Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Κοκόρη Στυλιανή, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Βαλσάμη Σερένα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Γαβριηλάκη Ελένη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΑΠΘ
Περίληψη:
Η Παροξυντική Νυκτερινή Αιμοσφαιρινουρία (PNH) ή Marchiafava-Micheli σύνδρομο, είναι μία σπάνια επίκτητη, κλωνική διαταραχή του αρχέγονου αιμοποιητικού κυττάρου, που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση αιμολυτικής αναιμίας, μυελικής ανεπάρκειας και θρόμβωσης. Η κύρια μοριακή βλάβη της εντοπίζεται στο γονίδιο PIG-A (phosphatidylinositol glycan group A), το οποίο εδράζεται στο χρωμόσωμα Χ και είναι υπεύθυνο για την σύνθεση των GPI πρωτεϊνών (GPI-Aps). Η απουσία των ρυθμιστικών πρωτεϊνών του συμπληρώματος CD55 και CD59 οδηγούν σε αιμόλυση. Η Παροξυντική Νυκτερινή Αιμοσφαιρινουρία ταξινομείται σε τρεις κύριες μορφές σύμφωνα με το International PNH Group (I-PIG): την κλασική PNH, μία μορφή κυρίως αιμολυτική χωρίς εμφανή μυελική ανεπάρκεια, την PNH στα πλαίσια ενός συνδρόμου μυελικής ανεπάρκειας (Μυελοδυσπλαστικό Σύνδρομο, Απλαστική Αναιμία ή Πρωτοπαθής Μυελοΐνωση) και την Υποκλινική PNH μία πολύ ήπια ασθένεια χωρίς σχεδόν καθόλου συμπτώματα. Οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν μία σειρά ποικίλων κλινικών εκδηλώσεων, όπως αναιμία, θρόμβωση, δυστονία λείων μυών, υπερβολική κόπωση, κοιλιακό άλγος, δύσπνοια, νεφρική νόσο και υπερπηκτικότητα. Η καθυστέρηση της διάγνωσης της Παροξυντικής Νυκτερινής Αιμοσφαιρινουρίας αυξάνει τόσο τον κίνδυνο θνητότητας όσο και νοσηρότητας. Η θρόμβωση στην PNH μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο. Ωστόσο, η φλεβική θρόμβωση είναι πιο συχνή από την αρτηριακή. Τα εργαστηριακά ευρήματα της PNH περιλαμβάνουν υψηλά επίπεδα γαλακτικής αφυδρογονάσης (LDH), έμμεσης χολερυθρίνης και δικτυοερυθροκυττάρων (ΔΕΚ). Επιπλέον, οι ασθενείς με PNH έχουν χαμηλά επίπεδα αιμοσφαιρίνης και απτοσφαιρίνης. Υποφέρουν επίσης από κυτταροπενίες, όπως λευκοπενία και ουδετεροπενία. Σήμερα η διάγνωση της PNH βασίζεται στην ανάλυση κυτταρομετρίας ροής (FCM). Η FLAER (αερολυσίνη με σήμανση φθορισμού) είναι πολύ πιο ευαίσθητη από την FCM, όσο αφορά την ποσοτικοποίηση του CD59. Στο παρελθόν, η εργαστηριακή διάγνωση περιελάμβανε τη δοκιμασία αιμόλυσης σε σουκρόζη, το τεστ Ham (Δοκιμασία οξινισθέντος ορού) και τη δοκιμασία μικροσωληναρίων γέλης seplacryl. Η θεραπεία της PNH είναι κυρίως υποστηρικτική και συνιστάται θεραπεία μετάγγισης, αντιπηκτική αγωγή ή μεταμόσχευση των αιμοποιητικών κυττάρων. Από το 2007, οι αναστολείς της τελικής οδού του συμπληρώματος (C5), όπως το eculizumab και το ravulizumab έχουν φέρει επανάσταση στη θεραπεία της συγκεκριμένης νόσου. Ωστόσο, οι ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία με αυτούς τους αναστολείς μπορεί να εμφανίσουν αναιμία λόγω της εξωαγγειακής αιμόλυσης, που προκαλείται από το C3. Οι αναστολείς της εγγύς οδού του συμπληρώματος (C3), οι οποίοι μόλις έχουν αρχίσει να εμφανίζονται, έχουν τη δυνατότητα να αντιμετωπίζουν αυτά τα προβλήματα, στοχεύοντας σε συστατικά της οδού έναντι του C5, προστατεύοντας έτσι τους ασθενείς τόσο από την ενδοαγγειακή όσο και την εξωαγγειακή αιμόλυση.
Λέξεις-κλειδιά:
Γαλακτική αφυδρογονάση, Δικτυοερυθροκύτταρα, Απτοσφαιρίνη, Μέγεθος PNH κλώνου, Κυτταρομετρία ροής
