Κατεύθυνση Περιβάλλοντα Ιζηματογένεσης, Οικοσυστήματα και Γεωβιοπόροι
Βιβλιοθήκη Σχολής Θετικών Επιστημών

2024-03-15

2024

Καφούσιας Παναγιώτης

Γεώργιος Λύρας, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Κρανιοδοντική μελέτη του κρητικού ιπποπόταμου Hippopotamus creutzburgi από το οροπέδιο Καθαρό Λασιθίου (Κρήτη)

Ελληνικά

Κρανιοδοντική μελέτη του κρητικού ιπποπόταμου Hippopotamus creutzburgi από το οροπέδιο Καθαρό Λασιθίου (Κρήτη)

Αν και ο κρητικός ιπποπόταμος (Hippopotamus creutzburgi) έχει αποτελέσει το αντικείμενο πολλών εργασιών, πολλές λεπτομέρειες της κρανιακής του ανατομίας παραμένουν άγνωστες. Αυτό έχει κυρίως να κάνει με την κακή κατάσταση διατήρησης των περισσότερων απολιθωμάτων κρητικού ιπποπόταμου. Η παρούσα εργασία στοχεύει στην εκτίμηση της σωματικής μάζας του κρητικού ιπποπόταμου, στην περιγραφή της κρανιοδοντικής του ανατομίας και στη μελέτη των αλλαγών που πραγματοποιούνται σε αυτήν υπό την επιρροή του νανισμού. Για την πραγματοποίηση της χρησιμοποιείται υλικό που έχει ανακαλυφθεί στο οροπέδιο του Καθαρού στην ανατολική Κρήτη. Το οροπέδιο είναι μία παγκοσμίως γνωστή παλαιοντολογική θέση λόγω της ύπαρξης των απολιθωμάτων του H. creutzburgi, με το ιστορικό των ανασκαφών και των δημοσιεύσεων να ξεκινά τον 19ο αιώνα. Το υλικό που χρησιμοποιείται στην παρούσα εργασία προέρχεται από τις ανασκαφικές δραστηριότητες του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και τις ανασκαφές της Dorothea Bate του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου. Πιο συγκεκριμένα, μελετήθηκαν 15 κρανιακά τμήματα, 9 γνάθοι, 42 μεμονωμένοι όδοντες και 54 μετακρανιακά οστά H. creutzburgi. Χρησιμοποιώντας αλλομετρικές εξισώσεις εκτιμήθηκε ότι η σωματική μάζα του κρητικού ιπποπόταμου ήταν 425 kg. Από τη μελέτη των δειγμάτων των κρανίων του H. creutzburgi, παρατηρείται πως η σκληρή υπερώα είναι σχετικά στενή, οι οδοντικές σειρές είναι υποπαράλληλες, σχετικά ευθείες αλλά με ελαφρώς σιγμοειδές σχήμα, με σημείο σύγκλισης/καμπής τους τους P4-M1 και τον Μ3. Η μεγαλύτερη φθορά δοντιού παρατηρείται στον πρώτο γομφίο Μ1 και στα τρία δείγματα κρανίων. Το μήκος της σειράς των άνω γομφίων Μ1-Μ3 είναι μικρότερο απ’ ό,τι στους H. amphibius και H. antiquus, αλλά μεγαλύτερο απ’ ό,τι στους Choeropsis liberiensis και H. minor. Το εγγύς μέρος της κάτω γνάθου είναι στενό και η σύμφυση είναι κοντή. Το σώμα είναι χαμηλού ύψους, εύρωστο και επίμηκες. Οι δύο οριζόντιοι κλάδοι της κάτω γνάθου έχουν μία υποπαράλληλη σχέση μεταξύ τους και το σώμα πλευρικά είναι σχετικά κάθετο και δεν παρουσιάζει έντονη κλίση προς τα έξω στο κάτω μέρος. Το σχετικό μήκος του ρύγχους του κρητικού ιπποπόταμου είναι μικρότερο από αυτό που προβλέπει η στατική αλλομετρία του ηπειρωτικού H. amphibius. Αυτό σημαίνει ότι ο κρητικός ιπποπόταμος έχει πιο κοντό ρύγχος απ’ ό,τι θα είχε ένας ηπειρωτικός ιπποπόταμος με το ίδιο μέγεθος εγκεφαλικού κρανίου. Στα διαγράμματα μήκους / πλάτους των γομφίων οι παρατηρούμενες διακυμάνσεις των αλλομετρικών τάσεων δείχνουν πως ο νάνος H. creutzburgi, δεν ακολουθεί τις ενδοειδικές αλλομετρίες των ηπειρωτικών μεγάλων ιπποπόταμων H. amphibius και H. antiquus. Ο H. creutzburgi δεν είναι ακριβής μικρογραφία των ηπειρωτικών H. amphibius και H. antiquus. Δηλαδή, το νάνο είδος εμφανίζει τροποποιημένη αλλομετρία από τον πρόγονό του, και ενώ εξελικτικά μικραίνει σε μέγεθος, παράλληλα μεταλλάσσεται και η μορφολογία του μέσω τροποποιήσεων στην οντογένεση.

Θετικές Επιστήμες

Hippopotamus creutzburgi, Πλειστόκαινο, Κρήτη, Νησιωτικά νάνα είδη, Κρανιοδοντική ανατομία

Ναι

1

Ναι

103

79

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2024-09-19.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/3392269