Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Βαγενάς Γ., Αφυπηρετήσας Καθηγητής, ΣΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Γελαδάς Ν., Καθηγητής, ΣΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Μπουντόλος Κ., Καθηγητής, ΣΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Τσέπης Η., Καθηγητής, Πανεπιστημίου Πατρών
Μπογδάνης Γ., Καθηγητής, ΣΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Τσολάκης Χ., Καθηγητής, ΣΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Βενετσάνου Φ., Αναπληρώτρια Καθηγητής, ΣΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ.
Περίληψη:
Η επίδραση της σωματικής δραστηριότητας στην οστική και μυϊκή ανάπτυξη των παιδιών παρουσιάζει ιδιαίτερο ερευνητικό ενδιαφέρον. Η αντισφαίριση αποτελεί ένα μοντέλο μονόπλευρου αθλήματος για τη μεθοδική μελέτη αυτής της επίδρασης καθότι παρέχει τον ιδανικό εσωτερικό έλεγχο μέσω του μη κυρίαρχου (ΜΚ) χεριού. Η επιπλέον ενίσχυση του κυρίαρχου (Κ) χεριού οδηγεί σε οστική και μυϊκή υπερτροφία. Στην παρούσα μελέτη έγινε αξιολόγηση της οστικής και μυϊκής ανάπτυξης των άνω και κάτω άκρων και της δύναμης χειρολαβής αθλητών αντισφαίρισης παιδικής και εφηβικής ηλικίας σε διάστημα 9 μηνών, με σκοπό τον προσδιορισμό της επίδρασης της σωματικής ωρίμανσης και της συνολικής προπονητικής διάρκειας. Το δείγμα αποτέλεσαν 46 παιδιά (25 αγόρια, 21 κορίτσια) χωρισμένα σε τέσσερις ηλικιακές ομάδες: 1η: 8,18 ± 0,48 έτη (προ- εφηβεία), 2η: 9,47 ± 0,14 (προ-εφηβεία), 3η: 10,53 ± 0,32 (προ/περι-εφηβεία), 4η:12,28 ± 0,60 (περι/μετ-εφηβεία). Με την τεχνική της απορροφησιομετρίας ακτινών-Χ διπλής ενέργειας (DXA) μετρήθηκε η οστική περιεκτικότητα σε ανόργανα άλατα (BMC), η οστική επιφάνεια (ΒΑ) και η άλιπη σωματική μάζα (ΑΣΜ). Η δύναμη χειρολαβής μετρήθηκε με αναλογικό χειροδυναμόμετρο. Η αξιολόγηση της σεξουαλικής ωρίμανσης έγινε με τη μέθοδο Tanner και υπολογίστηκαν οι δείκτες σωματικής ωρίμανσης (Age Peak Height Velocity και Maturity Offset). Τα δεδομένα αναλύθηκαν περιγραφικά, με ANOVA και με πολλαπλή γραμμική παλινδρόμηση. Το Κ χέρι παρουσίασε σημαντική υπερτροφία στο BMC (πριν:11-21%, μετά:10-25%, g=0,03-1,40) και στο BA (πριν:7-12%, μετά:8-17%, g=0,10-0,88) και μεγαλύτερη στη δύναμη χειρολαβής (πριν:11-21%, μετά:10-25%, g=0,26-0,50). Στα κάτω άκρα δεν υπήρξαν σημαντικές ασυμμετρίες. Μέσα στο 9-μηνο η οστική ανάπτυξη του ΜΚ χεριού παρουσίασε μικρές μεταβολές μεταξύ των 4 ομάδων (10-14% στο BMC & 9-11% στο ΒΑ), ενώ το Κ χέρι παρουσίασε παρόμοια ανάπτυξη στην προ-εφηβεία (13-14% στο BMC & 10% στο ΒΑ), απότομη αύξηση στην περι-εφηβεία (20% στο BMC & 15% στο BA) και απότομη μείωση στη μετ-εφηβεία (11% στο BMC & 9,5% στο BA). Κατά τη μετάβαση από την προ/περι- στην περι-εφηβεία, η ασυμμετρία των οστικών δεικτών και της ΑΣΜ μεταβλήθηκε σημαντικά (59% στο BMC, 54% στο ΒΑ & 38% στην ΑΣΜ), με τη δύναμη χειρολαβής να μην παρουσιάζει σημαντικές μεταβολές (p>0,01). Ο γραμμικός συνδυασμός της μεταβολής της ωρίμανσης, της συνολικής προπονητικής διάρκειας και της γενικής φυσικής δραστηριότητας ερμήνευσε το 56% και 48% της μεταβολής του BMC και το 40% και 42% της μεταβολής του ΒΑ του Κ και ΜΚ χεριού, αντίστοιχα. Η σωματική ωρίμανση αποτέλεσε τον κύριο ερμηνευτικό παράγοντα της οστικής ανάπτυξης των άνω άκρων και της μεταβολής τους στο 9-μηνο, με τον συνολικό χρόνο προπόνησης να συσχετίζεται σημαντικά με την ανάπτυξη του Κ χεριού και των ασυμμετριών. Η ενασχόληση με την αντισφαίριση από τη νηπιακή ηλικία επιφέρει σταδιακή ενίσχυση του Κ χεριού στη μάζα και στο πάχος των οστών και στη μυϊκή δύναμη μέχρι την περι-εφηβεία, με ταχύτερο ρυθμό ανάπτυξης κατά την περι-εφηβεία και σταθεροποίηση στη μετ-εφηβεία. Τα κάτω άκρα δεν επηρεάζονται ασύμμετρα, προφανώς λόγω μη επαρκούς χρονιότητας και έντασης της ασύμμετρης λειτουργίας των άνω άκρων. Τα ευρήματα ερμηνεύονται και συζητούνται στο πλαίσιο της αξίας της οστικής και μυϊκής ενδυνάμωσης των παιδιών αναπτυξιακά, προπονητικά και από πλευράς υγείας στις μεγάλες ηλικίες για τη μείωση της οστεοπόρωσης.
Λέξεις-κλειδιά:
ανάπτυξη, παιδιά, εφηβεία, οστική μάζα, οστική επιφάνεια, τένις, ασυμμετρίες
