Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Πλάτων Μαυρομούστακος, Καθηγητής Τμήματος Θεατρικών Σπουδών, ΕΚΠΑ
Γρηγόρης Ιωαννίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Θεατρικών Σπουδών, ΕΚΠΑ
Ευανθία Στιβανάκη, Καθηγήτρια Τμήματος Θεατρικών Σπουδών, ΕΚΠΑ
Γωγώ Βαρζελιώτη, Αναπληρώτρια καθηγήτρια Τμήματος Θεατρικών Σπουδών, ΕΚΠΑ
Κωστάντζα Γεωργακάκη, Καθηγήτρια Τμήματος Θεατρικών Σπουδών, ΕΚΠΑ
Άννα Καρακατσούλη, Καθηγήτρια Τμήματος Θεατρικών Σπουδών, ΕΚΠΑ
Παναγιώτης Μιχαλόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Θεατρικών Σπουδών, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Θέμα της μελέτης αποτελούν οι σκηνικές εκφάνσεις της εθνικής ταυτότητας, μέσα από τη θεατρική απόδοση της Ιστορίας, όπως πραγματοποιήθηκε στο Εθνικό Θέατρο, την περίοδο 1932-1967. Το σώμα της έρευνας αποτελείται από τις παραγωγές δώδεκα θεατρικών έργων, τα οποία λόγω της ιστορικής θεματολογίας τους συμβάλουν την εθνική αυτογνωσία. (Βασίλης Ρώτας, Να ζει το Μεσολόγγι, Αλέκος Λιδωρίκης, Λόρδος Βύρων, Αριστομένης Προβελέγγιος, Ο Ρήγας, Σπύρος Μελάς, Παπαφλέσσας, Ρήγας Βελεστινλής, Ηλίας Βενέζης, Μπλοκ C, Νίκος Καζαντζάκης, Καποδίστριας, Δημήτρης Μπόγρης, Χαραυγή, Σκοτεινιά στον Έπαχτο, Διονύσης Ρώμας, Τρεις κόσμοι – μια ζωή, Γιώργος Θεοτοκάς, Συναπάντημα στην Πεντέλη, Παντελής Πρεβελάκης, Το ηφαίστειο). Το κύριο μέρος της εργασίας χωρίζεται σε τρεις ενότητες, οι οποίες καθορίζονται από την περιοδολόγηση του σώματος της έρευνας: Η τελευταία μεσοπολεμική δεκαετία – Τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια – Μετεμφυλιακή περίοδος. Η αναλυτική προσέγγιση των παραστάσεων εστιάζει στο ιστορικό δραματουργικό περιεχόμενο, την θεατρική αισθητική της σκηνικής παρουσίασης και τα συμφραζόμενα των παραγωγών (σκηνοθεσίες: Φώτου Πολίτη, Δημήτρη Ροντήρη, Πέλου Κατσέλη, Σωκράτη Καραντινού, Κωστή Μιχαηλίδη, Στέλιου Παπαδάκη, Αλέξη Σολομού, Ντίνου Δημόπουλου, Αλέξη Μινωτή). Προτείνεται ο συνδυασμός της θεατρικής ιστοριογραφίας και της ανάλυσης παράστασης με έννοιες των ιστορικών και των πολιτισμικών σπουδών.
Στα συμπεράσματα εξετάζονται τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την αναπαράσταση της ελληνικής ιστορίας, στη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, ως προς τις παραστασιακές εκφάνσεις της εθνικής ταυτότητας, τη διαλεκτική της μνήμης και της λήθης στα θεάματα, τις ιστορικές-ιδεολογικές συνθήκες και την ανταπόκριση του κρατικού φορέα στον εθνικό του ρόλο. Στη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου η λήθη δεν καλύπτει μόνο τις ενοχλητικές διαστάσεις του παρελθόντος αλλά πρωτίστως τις δονήσεις εκείνες του παρόντος που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ρωγμές στην εθνική ταυτότητα. Αναπτύσσονται μηχανισμοί αναπαράστασης, επιτέλεσης και επικοινωνίας μέσα από το ρεπερτόριο, τη σκηνοθεσία, τη σκηνογραφία και τον δημόσιο λόγο οι οποίοι συντελούν στην αισθητική και ιδεολογική περιχαράκωση των ιστορικών θεατρικών εγχειρημάτων εντός του πλαισίου της ελληνικότητας. Τα κείμενα και οι σκηνικές τους εκδοχές παρουσιάζουν, εν πολλοίς, μία εξωραϊσμένη εικόνα της Ελλάδας, αποκαθαρμένη από εθνικά μη αποδεκτές διαστάσεις της, με το ίδιο τρόπο που η ιστορία παρουσιάζεται αποκαθαρμένη από τις σκοτεινές, εθνικά μη αποδεκτές ή μη ενδιαφέρουσες όψεις της.
Λέξεις-κλειδιά:
Εθνικό Θέατρο, 1932-1967, Εθνική ταυτότητα, Ελληνική ταυτότητα, Μνήμη, Δραματουργία και Ιστορία, Ανάλυση παράστασης, Ιστορία Θεάτρου, Παραστασιολογία, Δραματολογία, Θεατρικές σπουδές
