσωπικότητας σε αυτά τα άτομα βοηθά στην έγκαιρη αναγνώριση, πρόληψη και αντιμετώπιση συμπεριφορών που σχετίζονται με τη χρήση κοκαΐνης.
Λέξεις-κλειδιά:
Κοκαΐνη, Περιστασιακοί χρήστες, Εξαρτημένοι χρήστες, Προσωπικότητα, Χαρακτηριστικά
