Ο ρόλος των μη κωδικών RNA σε ασθενείς με πλασματοκυτταρικά νεοπλάσματα

Παπανώτα Αριστέα-Μαρία

Μονάδα:

Τμήμα Ιατρικής
Βιβλιοθήκη Επιστημών Υγείας

Ημερομηνία κατάθεσης:

2023-06-15

Έτος εκπόνησης:

2023

Συγγραφέας:

Παπανώτα Αριστέα-Μαρία

Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:

Μελέτιος-Αθανάσιος Δημόπουλος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Ευάγγελος Τέρπος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Ανδρέας Σκορίλας, Καθηγητής, Τμήμα Βιολογίας, ΕΚΠΑ
Φλώρα Ζαγουρή, Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Χρήστος Κοντός, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Βιολογίας, ΕΚΠΑ
Μιχάηλ Λιόντος, Επίκουρος Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Μαρία Γαβριατοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ

Πρωτότυπος Τίτλος:

Ο ρόλος των μη κωδικών RNA σε ασθενείς με πλασματοκυτταρικά νεοπλάσματα

Γλώσσες διατριβής:

Ελληνικά

Μεταφρασμένος τίτλος:

Ο ρόλος των μη κωδικών RNA σε ασθενείς με πλασματοκυτταρικά νεοπλάσματα

Περίληψη:

Εισαγωγή: Το πολλαπλό μυέλωμα (ΠΜ) είναι η δεύτερη συχνότερη αιματολογική κακοήθεια που προέρχεται από τον κλωνικό πολλαπλασιασμό κακοήθων πλασματοκυττάρων. Η οστική νόσος του ΠΜ αποτελεί μια συχνή και σοβαρή επιπλοκή. Τα miRNAs είναι μικρά μη κωδικά RNAs που ρυθμίζουν την έκφραση των γονιδίων σε μετα-μεταγραφικό επίπεδο. Τα tRFs (tRNA-derived RNA fragments) αποτελούν μια ομάδα μικρών μη κωδικών RNAs που προέρχονται από τα tRNAs. Στην παρούσα διατριβή μελετάται η κλινική αξία των μορίων αυτών στο ΠΜ, καθώς και ο ρόλος τους ως βιοδείκτες που δύνανται να προβλέψουν την παρουσία οστικής νόσου.
Υλικά και Μέθοδοι: Η παρούσα μελέτη διεξήχθη σε τρία στάδια. Για το πρώτο στάδιο, CD138+ πλασματοκύτταρα απομονώθηκαν από το μυελό των οστών ασθενών με ΠΜ (n=76) και ασυμπτωματικό ΠΜ (n=18). Το ολικό RNA απομονώθηκε και πολυαδενυλιώθηκε in vitro. Ακολούθως, πραγματοποιήθηκε σύνθεση συμπληρωματικού DNA (cDNA) με τη χρήση ενός oligo-dT εκκινητή. Για τη σχετική ποσοτικοποίηση της έκφρασης των μελετούμενων tRFs και miRNAs χρησιμοποιήθηκε PCR σε πραγματικό χρόνο (RT-qPCR). Κατά το δεύτερο στάδιο, miRNA-seq πραγματοποιήθηκε στα CD138+ πλασματοκύτταρα ασθενών με ΠΜ, ασυμπτωματικό ΠΜ και μονοκλωνική γαμμαπάθεια αδιευκρίνιστης σημασίας (ΜΓΑΣ). 138 ασθενείς συπεριλήφθησαν στην κοόρτη του ΠΜ και η ποσοτικοποίηση έγινε με RT-qPCR. Στο τρίτο στάδιο, miRNAs απομονώθηκαν από το πλάσμα 62 ασθενών με ΠΜ με ή χωρίς οστική νόσο. Πραγματοποιήθηκε σύνθεση cDNA και ποσοτικοποίηση της έκφρασης με RT-qPCR. Τέλος, πραγματοποιήθηκε στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων.
Αποτελέσματα: Η έκφραση των miR-16-5p (p=0.036), miR-155-5p (p=0.045) και 3’-tRF-LeuAAG/TAG (p = 0.041) ήταν σημαντικά χαμηλότερη στα CD138+ πλασματοκύτταρα ασθενών με ΠΜ σε σύγκριση με αυτών με ασυμπτωματικό ΠΜ. Ακόμη, χαμηλότερη έκφραση των miR-15a-5p, miR-16-5p, miR-222-3p, και i-tRF-GlyGCC (p=0.037, p=0.035, p=0.037 και p = 0.047 αντίστοιχα) παρατηρήθηκε στα CD138+ πλασματοκύτταρα ασθενών με ΠΜ και οστική νόσο συγκριτικά με αυτά ασθενών χωρίς. Τα επίπεδα του miR-125b-5p ήταν υψηλότερα στα πλασματοκύτταρα ασθενών με σκελετικά συμβάματα (SREs) (p = 0.005). Υψηλά επίπεδα των itRF-ProTGG, i-tRF-GluCTC, i-tRF-HisGTG, i-tRF-PheGAA, 3’-tRF-LeuAAG/TAG, και miR-223-3p είναι ενδεικτικά μεγαλύτερων διαστημάτων ολικής επιβίωσης (OS) συγκριτικά με τα χαμηλότερα επίπεδα αυτών (p = 0.024, 0.014, 0.003, 0.040, 0.039, και p=0.046 αντίστοιχα). Η υπερέκφραση των i-tRF-GlyGCC και 3’-tRF-LeuAAG/TAG σχετίζεται με μεγαλύτερο διάστημα ελεύθερης προόδου νόσου επιβίωσης (PFS) μετά την πρώτη γραμμή θεραπείας (p = 0.016 και 0.013 αντίστοιχα). Μέσω miRNA-seq βρέθηκε ότι το miR-181a υπερεκφράζεται στο ΠΜ σε σχέση με το ασυμπτωματικό ΠΜ και το ΜΓΑΣ, καθώς και στο R-ISS III σε σχέση με το R-ISS I. Η υπερέκφραση του miR-181a συσχετίζεται με σημαντικά μεγαλύτερο κίνδυνο πρώιμης υποτροπής (p= 0.001) και χειρότερη επιβίωση (p < 0.001). Πολυπαραγοντικά μοντέλα που ενσωμάτωσαν το miR-181a με καθιερωμένους προγνωστικούς παράγοντες οδήγησαν σε ακριβέστερη σταδιοποίηση κινδύνου και καλύτερη εκτίμηση της πρόγνωσης. Τα επίπεδα στο πλάσμα των let-7b-5p (p = 0.034), miR-143-3p (p = 0.021), miR-17-5p (p = 0.025), miR-214-3p 3p (p = 0.004), και miR-335-5p (p = 0.022), ήταν σημαντικά υψηλότερα στους ασθενείς με οστική νόσο. Η ανάλυση ROC και λογιστικής παλινδρόμησης έδειξε ότι τα μόρια αυτά μπορούν να προβλέψουν την παρουσία οστικής νόσου ανεξάρτητα ή ως μεταβλητές ενός πολυπαραγοντικού μοντέλου.
Συμπεράσματα: Συνοψίζοντας, η παρούσα μελέτη προτείνει μια «υπογραφή» miRNA και tRF με πιθανή κλινική αξία στο ΠΜ. Επίσης, προτείνεται το miR-181a ως βιοδείκτης που σχετίζεται με δυσμενή έκβαση της νόσου και χειρότερη επιβίωση, ο οποίος είναι ανεξάρτητος των εδραιωμένων παραγόντων κινδύνου και μπορεί να ενισχύσει την προγνωστική τους ικανότητα. Τέλος, η μελέτη μας προτείνει μια υπογραφή κυκλοφορούντων miRNAs που συμβάλλει στη διάγνωση της οστικής νόσου.

Κύρια θεματική κατηγορία:

Επιστήμες Υγείας

Λέξεις-κλειδιά:

Πολλαπλό μυέλωμα, ΜΓΑΣ, Βιοδείκτες, miRNA, tRF

Ευρετήριο:

Όχι

Αρ. σελίδων ευρετηρίου:

Εικονογραφημένη:

Ναι

Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:

314

Αριθμός σελίδων: