Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Βικτώρια Αλικάρη, Λέκτορας, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΠΑΔΑ
Μάτζιου Βασιλική, Καθηγήτρια, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Δήμητα Παϊκοπούλου, Καθηγήτρια, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΠΑΔΑ
Περίληψη:
Η αυτοαποτελεσματικότητα παίζει ζωτικό ρόλο στην καθυστέρηση
της εξέλιξης της χρόνιας νεφρικής νόσου τελικού σταδίου (ΧΝΝΤΣ) και έχει
βρεθεί ότι σχετίζεται με την ποιότητα ζωής. Η συμμόρφωση στο θεραπευτικό
σχήμα φαίνεται να σχετίζεται με την αυτοαποτελεσματικότητα. Ωστόσο, δεν έχει
εξεταστεί εκτενώς η σχέση μεταξύ της αυτοαποτελεσματικότητας του πόνου και
της συμμόρφωσης στα θεραπευτικά σχήματα σε ασθενείς με ΧΝΝΤΣ υπό
αιμοκάθαρση.
ΣΚΟΠΟΣ: Η διερεύνηση της σχέσης μεταξύ του επιπέδου γνώσης των
ασθενών με ΧΝΝΤΣ για τη νόσο με το επίπεδο συμμόρφωσης στο θεραπευτικό
σχήμα και με την αυτοαποτελεσματικότητα τους στον πόνο.
ΜΕΘΟΔΟΣ: Η παρούσα μελέτη είναι συγχρονική μελέτη. Το δείγμα της μελέτης
αποτέλεσαν 98 ασθενείς που υποβάλλονταν σε χρόνια περιοδική αιμοκάθαρση
στη Μονάδα Τεχνητού Νεφρού «Αθηναϊκό κέντρο νεφρού».Η συλλογή
δεδομένων έγινε μέσω ερωτηματολογίου, που αποτελούνταν από 4 μέρη: α)
φύλλο καταγραφής των κοινωνικοδημογραφικών στοιχείων των ασθενών, β) η
κλίμακα Kidney Disease Questionnaire (KDQ) για τη μέτρηση του επιπέδου
γνώσης σχετικά με τη ΧΝΝΤΣ και το σχήμα αιμοκάθαρσης, γ) η κλίμακα GR-
Simplified Medication Adherence Questionnaire-HD (GR-SMAQ-HD) για τη
μέτρηση της συμμόρφωσης των ασθενών στο σχήμα αιμοκάθαρσης, και δ) η
κλίμακα Pain Self Efficacy Questionnaire (PSEQ), για την μέτρηση της
αυτοαποτελεσματικότητας του πόνου. Η στατιστική ανάλυση
πραγματοποιήθηκε με το SPSSv.28. Ως επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας
ορίστηκε το α=0,05. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Από τους 98 ασθενείς, οι 58 (59,2%) ήταν άνδρες. Η
πλειονότητα των συμμετεχόντων ήταν έγγαμοι (59,2%) και είχαν τουλάχιστον 1
παιδί (78,6%). Ως προς το επίπεδο εκπαίδευσης, η πλειονότητα (37,8%) ήταν
απόφοιτοι λυκείου. Επίσης, το 54,1% ήταν συνταξιούχοι. Το διάμεσο (25η –
75η ΕΚ) χρονικό διάστημα από τη διάγνωση της νόσου ήταν τα 6,00 (4,00 –
9,00) έτη, ενώ το διάμεσο (25η – 75η ΕΚ) χρονικό διάστημα υπό αιμοκάθαρση
ήταν τα 4,00 (3,00 – 5,00) έτη. Το κυριότερο μέσο μεταφοράς των ασθενών για
αιμοκάθαρση ήταν το αμάξι (64,8%) και ακολουθούσε το ταξί (19,3%). Το
67,7% των ασθενών έκαναν αιμοκάθαρση μέσω αναστόμωσης φλεβών.
Η μέση (TA) βαθμολογία της κλίμακας PSEQ ήταν 33,98 (±9,73), της GR-
SMAQ-HD 4,79 (±2,55) και της KDQ 14,07 (±4,04).Η κλίμακα KDQ δε βρέθηκε
να έχει στατιστικά σημαντική συσχέτιση με την κλίμακα GR-SMAQ-HD (rho=-
0,080, p=0,432) και την κλίμακα PSEQ (rho=-0,133, p=0,192).Επίσης, η
κλίμακα GR-SMAQ-HD δεν είχε στατιστικά σημαντική συσχέτιση με την κλίμακα
PSEQ (rho=0,125, p=0,221).
Προγνωστικοί παράγοντες της συμμόρφωσης των ασθενών στο θεραπευτικό
σχήμα ήταν: η βαθμολογία της κλίμακας PSEQ (b=0,056, p=0,032), η
οικογενειακή κατάσταση (έγγαμοι: b=1,631, p=0,016) και το χρονικό διάστημα
από τη διάγνωση (b=-0,158, p<0,001). Από την άλλη, προγνωστικοί
παράγοντες του επιπέδου γνώσεων ήταν το γυναικείο φύλο (b=1,925,
p=0,005), η αγγειακή πρόσβαση (φλεβική αναστόμωση: b=-2,771, p=0,001) και
το επίπεδο εκπαίδευσης (απόφοιτος Γυμνασίου: b=2,942, p=0,032; απόφοιτος
Λυκείου: b=3,258, p=0,012; Απόφοιτος ΑΕΙ/ΤΕΙ: b=7,584, p<0,001). Τέλος,
προγνωστικοί παράγοντες της αυτοαποτελεσματικότητας στον πόνο ήταν η
βαθμολογία της κλίμακας GR-SMAQ-HD (b=1,719, p<0,001) και το χρονικό
διάστημα από τη διάγνωση (b=0,709, p<0,001).
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Οι ασθενείς είχαν μέτριο επίπεδο συμμόρφωσης στο
θεραπευτικό σχήμα, μέτρια αυτοαποτελεσματικότητα στον πόνο και μέτριο
επίπεδο γνώσεων. Η συμμόρφωση στο θεραπευτικό σχήμα φαίνεται να είναι
προγνωστικός παράγοντας της αυτοαποτελεσματικότητας των ασθενών στον
πόνο.
