Μονάδα:
Τμήμα ΦαρμακευτικήςΒιβλιοθήκη Σχολής Θετικών Επιστημών
Ημερομηνία κατάθεσης:
2024-01-11
Συγγραφέας:
Σταμπολάκη Μαριάννα
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Αντώνιος Κολοκούρης, Καθηγητής, Τμήμα Φαρμακευτικής, ΕΚΠΑ
Ιωάννης Παπαναστασίου, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Φαρμακευτικής, ΕΚΠΑ
Νικόλαος Λουγιάκης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Φαρμακευτικής, ΕΚΠΑ
Εμμανουήλ Μικρός, Καθηγητής - Διευθυντής, Τμήμα Φαρμακευτικής, ΕΚΠΑ
Θωμάς Μαυρομούστακος, Καθηγητής, Τμήμα Χημείας, ΕΚΠΑ
Loren Andreas, Καθηγητής - Group Leader, Department of NMR-based Structural Biology, Max Planck Institute for Multidisciplinary Sciences
Christian Griesinger, Καθηγητής - Διευθυντής, Department of NMR-based Structural Biology, Max Planck Institute for Multidisciplinary Sciences
Πρωτότυπος Τίτλος:
Structure-based drug discovery research on the MmpL3 transporter of Mycobacterium tuberculosis and the M2 proton channel of Influenza A virus
Γλώσσες διατριβής:
Αγγλικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Έρευνα ανακάλυψης φαρμάκων με βάση τη δομή για τον μεταφορέα MmpL3 του Mycobacterium tuberculosis και το κανάλι πρωτονίων M2 του ιού της γρίπης Α
Περίληψη:
Το SQ109 είναι ένα υποψήφιο φάρμακο για τη φυματίωση που παρουσιάζει υψηλή δραστικότητα κατά του Mycobacterium tuberculosis και θεωρείται ότι λειτουργεί εν μέρει μέσω της παρεμπόδισης της βιοσύνθεσης του κυτταρικού τοιχώματος αναστέλλοντας τον μεταφορέα MmpL3. Επίσης παρουσιάζει δραστικότητα έναντι βακτηρίων και πρωτόζωων παρασίτων που στερούνται MmpL3, όπου μπορεί να δράσει ως αποζεύκτης, στοχεύοντας στις λιπιδικές μεμβράνες και την ομοιόσταση του Ca2+. Σε αυτή την ερευνητική εργασία, δείξαμε χρησιμοποιώντας προσομοιώσεις μοριακής δυναμικής (MD) ότι το προφίλ πρόσδεσης εννέα αναλόγων του SQ109 ήταν συνεπές με τη X-ray κρυσταλλογραφική δομή του συμπλόκου MmpL3 - SQ109. Δείξαμε ότι η περιστροφή του SQ109 γύρω από τον δεσμό άνθρακα-άνθρακα στη μονοπρωτονιωμένη μονάδα αιθυλενοδιαμίνης ευνοεί δύο gauche διαμορφώσεις ως ενεργειακά ελάχιστα στο νερό ή στον λιπόφιλο διαλύτη χρησιμοποιώντας υπολογισμούς DFT καθώς και εντός της περιοχής πρόσδεσης του μεταφορέα χρησιμοποιώντας προσομοιώσεις μοριακής δυναμικής. Τα αποτελέσματά μας από τις προσομοιώσεις μοριακής δυναμικής υπέδειξαν ότι οι ευμεγέθεις C-2 αδαμαντυλικοί υποκαταστάτες του SQ109 μπορούν να γεμίσουν μια λιπόφιλη περιοχή μεταξύ των Tyr257, Tyr646, Phe260 και Phe649 στην πρωτεΐνη MmpL3. Αυτό επιβεβαιώθηκε ποσοτικά από τους υπολογισμούς των σχετικών ελεύθερων ενεργειών δέσμευσης με τη χρήση της μεθόδου θερμοδυναμικής ολοκλήρωσης σε συνδυασμό με προσομοιώσεις μοριακής δυναμικής (ΤΙ/MD) μ’ ένα μέσο αποδιδόμενο σφάλμα 0,74 kcal mol-1 σε σύγκριση με τις πειραματικές τιμές. Συνθέσαμε 18 ανάλογα του SQ109 και δοκιμάσαμε τη δραστικότητά τους έναντι των M. smegmatis, M. tuberculosis, M. abscessus, Bacillus subtilis και Escherichia coli, καθώς και έναντι των πρωτοζωικών παρασίτων Trypanosoma brucei, T. cruzi, Leishmania donovani, L. mexicana και Plasmodium falciparum. Η δραστικότητα έναντι των μυκοβακτηριδίων ήταν γενικά μικρότερη από ό,τι με το SQ109 και μειώθηκε με την αύξηση του μεγέθους του αλκυλικού υποκαταστάτη. Δύο ανάλογα ήταν ∼4-8 φορές πιο δραστικά από το SQ109 έναντι του M. abscessus, συμπεριλαμβανομένου ενός στελέχους με υψηλή αντοχή στα φάρμακα που έφερε μετάλλαξη A309P στη MmpL3 πρωτεΐνη. Υπήρξε επίσης καλύτερη δραστικότητα από αυτή που διαπιστώθηκε με το SQ109 σε άλλα βακτήρια και πρωτόζωα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι τα ανάλογα του στη C-2 θέση του αδαμαντυλίου, αιθυλο, βουτυλο, φαινυλο και βενζυλο είχαν 4-10 φορές αυξημένη δραστικότητα έναντι των άφυλων σταδίων αίματος του P. falciparum, σε συνδυασμό με χαμηλή τοξικότητα σε ανθρώπινη κυτταρική σειρά HepG2, γεγονός που τα καθιστά ενδιαφέροντα ως νέα φάρμακα οδηγούς για την καταπολέμηση της ελονοσίας. Χρησιμοποιήσαμε επίσης τη μέθοδο του επιφανειακού συντονισμού πλασμονίου (surface plasmon resonance – SPR) για να διερευνήσουμε την πρόσδεση των αναστολέων στον μεταφορέα MmpL3 και τη διαφορική θερμιδομετρία σάρωσης (differential scanning calorimetry – DSC) για να διερευνήσουμε την αλληλεπίδραση με λιπιδικές μεμβράνες. Δεν υπήρξε συσχέτιση μεταξύ της πρόσδεσης στον MmpL3 και της κυτταρικής δραστηριότητας στο M. tuberculosis ή M. smegmatis, γεγονός που υποδηλώνει ότι η MmpL3 πρωτεΐνη δεν αποτελεί σημαντικό στόχο στα μυκοβακτηρίδια. Ωστόσο, ορισμένα από τα πιο δραστικά ανάλογα μείωσαν τη θερμότητα μετάβασης της λιπιδικής φάσης, γεγονός που υποδηλώνει αυξημένη συσσώρευση στις μεμβράνες, η οποία αναμένεται να οδηγήσει σε αυξημένη δραστικότητα των αναλόγων ως αποσυζεύκτες.
Το τετραμερές κανάλι πρωτονίων της γρίπης Α M2 είναι κρίσιμο για την αντιγραφή του ιού. Η αγωγιμότητα πρωτονίων της πρωτεΐνης άγριου τύπου (WT), με σερίνη στη θέση 31, αναστέλλεται από αλκυλοαμίνες που περιέχουν αδαμαντάνιο ή άλλου τύπου κλωβό, όπως η αμανταδίνη, η ριμανταδίνη και τα ανάλογα τους, οι οποίες δεσμεύονται στον πόρο του καναλιού. Έχει αποδειχθεί ότι τα ανάλογα αυτών των παραγώγων που περιέχουν αρυλική ομάδα συνδεδεμένη με μεθυλένιο στην αμινομάδα εμποδίζουν το κανάλι του επικρατούντος στελέχους S31N με διαφορετικό μηχανισμό. Εδώ, διερευνούμε τη πρόσδεση και τον αποκλεισμό του WT και του S31N M2 καναλιού (στέλεχος Udorn) από ένα διευρυμένο σύνολο αλκυλικών αμινών που περιέχουν κλωβό. Χρησιμοποιώντας μια ανάλυση λιποσωμικής ροής πρωτονίων (liposomal proton flux assay), επαληθεύσαμε τη δραστικότητα αποκλεισμού της αγωγιμότητας του WT M2 διαύλου (M2CD - αμινοξέα 18-60) από τη ριμανταδίνη (Rmt), το μεθυλικό αναλόγο της, AK59, και ενός ισομερούς της αμανταδίνης - την τετραμεθυλοτετρακυκλοδεκ-1-υλομεθυλαμίνη, RL208. Η συμπεριφορά πρόσδεσης των προσδετών διερευνήθηκε με τη χρήση μαγικής γωνίας περιστροφής πυρηνικού μαγνητικού συντονισμού (magic angle spinning NMR) καταγράφοντας 2D και 3D φάσματα 1H-15N και 1H-13C-15N του M2CD διαύλου που έχει ανασυσταθεί σε DPhPC λιπίδια. Η πρόσδεση του προσδέτη στο WT M2 δίαυλο ανιχνεύθηκε μέσω διαταραχής της χημικής μετατόπισης (chemical shift perturbation - CSP). Οι φραγμοί υψηλής κινητικής ενέργειας που σχετίζονται με την είσοδο στον πόρο M2CD ξεπεράστηκαν με αύξηση της θερμοκρασίας ή με τη χρήση πρωτοκόλλου αλλαγής του pH, το οποίο αποδείχθηκε πιο αποτελεσματικό. Για την αξιολόγηση του τρόπου πρόσδεσης πραγματοποιήθηκαν προσομοιώσεις μοριακής δυναμικής. Τα ανάλογα Rmt και AK59 είναι γνωστό ότι παρεμποδίζουν το WT M2 δίαυλο με την ομάδα αμμωνίου να δεσμεύει την περιοχή κοντά στη Gly34 ή Ala30 που περιβάλλονται από νερό. Αντίθετα, οι προσομοιώσεις μοριακής δυναμικής δείχνουν ότι τα παράγωγα με την αρυλική ομάδα προσδένονται με κατεύθυνση προς τα έξω στον δίαυλο S31N M2CD στοχεύοντας την Asn31. Όσον αφορά τον δίαυλο S31N, ο δεσμός υδρογόνου His37-His37 δεν διαταράχθηκε σύμφωνα με το NMR, ούτε τα μόρια παρεμπόδισαν τον δίαυλο στην ανάλυση λιποσωμικής ροής πρωτονίων. Τα δεδομένα μας υποδηλώνουν ότι υπάρχει ένα ουσιαστικό δομικό εμπόδιο στην δομή της Μ2CD η οποία φέρει τις αμφιπαθικές έλικες (AH), γεγονός το οποίο περιορίζει την είσοδο του αναλόγου RL208 και των αρυλικών προσδετών.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Θετικές Επιστήμες
Λοιπές θεματικές κατηγορίες:
Επιστήμες Υγείας
Λέξεις-κλειδιά:
SQ109, MmpL3, προσομοιώσεις μοριακής δυναμικής, αλχημική σχετική ελεύθερη ενέργεια πρόσδεσης, MM-GBSA, συγγένεια πρόσδεσης, οργανική σύνθεση, θερμιδομετρία, φυματίωση, ελονοσία, λεϊσμανίαση, αδαμαντυλοαμίνη, αλκυλοαμίνη κλωβού, ιός γρίπης Α, S31N M2, WT M2, μαγική γωνία περιστροφής, NMR στερεάς κατάστασης, ανάλυση λιποσωμικής ροής πρωτονίων
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
6
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
283
