Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Κωνσταντίνος Δ. Μαλαφάντης, Καθηγητής Παιδαγωγικής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης της Σχολής Επιστημών της Αγωγής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Θωμάς Μπαμπάλης, Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης της Σχολής Επιστημών της Αγωγής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Ρέα Κακάμπουρα, Αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης της Σχολής Επιστημών της Αγωγής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Περίληψη:
Η παρούσα διπλωματική εργασία αφορά στην προσφορά του Γρηγόριου Ξενόπουλου στην παιδική λογοτεχνία από το τέλος του 19ου μέχρι και το πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Σ’ αυτήν εξετάζονται οι θέσεις του πολυγραφότατου συγγραφέα για την παιδική λογοτεχνία, η οποία περιλαμβάνει διηγήματα, μυθιστορήματα, αναγνωστικά και το κυριότερο απ’ όλα το περιοδικό «Διάπλασις των Παίδων», του οποίου υπήρξε αρχισυντάκτης για πενήντα χρόνια, γνωστό για τις «Αθηναϊκές Επιστολές» του, τις μικρές ιστορίες, τα παραμύθια, τους μύθους, την ποίηση, τα διηγήματα και το θέατρο για τα παιδιά Ελλήνων αλλά και ξένων συγγραφέων σε μετάφραση.
Τα σημαντικά εθνικά, πολιτικά και οικονομικά γεγονότα, σε συνδυασμό με τις αλλαγές που συντελούνται στην κοινωνία από το 1880 έως και το 1950, δημιουργούν νέους τρόπους έκφρασης και προσανατολισμούς στη λογοτεχνία, με αποτέλεσμα την επικράτηση του αστικού ρεαλισμού και της δημοτικής γλώσσας και σταδιακά την απομάκρυνση από τον διδακτισμό στην ποίηση και την πεζογραφία. Ζώντας στο κλίμα της εποχής του, ο Γρηγόριος Ξενόπουλος ασπάζεται το νέο ρεύμα, ενώ τα θέματα της παιδικής λογοτεχνίας του αφορούν στον πολιτισμό, την παράδοση, την πολιτική, τη φύση, την ιστορία, την τέχνη, τη θρησκεία και την κοινωνία. Ο συγγραφέας προβάλλει τις αξίες της φιλοπατρίας, της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της αγάπης, της προσφοράς στον συνάνθρωπο ενώ έρχεται πιο κοντά στο παιδί με τη χρήση της δημοτικής γλώσσας. Έτσι, ο χαρακτήρας των έργων του γίνεται ηθικοπλαστικός, παιδαγωγικός και γλωσσικός. Βέβαια, ιδιαίτερη σημασία για τον συγγραφέα έχει η φιλαναγνωσία, της οποίας παρατίθενται δραστηριότητες για δύο παιδικά έργα του.
Η χρησιμοποιηθείσα μέθοδος είναι η βιβλιογραφική ανασκόπηση, ενώ σημαντικό ρόλο στην εργασία κατέχει η αυτοβιογραφία του Ξενόπουλου, όπου θίγονται τα κυριότερα σημεία της ζωής του αλλά και οι θέσεις του για τη λογοτεχνία, παρέχοντας έτσι ουσιαστική βοήθεια στην κατανόηση της ηθικοπλαστικής δύναμης της παιδικής λογοτεχνίας του.
Λέξεις-κλειδιά:
Γρηγόριος Ξενόπουλος, παιδική λογοτεχνία, φιλαναγνωσία, γλωσσικός, παιδαγωγικός και ηθικοπλαστικός χαρακτήρας
