Μονάδα:
Τμήμα Γεωλογίας και ΓεωπεριβάλλοντοςΒιβλιοθήκη Σχολής Θετικών Επιστημών
Ημερομηνία κατάθεσης:
2024-03-20
Συγγραφέας:
Φατούρου Ευγενία
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Κατερίνα Κούλη, Αναπλ. Καθηγήτρια, Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, ΕΚΠΑ (επιβλέπουσα)
Μαρία Β. Τριανταφύλλου, Καθηγήτρια, Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, ΕΚΠΑ
Fabienne Marret-Davies, Professor , University of Liverpool, UK
Καθηγήτρια Ασημίνα Αντωναράκου, ΕΚΠΑ
Μαρία Γεραγά, Καθηγήτρια, Γεωλογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών
Ιωάννης Παναγιωτόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής, Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, ΕΚΠΑ
Kenneth Mertens, Dr, French Research Institute for Exploitation of the Sea, France
Πρωτότυπος Τίτλος:
Depositional environment development and ecosystem response in the Gulf of Corinth during the Quaternary climatic cycles
Γλώσσες διατριβής:
Αγγλικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Εξέλιξη του αποθετικού περιβάλλοντος και απόκριση των οικοσυστημάτων του Κορινθιακού Κόλπου στις κλιματικές διακυμάνσεις του Τεταρτογενούς
Περίληψη:
Ο Κορινθιακός Κόλπος υπέστη πολλαπλές φάσεις σύνδεσης και απομόνωσης από τη Μεσόγειο Θάλασσα κατά τη διάρκεια των παγκόσμιων διακυμάνσεων της στάθμης της θάλασσας κατά το Τεταρτογενές. Αυτή η μελέτη παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη παλαιοπεριβαλλοντική ανάλυση των τεταρτοταγών υδάτινων οικοσυστημάτων στην περιοχή του Κορινθιακού κόλπου, εστιάζοντας στην ανάλυση των κύστεων των δινομαστιγωτών, άλλων παλυνόμορφων (πρασινοφύκη, foraminifera test linings) και σε παλαιοπεριβαλλοντολογικά (μικροπαλαιοντολογικοί, παλαιοπεριβαλλοντικοί δείκτες, όπως τα τρηματοφόρα και τα διάτομα) και γεωχημικά δεδομένα από την αποστολή Exp. 381 του IODP κατά τη διάρκεια των χερσαίων και θαλάσσιων ερευνών. Η έρευνα εκτείνεται σε 1,1 εκατομμύρια χρόνια πριν από σήμερα, διερευνώντας τις εναλλαγές μεταξύ θαλάσσιων και υφάλμυρων συνθηκών κατά τη διάρκεια παγετωδών-μεσοπαγετωδών μεταβάσεων. Αυτό που κάνει την συγκεκριμένη μελέτη μοναδική έγκειται στην εξέταση της ημι-απομονωμένης λεκάνης του Κορινθιακού κόλπου, καθώς αποκαλύπτει τις παλαιοπεριβαλλοντικές και παλαιοκλιματικές συνθήκες που διαμορφώνονται από τις διακυμάνσεις της στάθμης της θάλασσας, την τεκτονική και την κυκλοφορία των υδάτων. Το γεωλογικό και τεκτονικό πλαίσιο του Κορινθιακού, εντός του ελληνικού τόξου, προσθέτει πολυπλοκότητα στην εξέλιξη της λεκάνης.
Ο σχηματισμός της λεκάνης, η ενεργή τεκτονική δραστηριότητα, τα ρήγματα, η σεισμικότητα, οι διαδικασίες ανύψωσης και καταβύθισης καθώς επίσης και οι γεωλογικές ενότητες, τονίζουν τη σημασία της ως ένα φυσικό, γεωλογικό και μικροπαλαιοντολογικό εργαστήριο έρευνας. Το τεταρτογενές ιζηματογενές αρχείο, που έχει συσσωρευτεί σε πάνω από 2,5 χιλιόμετρα ιζημάτων και αντικατοπτρίζει την πλήρη γεωλογική ιστορία της λεκάνης, αποκαλύπτει την αλληλεπίδραση των διακυμάνσεων της στάθμης της θάλασσας και της εισόδου αποθέσεων από τα γειτονικά ποτάμια. Εδώ καθορίζεται ο κρίσιμος ρόλος του στενού του Ρίου στη σύνδεση της λεκάνης του Κορινθιακού κόλπου με τη Μεσόγειο Θάλασσα και διερευνώνται οι αλλαγές στη σύνδεση και αποκοπή της με την ανοιχτή θάλασσα κατά τη διάρκεια των διαφόρων ισοτοπικών σταδίων (MIS). Η μικροπαλαιοντολογική ανάλυση των συγκεντρώσεων των κύστεων των δινομαστιγωτών παρέχει πληροφορίες σχετικά με την αλατότητα, την θερμοκρασία, το βάθος των υδάτων και τις περιβαλλοντικές και κλιματικές διακυμάνσεις της λεκάνης. Οι ζώνες των δινομαστιγωτών (Dinoflagellate Superzones Zones – DSZs) αποκαλύπτουν την περίπλοκη ιστορία του Κορινθιακού, επισημαίνοντας περιόδους απομόνωσης, με υφάλμυρες συνθήκες και θαλάσσια εισροή υδάτων, με αύξηση της αλατότητας αλλά και μεγάλη ποικιλία σε διαφορετικά είδη δινομαστιγωτών. Κάθε DSZ αντιστοιχεί σε συγκεκριμένα MIS, περιγράφοντας περιβαλλοντικές μετατοπίσεις κατά τη διάρκεια παγετωδών και μεσοπαγετωδών διαστημάτων. Ο κύκλος ζωής των οργανικής σύστασης δινομαστιγωτών διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη διατήρηση των κυστών, και τα μετατρέπει σε αξιόπιστους και ευαίσθητους δείκτες αναγνώρισης των περιβαλλοντικών αλλαγών. Η λεπτομερής ανάλυση των ζωνών παρουσιάζει τις εναλλαγές μεταξύ γλυκού/υφάλμυρου νερού και θαλάσσιων συνθηκών, παρέχοντας μια λεπτομερή κατανόηση της δυναμικής της λεκάνης. Οι συγκρίσεις με άλλες λεκάνες όπως η Μαύρη Θάλασσα, η Θάλασσα του Μαρμαρά και η Κασπία Θάλασσα υπογραμμίζουν τις ομοιότητες και τις διαφορές, τονίζοντας τη σημασία της εξέτασης των περιφερειακών λεκανών. Η συσχέτιση της μελέτης με τα δεδομένα από την χερσαία αποστολή του IODP Exp. 381, συμβάλλει στην ολιστική κατανόηση της παλαιοπεριβαλλοντικής δυναμικής του Τεταρτογενούς του Κορινθιακού κόλπου και επιβεβαιώνει τα αποτελέσματα που έχουν εξαχθεί στην παρούσα έρευνα. Συνθέτοντας όλα τα παραπάνω δεδομένα, και λαμβάνοντας υπόψιν τα αποτελέσματα της έρευνας γίνεται φανερό ότι ο Κορινθιακός κόλπος απομονωνόταν και επανασυνδεόταν επανειλημμένα με την Μεσόγειο θάλασσα κατά την διάρκεια των παγκόσμιων αλλαγών της θάλασσας κατά το Τεταρτογενές, αλλάζοντας τις κλιματικές και περιβαλλοντικές συνθήκες (π.χ., SSS, SST). Τελειώνοντας, γίνεται φανερό ότι η εξέλιξη λεκανών αντίστοιχων με τον Κορινθιακό κόλπο, καθώς επίσης και η ανασύσταση των περιβαλλοντικών και κλιματικών συνθηκών που επικρατούσαν εκεί κατά το παρελθόν βασίζεται σε πολλές και διαφορετικές μελέτες, όπως γεωλογικές, σεισμικές, γεωχημικές και φυσικά μικροπαλαιοντολογικές. Τα ευρήματα που παρατίθενται παρακάτω αναλυτικά συνεισφέρουν πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τη δυναμική και την εξέλιξη της λεκάνης, τις διακυμάνσεις της στάθμης της θάλασσας και την μεταβλητότητα του κλίματος και του περιβάλλοντος και τις συνέπειες που έχουν αυτά στα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Θετικές Επιστήμες
Λέξεις-κλειδιά:
παγετώδεις/μεσοπαγετώδεις περίοδοι, διακυμάνσεις θαλάσσιας στάθμης, δινομαστιγωτά, Τεταρτογενές, IODP Exp.381
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
3
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
435
Αρχείο:
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2027-03-20.
PhD_thesis_Fatourou_E_2024.pdf
22 MB
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2027-03-20.
