Κατεύθυνση Βυζαντινή Αρχαιολογία και Τέχνη
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2023-11-06

2023

Μπάκα Γρηγορία

Γεώργιος Πάλλης, Επίκουρος Καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Σταύρος Μαμαλούκος, Επίκουρος Καθηγητής Ιστορίας της Μεσαιωνικής και Παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής, Τμήμα Αρχιτεκτόνων, Πανεπιστήμιο Πατρών
Ιωάννα Στουφή Πουλημένου, Επίκουρη Καθηγήτρια Χριστιανικής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Τμήμα Θεολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Η άνθηση του μοναχισμού στην Αττική κατά τους πρώτους αιώνες της οθωμανικής κυριαρχίας: Η μαρτυρία της αρχιτεκτονικής των μονών του Υμηττού

Ελληνικά

Η άνθηση του μοναχισμού στην Αττική κατά τους πρώτους αιώνες της οθωμανικής κυριαρχίας: Η μαρτυρία της αρχιτεκτονικής των μονών του Υμηττού

Στην παρούσα μεταπτυχιακή εργασία εξετάζεται η εξέλιξη και η διαμόρφωση της μοναστηριακής αρχιτεκτονικής στην περιοχή της Αττικής, κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας (1456-1821), με εστίαση στην περιοχή του Υμηττού. Τα επιμέρους μνημεία που εξετάζονται με γεωγραφική σειρά και με άξονα βορρά-νότου είναι: η μονή Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου Κυνηγού Φιλοσόφων, η μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, η μονή Ταξιαρχών Αστερίου, η μονή Εισοδίων της Θεοτόκου Καισαριανής, η μονή Αγίου Γεωργίου Κουταλά και η μονή Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου Καρέα. Η μελέτη ακολουθεί κατά το δυνατόν χρονολογική διάρθρωση, εξετάζοντας την εκάστοτε θέση του εξεταζόμενου μνημείου, την ονομασία, τα ιστορικά δεδομένα που το αφορούν και εν συνεχεία, την αρχιτεκτονική διαμόρφωση του, με σύντομη μνεία και στον τοιχογραφικό διάκοσμο, όπου διασώζεται. Σκοπός της μελέτης είναι τόσο η αρχιτεκτονική τεκμηρίωση και παρουσίαση των σωζόμενων μοναστηριακών μνημείων του Υμηττού, όσο και η ευρύτερη ιστορική πλαισίωση του φαινομένου ίδρυσης νέων μονών και ανακατασκευής παλαιότερων, έως και τον 18ο και 19ο αιώνα, όπου πολλά από τα μνημεία παρακμάζουν και εγκαταλείπονται. Παράλληλα, θίγεται το ζήτημα της σχέσης των μοναστηριών με την οθωμανική κρατική εξουσία και η μεταξύ τους αλληλεπίδραση, ιδίως σε οικοδομικά και περιουσιακά ζητήματα, επηρεάζοντας άμεσα την ζωή και την εξέλιξη των αθηναϊκών μονών. Ακολούθως, συνεξετάζεται η σχέση αυτών των μονών με την τοπική κοινωνία και τους οικισμούς που τις πλαισίωναν, καθώς είναι σαφής η επιρροή τους τόσο στην θρησκευτική, όσο και στην οικονομική ζωή των ντόπιων κατοίκων, δημιουργώντας σχέσεις εργασιακής εξάρτησης. Τέλος, γίνεται προσπάθεια ερμηνείας της αρχιτεκτονικής μορφής των εξεταζόμενων μονών, με σκοπό την κατανόηση και την λεπτομερέστερη παρατήρηση των αρχιτεκτονικών, εκκλησιαστικών μορφών της εποχής, εντοπίζοντας και σημειώνοντας τα ιδιαίτερα οικοδομικά χαρακτηριστικά της περιόδου. Το φαινόμενο του μοναχισμού κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας και η παράλληλη επιλογή, του όρους Υμηττού, ως σημείο ανέγερσης και επισκευής έξι συνολικά μοναστηριών, αποτέλεσε τον βασικό ερευνητικό άξονα επάνω στον οποίο στηρίχθηκε η παρούσα εργασία, δίνοντας την ευκαιρία για περαιτέρω διάνθησή του, θέτοντας στην πορεία, ποικίλα ερευνητικά ερωτήματα.

Αρχαιολογία

Υμηττός, Μοναχισμός, Μοναστήρια, Καισαριανή, Μοναστηριακή αρχιτεκτονική, Εκκλησιαστική αρχιτεκτονική, Οθωμανική περίοδος

Ναι

2

Ναι

90

164

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/3363899