Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Κανάκης Λελεδάκης, Επίκουρος καθηγητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, ΕΚΠΑ
Ζηνοβία (Τζένη) Λιαλιούτη , Επίκουρη καθηγήτρια, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, ΕΚΠΑ
Ριζάς Σωτήρης, Διευθύνων Κέντρου Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού, Ακαδημία Αθηνών
Περίληψη:
Η παρούσα διατριβή εξετάζει κριτικά τη σχέση μεταξύ του νεοφιλελεύθερου λόγου και της δημοκρατίας. Αρχικά, παρέχει έναν σαφή ορισμό του νεοφιλελεύθερου λόγου και τονίζει τη σημασία της μελέτης αυτού του θέματος. Εξετάζεται η έννοια της δημοκρατίας, συμπεριλαμβανομένης της ιστορικής της εξέλιξης, των βασικών αρχών της και της σημασίας της στη σύγχρονη κοινωνία. Εμβαθύνει στο ιστορικό υπόβαθρο του νεοφιλελευθερισμού, ανιχνεύοντας τις απαρχές και την εξέλιξή του, θέτοντας τις βάσεις για την κατανόηση των επιπτώσεών του στην κοινωνία. Διερευνά τον τρόπο με τον οποίο ο νεοφιλελεύθερος λόγος διαμορφώνει την κοινωνία, εστιάζοντας στην έμφαση στον ατομικισμό και την αποτελεσματικότητα της αγοράς αναλύοντας την επιρροή τους στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, αποκαλύπτοντας την ευθυγράμμισή τους με τη νεοφιλελεύθερη ατζέντα και τις επιπτώσεις τους στην κοινωνική συνοχή, την ανισότητα και τη δημόσια σφαίρα. Η δημιουργία νέων μορφών υποκειμενικότητας διερευνάται, υπογραμμίζοντας την επίδραση της κοινωνικής κατασκευής, της τεχνολογικής διαμεσολάβησης, του καταναλωτισμού, της παγκοσμιοποίησης, του φύλου, της σεξουαλικότητας, της αντίστασης και των ηθικών προβληματισμών. Αξιολογεί κριτικά την προβληματική σχέση μεταξύ νεοφιλελευθερισμού και δημοκρατίας. Εξετάζει τη στενή αντίληψη του νεοφιλελευθερισμού για την ιδιότητα του πολίτη, τον αντίκτυπο του ορθολογισμού της αγοράς στην ιδιότητα του πολίτη, την αποδέσμευση από την πολιτική, την ανισότητα, τον αποκλεισμό και τη διάβρωση της δημόσιας σφαίρας μέσω της ιδιωτικοποίησης. Αναλύονται επίσης, η αποδυνάμωση των δημόσιων θεσμών, η διάβρωση της αυτονομίας τους, η επιρροή της λογικής της αγοράς, η πολιτική παρέμβαση και οι επιπτώσεις τους στη δημοκρατία και τη λογοδοσία. Διερευνά τον τρόπο με τον οποίο ο νεοφιλελευθερισμός συμβάλλει στις κοινωνικοοικονομικές ανισότητες, όπως η συγκέντρωση του πλούτου, η επισφαλής εργασία, η άνιση πρόσβαση στις υπηρεσίες, η οικονομική αστάθεια και η άνιση ανάπτυξη. Επιπλέον, διερευνά το ρόλο του νεοφιλελεύθερου λόγου στη διαμόρφωση της κοινωνίας και των ανθρώπινων υποκειμένων. Ενσωματώνει τη θεωρία της Chantal Mouffe για την κατανόηση των πολιτικών διαστάσεων του νεοφιλελευθερισμού. Εξετάζονται οι κριτικές του νεοφιλελεύθερου λόγου από μελετητές όπως ο David Harvey, η Nancy Fraser και η Wendy Brown, αναδεικνύοντας τις προοπτικές τους σχετικά με τον αντίκτυπο του νεοφιλελευθερισμού στην κοινωνία και τη δημοκρατία. Στη διατριβή τονίζεται η ανάγκη επανεξέτασης της σχέσης μεταξύ νεοφιλελευθερισμού και δημοκρατίας. Αντιμετωπίζονται οι επικρίσεις για τις επιπτώσεις του νεοφιλελευθερισμού στη δημοκρατία και προτείνεται ο επαναπροσδιορισμός της δημοκρατίας στη νεοφιλελεύθερη εποχή. Παρουσιάζονται πιθανές λύσεις για τις προκλήσεις που θέτει ο νεοφιλελευθερισμός, όπως η ενίσχυση της κοινωνικής πρόνοιας, των εργασιακών δικαιωμάτων, της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, η προώθηση της δημοκρατικής συμμετοχής, η αναθεώρηση των οικονομικών προτύπων και η μεταρρύθμιση των διεθνών θεσμών. Συμπερασματικά, καλεί σε κριτικό προβληματισμό σχετικά με τη σχέση μεταξύ του νεοφιλελεύθερου λόγου και της δημοκρατίας. Επισημαίνει την ανάγκη αντιμετώπισης των προκλήσεων που θέτει ο νεοφιλελευθερισμός μέσω εναλλακτικών προσεγγίσεων που δίνουν προτεραιότητα στην κοινωνική ευημερία, τη δημοκρατική συμμετοχή, τη βιωσιμότητα και την οικονομική δικαιοσύνη. Επαναπροσδιορίζοντας και διεκδικώντας τη δημοκρατία απέναντι στον νεοφιλελευθερισμό, οι κοινωνίες μπορούν να αγωνιστούν για ένα πιο περιεκτικό, δίκαιο και δημοκρατικό μέλλον.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Κοινωνικές, Πολιτικές και Οικονομικές επιστήμες
Λέξεις-κλειδιά:
Νεοφιλελευθερισμός, λόγος, δημοκρατία, θεωρίες, υποκείμενο
