Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Σακελλαρίου Στρατηγούλα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Θυμαρά Ειρήνη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Λακιωτάκη Ελευθερία, Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η Ανοσοθεραπεία στη σύγχρονη Ιατρική επιστήμη αποτελεί σημαντικό σύμμαχο του ιατρού στην επιλογή θεραπευτικής γραμμής για τους ασθενείς με καρκίνο του πεπτικού συστήματος (και ειδικότερα του καρκίνου της γαστροοισοφαγικής συμβολής, του στομάχου, του παχέος εντέρου και του ήπατος που αποτελούν τις συχνότερες θέσεις ανάπτυξης κακοηθειών). Για τον καθένα από τους τέσσερις αυτούς διαφορετικούς τύπους καρκίνου, η ανταπόκριση στη θεραπευτική αγωγή εξαρτάται άμεσα -μεταξύ άλλων- από το στάδιο της νόσου και τον ιστολογικό τύπο, καθώς και από τα μοριακά χαρακτηριστικά και το μικροπεριβάλλον του όγκου. Με δεδομένες τις παραμέτρους αυτές, ο θεράπων ιατρός καλείται να σχεδιάσει ένα πλάνο φροντίδας της υγείας, με σκοπό να βελτιώσει την κλινική εικόνα του ασθενή και να τού προσφέρει διαρκέστερη και ποιοτικότερη επιβίωση. Οι μελέτες των τελευταίων ετών, αναφέρουν μια ευρεία γκάμα ανοσοθεραπευτικών φαρμάκων, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τους αναστολείς των ανοσολογικών σημείων ελέγχου, τα σκευάσματα που βασίζονται σε τροποποιημένα ανοσοκύτταρα, τα μονοκλωνικά αντισώματα, τα διάφορα ανοσοκατασταλτικά ή/και ανοσοτροποποιητικά σκευάσματα, καθώς και τα διάφορα είδη ιντερφερονών, αυξητικών παραγόντων, κυτταροκινών και των ανταγωνιστών τους, αρκετά από τα οποία βρίσκονται ακόμα σε στάδιο προκλινικών ή κλινικών δοκιμών. Υπάρχουν ωστόσο αρκετά σκευάσματα η κυκλοφορία των οποίων έχει ήδη εγκριθεί από τους αρμόδιους φορείς, τα οποία διατίθενται σήμερα στους ασθενείς με πολλά υποσχόμενα θεραπευτικά αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, στον καρκίνο της γαστροοισοφαγικής συμβολής, χρησιμοποιούνται θεραπευτικά οι αναστολείς των ανοσολογικών σημείων ελέγχου (ICIs) anti-PD-1 (Nivolumab και Pembrolizumab) με βάση τον έλεγχο MSI ή MMR, την ανοσοέκφραση PD-L1 και το υψηλό φορτίο μεταλλάξεων (ΤΜΒ-Η), καθώς και το μονοκλωνικό αντίσωμα anti-HER-2 (Trastuzumab). Για τον καρκίνο του στομάχου, αξιοποιούνται οι anti-PD1 παράγοντες Νivolumab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία για ασθενείς με HER2-αρνητικούς όγκους και PD-L1 CPS ≥5 και Pembrolizumab ως 2ης γραμμης θεραπεία για MSI-H/dMMR ή TMB-H όγκους. Στην περίπτωση του καρκίνου του παχέος εντέρου, χρησιμοποιούνται τα anti-PD-1 αντισώματα (Nivolumab και Pembrolizumab) μόνα ή σε συνδυασμό με το anti-CTLA-4 αντίσωμα Ipilimumab ως 1ης ή επόμενης γραμμής θεραπεία για τα καρκινώματα με MSI-H/dMMR καθώς και τα αντισώματα anti-HER-2 (Trastuzumab), anti-EGFR (Cetuximab και Panitumumab), anti-VEGF (Bevacizumab) κ.ά. Τέλος, για το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα γίνεται θεραπευτική χρήση κυρίως των anti-PDL1 Atezolizumab και Durvalumab και του anti-CTLA4 Tremelimumab, σε συνδυαστικές θεραπείες που περιλαμβάνουν Atezolizumab-Bevacizumab ή Tremelimumab-Durvalumab. Υπό την προϋπόθεση ότι η παρασκευή, η διάθεση και η χορήγηση των σκευασμάτων αυτών πληρούν όλους τους κανόνες της επιστημονικής ηθικής και δεοντολογίας, τα αποτελέσματα από τη χορήγησή τους στο εγγύς μέλλον μπορεί να είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά.
Λέξεις-κλειδιά:
Ανοσοθεραπεία, Βιοδείκτες, Ανοσορρύθμιση, Καρκίνος, Επιβίωση
