Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Θεόδωρος Κατσούλας, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Γεώργιος Φιλντίσης, Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Δάφνη Καϊτελίδου, Καθηγήτρια, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Παύλος Μυριανθέας, Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Πέτρος Γαλάνης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Όλγα Σίσκου, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Καλλιόπη Κυδωνάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Το κόστος παροχής εντατικής φροντίδας και υποστήριξης των βαρέως πασχόντων ασθενών στη ΜΕΘ καταλαμβάνει ένα σημαντικό τμήμα του συνολικού νοσοκομειακού κόστους. Ο υπολογισμός του πραγματικού κόστους νοσηλείας των νοσηλευόμενων ασθενών στη ΜΕΘ, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αποδοτικότερη κατανομή των περιορισμένων πόρων αλλά και την πιο αποτελεσματική και αποδοτική αποζημίωση των νοσοκομείων.
Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν διττός: αφενός ο επακριβής προσδιορισμός του μεταβλητού κόστους νοσηλείας των ασθενών στη ΜΕΘ, μέσω της χρήσης bottom – up μεθόδου κοστολόγησης και αφετέρου η εξεύρεση του βαθμού συσχέτισης της κλίμακας βαρύτητας APACHE II με το μεταβλητό κόστος νοσηλείας καθώς και των λοιπών προσδιοριστών/μεταβλητών που συμβάλλουν στον καθορισμό του.
Υλικό – Μέθοδος: Η παρούσα μελέτη αποτελεί μία αναδρομική μελέτη παρατήρησης, η οποία πραγματοποιήθηκε στην 7κλινη ΜΕΘ του 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας, με μελετώμενο χρονικό διάστημα από 1 Ιανουαρίου 2016 έως 31 Δεκεμβρίου 2017. Το συνολικό δείγμα αποτέλεσαν 204 παθολογικοί (44,6%) και χειρουργικοί (55,4%) ασθενείς [122 γυναίκες (59,8%) και 82 άρρενες (40,2%)] με διαφορετικές διαγνώσεις, συννοσηρότητες, διάρκεια νοσηλείας, βαρύτητα νόσου και αναγκαιότητα για μηχανική υποστήριξη της αναπνοής και θεραπεία νεφρικής υποκατάστασης. Για τον υπολογισμό του μεταβλητού κόστους νοσηλείας πραγματοποιήθηκε λεπτομερής καταγραφή για κάθε ασθενή ξεχωριστά, του φύλου, της ηλικίας, της αιτίας εισόδου, της διάρκειας νοσηλείας, της έκβασης, της βαρύτητας νόσου, της διάρκειας μηχανικού αερισμού και υποστήριξης της νεφρικής λειτουργίας, της ύπαρξης ή μη σήψης καθώς και του συνόλου των εργαστηριακών/απεικονιστικών εξετάσεων, των φαρμάκων και του αναλώσιμου υλικού.
Αποτελέσματα: Η μέση ηλικία του μελετώμενου δείγματος ήταν 68,3 έτη (68,3 ± 16,1), με μέση διάρκεια νοσηλείας τις 4,6 ημέρες (4,6 ± 3,9) και μέση τιμή APACHE II ίση με 24,46 (24,46 ± 9,81). Από τους 204 ασθενείς, οι 62 απεβίωσαν (θνητότητα 30,4%). Οι πιο συχνές αιτίες εισαγωγής στη ΜΕΘ ήταν η Οξεία Αναπνευστική Ανεπάρκεια (36,4%), οι Παθήσεις του Γαστρεντερικού (15,7%), οι Παθήσεις του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (15,2%) και η Λοβεκτομή Πνεύμονα (10,3%). Το 42,2% του συνόλου των ασθενών εμφάνισαν συννοσηρότητες, με πιο συχνές το Σηπτικό Shock (20,1%) και την Οξεία Νεφρική Ανεπάρκεια (17,6%). Το 73,5% του μελετώμενου δείγματος εισήχθη εκτάκτως στη ΜΕΘ, με το 75,5% να χρήζει μηχανικής υποστήριξης της αναπνοής και το 20% αυτών να υποστηρίζεται με θεραπεία νεφρικής υποκατάστασης.
Το μέσο ημερήσιο συνολικό μεταβλητό κόστος, το μέσο ημερήσιο κόστος εργαστηριακών/απεικονιστικών εξετάσεων, το μέσο ημερήσιο κόστος φαρμακευτικής αγωγής και το μέσο ημερήσιο κόστος αναλώσιμων ανά ασθενή υπολογίστηκε ίσο με 787,2 ± 528,8 €, 210,8 ± 45 €, 302,1 ± 341 € και 420,8 ± 350,3 αντίστοιχα. Από το συνολικό μεταβλητό κόστος του μελετώμενου δείγματος (864.398,2486 €), το 43,6% αντιστοιχούσε στη φαρμακευτική δαπάνη, με το κόστος για αναλώσιμο υλικό και εργαστηριακές/απεικονιστικές εξετάσεις να ακολουθούν, με ποσοστά 33% και 23,4% αντίστοιχα. Οι παθολογικοί ασθενείς του δείγματος (44,6%) εμφάνισαν σχεδόν διπλάσια μέση διάρκεια νοσηλείας (6,2 vs 3,4 ημέρες) και διπλάσιο συνολικό μεταβλητό κόστος νοσηλείας (578.812,4 € vs 285.585,9 €) σε σχέση με τους χειρουργικούς ασθενείς.
Η ηλικιακή ομάδα των VOPs (≥ 80 ετών) παρουσίασε υψηλότερο μέσο συνολικό κόστος νοσηλείας (18-65 ετών: 732 € vs 65-80 ετών: 757 € vs VOPs: 910 €) σε σχέση με τις ηλικιακές ομάδες των 18-65 ετών και 65-80 ετών. Επιπρόσθετα, το 25% του δείγματος εμφάνισε σήψη , εκ των οποίων το 57% ήταν άρρενες και το 69% παθολογικά περιστατικά, με επείγουσα εισαγωγή στη ΜΕΘ. Οι σηπτικοί ασθενείς εμφάνισαν υψηλότερη τιμή APACHE II σε σχέση με τους μη σηπτικούς ασθενείς (33,1 vs 21,6), ενώ το κόστος νοσηλείας τους ήταν τριπλάσιο σε σχέση με τους λοιπούς ασθενείς.
Το 20% του μελετώμενου δείγματος υπεβλήθη σε θεραπεία νεφρικής υποκατάστασης (CVVHDF), με το 61% του κόστους των αναλώσιμων υλικών να σχετίζεται με το κόστος των αναλώσιμων απαραίτητα για τη διενέργεια της CVVHDF, αναδεικνύοντάς τη ως μία από τις πιο δαπανηρές διενεργηθείσες παρεμβάσεις στη ΜΕΘ. Η πολυμεταβλητή γραμμική παλινδρόμηση έδειξε στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ της κλίμακας βαρύτητας APACHE II και του μεταβλητού κόστους νοσηλείας στη ΜΕΘ (συντελεστής b=0,027 , 95% ΔΕ=0,022 έως 0,032, p<0,001). Εκτός της κλίμακας APACHE II, άλλοι κύριοι προσδιοριστικοί παράγοντες διαμόρφωσης του κόστους, που προέκυψαν από την πολυμεταβλητή εξίσωση πρόβλεψης ήταν το είδος του περιστατικού (παθολογικός/χειρουργικός), η διάρκεια νοσηλείας, η ηλικία και η θεραπεία νεφρικής υποκατάστασης. Από τη σύγκριση του πραγματικού συνολικού μεταβλητού κόστους και του ύψους της αποζημίωσης που έλαβε το νοσοκομείο, προέκυψε ένα έλλειμμα ύψους 203.272 €, με την αποζημίωση να καλύπτει το 76,8% του πραγματικού συνολικού μεταβλητού κόστους νοσηλείας στη ΜΕΘ.
Συμπέρασμα: Το ήμισυ σχεδόν του συνολικού μεταβλητού κόστους νοσηλείας των ασθενών στη ΜΕΘ αναλογεί στις φαρμακευτικές δαπάνες. Οι παθολογικοί, σηπτικοί ασθενείς, με υψηλή τιμή APACHE II και θεραπεία νεφρικής υποκατάστασης εμφανίζουν την πιο πολυδάπανη νοσηλεία και το μεγαλύτερο ποσοστό υποχρηματοδότησης. Η ισχυρή θετική συσχέτιση της βαρύτητας της νόσου με το μεταβλητό κόστος πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν κατά τη χάραξη πολιτικών στον τομέα της υγείας.
