Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Στυλιανός Κατσαραγάκης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ, Επιβλέπων
Ελισάβετ Πατηράκη Κουρμπάνη, Καθηγήτρια, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Μαρία Καλαφάτη, ΕΔΙΠ, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Ο πόνος αποτελεί ένα σύνθετο φαινόμενο που σχετίζεται με μειωμένη
λειτουργικότητα και μειωμένη ποιότητα ζωής και απαντάτε συχνά στους χρονίως
πάσχοντες ασθενείς. Σήμερα, ο πόνος υποθεραπεύεται παρά τη πρόοδο της
επιστήμης στη φαρμακευτική και μη φαρμακευτική του αντιμετώπιση. Σε αυτό
μεγάλη επίδραση έχει το επίπεδο γνώσεων και στάσεων του νοσηλευτικού
προσωπικού σχετικά με τη διαχείριση του χρόνιου πόνου. Επιπλέον, η
ικανοποίηση των αλγούντων ασθενών από τη διαχείριση του πόνου τους, αποτελεί
σημαντική παράμετρο της ποιότητας της νοσηλευτικής φροντίδας.
Σκοπός: Η διερεύνηση της επίδρασης των γνώσεων και στάσεων του
νοσηλευτικού προσωπικού στη διαχείριση του χρόνιου πόνου, καθώς και στην
ικανοποίηση χρονίως πασχόντων νοσηλευόμενων ασθενών από τη διαχείριση του
πόνου τους.
Υλικό-Μέθοδος: Η μελέτη αποτελείται από δύο σκέλη, μία περιγραφική
συγχρονική μελέτη, για τη διερεύνηση των γνώσεων και των στάσεων του
νοσηλευτικού προσωπικού ως προς τη διαχείριση του πόνου και μία συγκριτική
μελέτη ασθενών, σχετικά με την ικανοποίηση από την αναλγητική τους αγωγή. Η
μελέτη διενεργήθηκε σε Ιδιωτική κλινική των Αθηνών από τον Ιανουάριο του 2023
έως και το Μάιο του 2023, με 50 συμμετέχοντες από το νοσηλευτικό προσωπικό (ποσοστό ανταπόκρισης 71,42%) και 36 συμμετέχοντες ασθενείς (ποσοστό
ανταπόκρισης 90%). Στη μελέτη εντάχθηκα μέλη του νοσηλευτικού προσωπικού
δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, της κλινικής με γνώση της
ελληνικής γλώσσας, εμπειρία άνω του ενός έτους και συναινούσαν να
συμμετέχουν. Οι ενήλικες ασθενείς θα έπρεπε να έχουν διάγνωση χρόνιας
απειλητικής για τη ζωή ασθένειας, να έχουν πόνο, να είναι σε εγρήγορση με
άριστη γνώση ελληνικής και να συναινούν. Αρχικά, μετρήθηκαν οι γνώσεις των
νοσηλευτών, με τη συλλογή από 50 νοσηλευτές του ερωτηματολογίου
«Knowledge and Attitudes Survey Regarding Pain». Στη συνέχεια, μετρήθηκε η
ικανοποίηση των ασθενών από την αναλγητική τους αγωγή, με τη χρήση του
ερωτηματολογίου “Brief Pain Inventory- Short Form”. Η διανομή του
ερωτηματολογίου έγινε δύο φορές, την πρώτη και την Τρίτη ημέρα. Παράλληλα,
χρησιμοποιήθηκε το έντυπο «Φάκελος Ασθενούς», όπου καταγράφονταν οι
νοσηλευτικές αναφορές σχετικά με τον πόνο στους φακέλους των ασθενών.
Αποτελέσματα: Σχετικά με το νοσηλευτικό προσωπικό, το 86% των
συμμετεχόντων στη μελέτη ήταν γυναίκες, το 64% ήταν ηλικίας κάτω ή ίσης των 40
ετών και το 48% ήταν απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το 74% των
συμμετεχόντων στη μελέτη χρησιμοποιούσαν καθημερινά εργαλεία εκτίμησης του
πόνου και το 72% κατέγραφαν καθημερινά την ένταση του πόνου των ασθενών
τους. Η μέση βαθμολογίας γνώσεων και στάσεων του νοσηλευτικού προσωπικού
σχετικά με τον πόνο ήταν 49,6%, έτσι οι νοσηλευτές παρουσιάζουν έλλειμμα
γνώσης. Σχετικά με τους ασθενείς, το 55,9% των συμμετεχόντων ήταν άνδρες και
η μέση ηλικία του συνόλου των ασθενών ήταν τα 62,2 έτη, το 55,9% ήταν
έγγαμοι/ες, το 70,6% έμεναν με την οικογένειά τους και το 41,2% ήταν απόφοιτοι
τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Επίσης, οι πλειοψηφία των ασθενών είχε σαν αίτιο
εισαγωγής την «Δύσπνοια», σε ποσοστό 11,8% και στην συνέχεια το «Εμπύρετο»
σε ποσοστό 8,8% και σε ποσοστό 8,8% έπασχαν από Καρκίνο του Πνεύμονα.
Τέλος, οι ασθενείς αναφέρουν ότι η ένταση του πόνου είχε βελτιωθεί μετά τη
χορήγηση του αναλγητικού, όμως αυτό δεν είναι σε συνάφεια με τις καταγραφές
του νοσηλευτικού προσωπικού.
Συμπέρασμα: Παρά τους ερευνητικούς περιορισμούς, τα ερευνητικά
αποτελέσματα αυτής της μελέτης δείχνουν το έλλειμμα γνώσης του νοσηλευτικού
προσωπικού, που αφορούσαν τα αναλγητικά, τις δοσολογίες αλλά και στις ισοδυναμίες τους καθώς και στο φόβο της εξάρτησης από τα οπιοειδή, που
συμμορφώνονται σε υψηλό ποσοστό με τη νοσηλευτική τεκμηρίωση, οι ασθενείς
είναι μερικώς ικανοποιημένοι από την αναλγητική τους αγωγή.
Λέξεις-κλειδιά:
Χρόνιος πόνος, Γνώσεις και στάσεις, Νοσηλευτικό προσωπικό, Ικανοποίηση ασθενών, Διαχείριση πόνου
