Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Χρυσόθεμις Σταματοπούλου Βασιλάκου, Ομότιμη Καθηγήτρια, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ
Βάλτερ Πούχνερ, Επίτιμος Καθηγητή,ς Τμήμα Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ
Κωνστάντζα Γεωργακάκη, Καθηγήτρια, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ
Ευανθία Στιβανάκη, Καθηγήτρια, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ
Αικατερίνη Διακουμοπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ
Αλεξία Αλτουβά, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ
Παναγιώτης Μιχαλόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Το ελληνικό προπολεμικό θέατρο στην Αυστραλία μελετά τις παραστάσεις Ελλήνων ομογενών και περιοδευόντων θιάσων από την Αθήνα, αυστραλιανές παραγωγές με ελληνική συμμετοχή καθώς και παραστάσεις αρχαιοελληνικών έργων. Συνδέεται επίσης με την παρουσία των Ελλήνων ομογενών στο κινηματοθέατρο - κινηματογράφο και στα πολυθεάματα.
Στο Σύδνεϋ οι πρώτοι ομογενείς παρουσίασαν εθνικά έργα, τη Σκλάβα το 1916 (Ελληνική Φιλοδραματική Εταιρεία) και τον Αθανάσιο Διάκο το 1930. Στη Βρισβάνη το 1921 η Δραματική Κοινωνία παρουσίασε την Εσμέ και το 1930 την Θανάτωση του Αλή Πασά. Στη Μελβούρνη ο Πανελλήνιος Σύλλογος «Ορφεύς» παρουσίασε από το 1923 έργα όπως: Οι δύο λοχίαι, Θυμιούλα η Γαλαξειδιώτισσα, Πολιτικός ανεμόμυλος, Υποβρύχιο, Γκόλφω, Εσμέ η Τουρκοπούλα. Στην Αδελαΐδα παρουσιάστηκαν πρωτότυπα θεατρικά έργα όπως: Αχ! Αυτές οι πενθερές, οι Εθελοντές, ο Γραμματικός, γύρω στο 1935. Από το 1930-1940 στο Περθ ο Δ. Ιωαννίδης συνέγραψε ποικίλα έργα: Ο νεοφερμένος στην Αυστραλία, Αυστραλομάνια, Ο Ανανίας στην Αυστραλία και δύο αγγλόγλωσσα μουσικά έργα (Athenian nights και Somewhere in Perth).
Το 1923 Έλληνες ομογενείς και Αυστραλοί παρακολούθησαν παραστάσεις του Αθηναϊκού Θιάσου και της Βρυσούλας Παντοπούλου, σε όλες τις πόλεις της Αυστραλίας. Στο Σύδνεϋ έγινε προσπάθεια δημιουργίας μόνιμου παροικιακού θιάσου το 1915 και το 1931. Το 1936 ιδρύθηκε o Ερασιτεχνικός Μητροπολιτικός Όμιλος Αγίας Σοφίας, όμως όλοι οι θίασοι είχαν σύντομη διάρκεια.
Περιοδεύοντες τραγωδοί από την Ευρώπη, πανεπιστημιακοί φοιτητές και ντόπιοι θίασοι Αυστραλών παρουσίασαν όλα τα έργα της αρχαιοελληνικής γραμματείας. Στο Σύδνεϋ από το 1922 οι Αδάμ Ταυλαρίδης και Γεώργιος Παΐζης, συμμετείχαν σε αυστραλιανά θεατρικά, ή κινηματογραφικά έργα, ως ηθοποιοί, σκηνοθέτες, παραγωγοί. Η σοπράνο Αγγέλα Παρσέλλη, ο Ραούλ Καρδαμάτης σκηνογράφος – παραγωγός, ο φλαουτίστας John Lemmone, ο Δημήτριος Κολύβας (Rudy Rico), η Άρτεμις Λινού, γνώρισαν καταξίωση στο αυστραλιανό θέατρο.
Από το 1867 ο John Hatzopoulos και ο illusionist Alexander Canaris περιόδευσαν στην Αυστραλία με παραστάσεις πολυθεάματος. Το 1939 ο Λεωνίδας Φωτεινός έφερε στην Αυστραλία τα ανδρείκελά του. Από τη δεκαετία του 1910 οι ομογενείς ασχολήθηκαν με επιχειρήσεις θεαμάτων, διαχειρίστηκαν, ή έκτισαν δικά τους θέατρα, όπως οι: Marino Lucas, George Conson, Βρετός Μαργέτης, Αντώνιος Λούκας, G. Laurantus, J. Kouvelis, Andronicos, αδελφοί Κονόμος, οικογένεια Χατσατούρη.
Το 1924 εκδόθηκε το πρώτο έργο Έλληνα συγγραφέα, του Κων/νου Κυριαζόπουλου, Ο Αδιάκριτος μουσαφίρης, που είχε ανεβαστεί στη Μελβούρνη το 1917. Θεατρόμορφα ποιήματα (σε μορφή διαλόγου), καθώς και μία μονόπρακτη κωμωδία αγνώστου, η Συνέλευσις Συνελεύσεων, είδαν το φως της δημοσιότητας, από τις στήλες της ομογενειακής εφημερίδας Πανελλήνιος Κήρυξ, την περίοδο 1926 – 1930, ενώ από το 1913 είχε γραφτεί και δημοσιευθεί ο μονόλογος Γράμμα στη μάνα.
Η προπολεμική παρουσία των πρωτοπόρων Ελλήνων ομογενών στο παροικιακό και αυστραλιανό θέατρο αποδεικνύεται πολύπλευρη και σημαντική.
Λέξεις-κλειδιά:
θέατρο, μετανάστες, προπολεμικό, Έλληνες, κοινότητες, Αυστραλία, παροικία
