Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Σταματίνα Δημακοπούλου ( Eπίκουρη Kαθηγήτρια Αμερικανικής Λογοτεχνίας και Πολιτισμού, Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΕΚΠΑ)
Άγγελος Ευαγγέλου (Επίκουρος Καθηγητής στον Τομέα Λογοτεχνίας και Πολιτισμού, Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΕΚΠΑ)
Λιάνα Σακελλίου (Καθηγήτρια της Αμερικανικής Λογοτεχνίας, Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΕΚΠΑ)
Περίληψη:
Αυτή η πτυχιακή είναι μια αποαποικιοκρατική, μεταφεμινιστική προσέγγιση στη
σουρεαλιστική αυτοβιογραφία Aveux Non Avenus (1930) του Claude Cahun και των δύο
αυτοπορτρέτων του, που χρονολογογούνται το 1927 και το 1928 αντίστοιχα. Λόγω της
ενασχόλησής του με τις θεματικές του queerness, της παραγωγής ταυτότητας και της
“παράστασης,” το έργο του Cahun έχει απασχολήσει αρκετά διανοητ@, ακόμη και έναν
αιώνα μετά την δημοσίευσή του. Η ακαδημαϊκή έρευνα έχει εδρεώσει τη παρουσία του
κουιρ καλλιτέχνη και έχει ξεδιπλώσει την τεράστια συνεισφορά του στο Σουρεαλισμό,
παρά την ανοιχτά ομοφοβική ατζέντα του κινήματος. Η κατηγοριοποίηση του Cahun ως
“Γυναίκα στο Σουρεαλισμό” και ο αυθαίρετος προσδιορισμός του ως λεσβία, καθιστά
όμως ένα νέο είδος βίας, πάνω σε έναν καλλιτέχνη που έχει δηλώσει ξεκάθαρα:
Αρρενωπότητα; Θηλυκότητα; Εξαρτάται από τη συνθήκη. Το ουδέτερο είναι το μόνο
γένος που μου ταιριάζει πάντα. (Cahun 232). Οι πολλαπλές αναφορές του Cahun στη
Δυσφορία Φύλου, τόσο στις φωτογραφίες όσο και στα γραπτά του, καθώς και η
αμφίβολα έμφυλη (και άφυλη) γλώσσα που χρησιμοποιεί στην αυτοβιογραφία του,
αποτελούν απόδειξη για την τρανς ύπαρξη και ταυτόχρονα την απουσία της από το
αρχείο της Ιστορίας και της Λογοτεχνίας. Αυτή η ανάλυση αντιστέκεται, λοιπόν,
συνειδητά στην (επανα)τοποθέτηση της Δυτικής επιστημολογίας πάνω σε αυτές της
λογοτεχνικές μορφές που δημιουργούν μια δική τους γλώσσα και αντι-επιστημολογία,
και έτσι, η ενεργοποίηση των θεωρητικών μεθόδων είναι μόνο συμπληρωματική των
Σουρεαλιστικών και Dada τεχνικών του Cahun. Επειδή οι Σουρεαλιστές ήταν
επηρεασμένοι από τις θεωρίες του Φρόιντ και του Λακάν, έχει νόημα να εξετάσουμε το
πώς ο καλλιτέχνης επανοικιοποιείται τις (τρανσφοβικές) πρακτικές της ψυχανάλυσης. Το
τρανς άτομο, δραματοποιεί ξανά (μπροστά στον καθρέφτη) την προσπάθεια για
ταυτοποίηση, μια διαδικασία που πάντα αποτυγχάνει κατά το Mirror-Stage του Λακάν.
Μη μπορώντας να αποκτήσει την ταυτότητά του, επιστρέφει σ’ αυτό το στάδιο, μόνο και
μόνο για να επιβεβαιώσει ότι η ταυτότητα—η ύπαρξη για τον Σάρτ—δεν μπορεί να είναι
ποτέ προσβάσιμη. Η ύπαρξη δεν μπορεί να παραχθεί ποτέ μέσα (ή από) το συνειδητό.
Αντίστοιχα, η λεγόμενη “ταυτότητα φύλου” δε θα μπορέσει ποτέ να αποκτηθεί μέσα από
μια (συνειδητή) επανάληψη έμφυλων ενεργειών. Ο Cahun λοιπόν που συνειδητοποιεί ότι η επιτέλεση (και όχι η επιτελεστικότητα της Μπάτλερ) είναι το μόνο που υπάρχει, τη
μετατρέπει σε στρατηγική για την αποαποικιοποίηση της ύπαρξής του: Η Ναρκισσιστική
επιτέλεση αμφισβητεί, μέσω της παρωδίας, την σταθερότητα του Θεού και τη
“διατήρηση” του φύλου, που προσιδιάζει σε θρησκευτική απολυταρχία. Η προσθετική
επιτέλεση αμφισβητεί την φυσικότητα των “βιολογικών” οργάνων και τα αντικαθιστά με
προσθετικά όργανα (μάσκες και μακιγιάζ) τα οποία γίνονται πλέον η μόνη αλήθεια όσων
αφορά την επιτέλεση/έκφραση της ταυτότητaς: “Κάτω από αυτή τη μάσκα μια άλλη
μάσκα. Δεν θα σταματήσω ποτέ να αφαιρώ πρόσωπα.” Υποστηρίζω, λοιπόν, ότι οι
“Χαμένες Εξομολογήσεις¨ (μαζί με τα σουρεαλιστικά φωτομοντάζ) καθώς και τα
αυτοπορτραίτα του Cahun προτείνουν τρόπους να υπάρξει κανείς διαφορετικά (τρόπους που το τρίτο ρεύμα φεμινισμού δε μπόρεσε να συλλάβει και να προτείνει) και που απαιτούν μια αποφασιστική στροφή από την έμφυλη γλώσσα και την επιστημολογία του φύλου. Μια τέτοια στροφή θα επιτρέψει τη ριζοσπαστική αναθεώρηση της τρανς ύπαρξης στο Σουρεαλισμό, το μοντερνισμό και το λογοτεχνικό αρχείο γενικότερα (ξεκινώντας με τον Claude Cahun). Ταυτόχρονα θα επιτρέψει μια αναθεώρηση (και σταδιακή εξάλειψη) των περιοριστικών κατηγοριών, όπως το “βιολογικό” φύλο, το φύλο, και η έκφραση φύλου, υποδεικνύοντας ένα είδος λόγου που επικυρώνει την επιτέλεση ως το μόνο (υφιστάμενο) στοιχείο του σώματος.
Λέξεις-κλειδιά:
τρανς υπαρξιακοτητα, Σουρεαλισμός, μετα-φεμινισμός, κουίρ θεωρία, αποαποικιοποίηση, παράσταση
