Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Ελένη (Σελήνη) Ψωμά. Καθηγήτρια. Αρχαίας Ιστορίας. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Φιλοσοφική Σχολή. ΕΚΠΑ
Άννα Ραμού-Χαψιάδη. Ομότιμη καθηγήτρια. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Φιλοσοφική Σχολή. ΕΚΠΑ ΕΚΠΑ.
Σοφία Ανεζίρη. Επίκουρη Καθηγήτρια Αρχαίας Ιστορίας. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Φιλοσοφική Σχολή. ΕΚΠΑ.
Νικόλαος Γιαννακόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Φιλοσοφική Σχολή. ΕΚΠΑ.
Ιωάννα Κράλλη . επίκουρη Καθηγήτρια Αρχαίας Ιστορίας. Τμήμα Ιστορίας Ιόνιο Πανεπιστήμιο
Ανδρέας Χέλμης . Επίκουρος Καθηγητής Ιστορίας και Θεωρίας του Δικαίου. Τμήμα Ιστορίας του Δικαίου. Νομική Σχολή Εκπα
Ηλίας Πετρόπουλος. Αναπληρωτής Καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας. Τμήμα Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Περίληψη:
Αντικείμενο της παρούσας διατριβής αποτελεί η διερεύνηση του περιεχομένου των εννοιών Δ(δ)ίκη και δίκαιο, αλλά και –παραπληρωματικά- όρων παράγωγων και ομόρριζων προς αυτές. Ο κεντρικός προβληματισμός επικεντρώνεται στην εξέταση της σημασιοδότησης, αλλά και του εννοιολογικού μετασχηματισμού τους, από την ομηρική εποχή έως και τον 5ο αιώνα π.Χ. Στο πρώτο κεφάλαιο ο προβληματισμός επικεντρώνεται στην εξέταση της χρήσης των δύο εννοιών στο πλαίσιο του ομηρικού κόσμου και την ησιόδειας κοινωνίας. Επιχειρείται ο συσχετισμός τους με τις κοινωνικές, πολιτικές, θεολογικές και ηθικές συνιστώσες που συγκροτούν τα χαρακτηριστικά της ομηρικής εποχής. Επιπρόσθετα, εξετάζεται η ένταξη των δύο εννοιών στο ανθρωπογεωγραφικό περιβάλλον που αποτυπώνεται μέσα από τα έπη του Ησίοδου και ο συσχετισμός τους με τις παραμέτρους που συγκροτούν τις συνθήκες ζωής της αγροτικής κοινωνίας του ηπειρωτικού ελλαδικού χώρου κατά τον ύστερο 8ο αιώνα, αλλά και τις μεταβλητές που σταδιακά μετασχηματίζουν την κοινωνία αυτή. Στο δεύτερο κεφάλαιο επιχειρείται η εξέταση του εννοιολογικού περιεχομένου των δύο εννοιών, όπως αυτό αποτυπώνεται στη λυρική ποιητική δημιουργία του Σόλωνα, του Θέογνι και του Πίνδαρου. Ειδικότερα, στην ποίηση του Σόλωνα και του Θέογνι εξετάζεται η σύνδεση των δύο εννοιών με με την απήχηση της εκρηκτικής κατάστασης στο εσωτερικό των πόλεων του έκτου αιώνα, καθώς αυτές βιώνουν τις οικονομικές, κοινωνικές, ιδεολογικές και, τελικά, πολιτικές ανακατατάξεις, που οδηγούν σταδιακά στη μετάβαση από την αριστοκρατική στην τιμοκρατική πολιτειακή δομή τους. Στην πινδαρική ποίηση διερευνάται η σύνδεση των δύο εννοιών με το αξιακό σύστημα μιας ομάδας με συγκεκριμένα κοινωνικά χαρακτηριστικά, της αριστοκρατικής τάξης του πρώτου μισού του πέμπτου αιώνα. Επιπρόσθετα, εξετάζεται η ένταξή τους στην πραγμάτευση ζητημάτων που αποτελούν τους κατευθυντήριους άξονες, πάνω στους οποίους διαμορφώνεται το περιεχόμενο της πινδαρικής ποίησηςΣτο τρίτο κεφάλαιο διερευνάται ο προσανατολισμός που προσλαμβάνει η σημασιοδότηση των δύο εννοιών με τη σύζευξή τους στον προβληματισμό που αναδύεται με την εμφάνιση της λογικής απορίας και την έναρξη της πνευματικής προσπάθειας για εκλογίκευση της συμπαντικής και κοσμικής πραγματικότητας, όπως αυτός αποτυπώνεται στη φιλοσοφική σκέψη των προσωκρατικών φιλοσόφων. Επιπρόσθετα, επιχειρείται η ανάδειξη του εννοιολογικού περιεχομένου των δύο εννοιών, καθώς αυτές ενσωματώνονται στο πνευματικό περιβάλλον της Σοφιστικής. Ειδικότερα, ερευνάται η διασύνδεσή τους με τα ιστορικά, πολιτικά, πνευματικά και ιδεολογικά συμφραζόμενα, που διαμορφώνουν τους βασικούς άξονες του προβληματισμού των σοφιστικής σκέψης, κατά τη διάρκεια του 5ου αιώνα.Στο τέταρτο κεφάλαιο ο προβληματισμός επικεντρώνεται στις εννοιολογικές προεκτάσεις που προσλαμβάνει το περιεχόμενο των εννοιών Δ(δ)ίκη και δίκαιο στο ιστορικό έργο του Ηρόδοτου και του Θουκυδίδη. Ειδικότερα, διερευνάται η ένταξή τους στο πολυπολιτισμικό περιβάλλον που ιχνογραφείται στην ιστορική αφήγηση του Ηρόδοτου, ενώ στην ιστορική και πολιτική ανάλυση του Θουκυδίδη αναζητείται η σημασιοδότηση των δύο εννοιών από διαφορετικούς δρώντες στο εσωτερικό του πολυδιάστατου και πολυπαραγοντικού συστήματος των ελληνικών πόλεων κρατών, κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου.
Λέξεις-κλειδιά:
Δίκη, δίκαιο. Νόμος, Όμηρος, Ησίοδος, Σοφιστές Θουκυδίδης,
