Μονάδα:
Τμήμα Ιστορίας και ΑρχαιολογίαςΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2024-04-14
Συγγραφέας:
Κόττος Δημήτριος
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Ελένη Ψωμά, καθηγήτρια Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Σοφία Ανεζίρη, αναπληρώτρια καθηγήτρια Τμήματος Ιστορίας και
Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Κωνσταντίνος Μπουραζέλης, ομότιμος καθηγητής Τμήματος Ιστορίας και
Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Νικόλαος Γιαννακόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής Τμήματος Ιστορίας και
Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Ευρυδίκη Κεφαλίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Τμήματος Ιστορίας και
Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Αμφιλόχιος Παπαθωμάς, καθηγητής Τμήματος Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Μαρία-Γαβριέλλα Παρισάκη, κύρια ερευνήτρια Ινστιτούτου Ιστορικών
Ερευνών, ΕΙΕ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Το στρατιωτικό σώμα των πελταστών την Κλασική Εποχή (5ος αιώνας έως το 349 π.Χ.)
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
The military corps of the Peltasts in the Classical Age (5th century to 349 BC)
Περίληψη:
Η διατριβή με τίτλο " Το στρατιωτικό σώμα των πελταστών Κλασική Εποχή(5ος αιώνας έως το 349 π.Χ.) έχει τους παρακάτω στόχους: Πρώτον, την αναζήτηση και τον εντοπισμό πολεμιστών προγενέστερων περιόδων οι οποίοι είχαν τη ρίψη των ακοντίων ως βασική δραστηριότητα στο πλαίσιο του πολέμου. Ταυτόχρονα θα γίνει απόπειρα αντιπαρα-βολής της εξάρτυσης και του οπλισμού αυτών με την αντίστοιχη εξάρτυση και οπλισμό των πελταστών για να εντοπιστούν τυχόν ομοιότητες μεταξύ αυτών, τηρουμένων των αναλογιών. Επί πλέον πρόκειται να μελετηθεί το πότε, που και γιατί οι αρχαίοι Έλληνες άρχισαν να πο-λεμούν με το συγκεκριμένο τρόπο. Αυτή η προσέγγιση θα γίνει με τη χρήση γραμματειακών μαρτυριών, όπου σώζονται, αλλά και τη χρήση αρχαιολογικών ευρημάτων, ούτως ώστε να διασταυρωθούν αυτές οι πληροφορίες, αν είναι δυνατόν. Δεύτερον, θα γίνει η ενδελεχής πα-ρουσίαση των μαχών στις οποίες συμμετείχαν οι πελταστές, για να αξιολογηθεί η συνεισφο-ρά των πελταστών στην τελική έκβαση των συγκεκριμένων μαχών. Θα εξεταστεί με άλλα λόγια η αποτελεσματικότητα και η επιρροή των πελταστών στα πεδία των μαχών. Τρίτον, θα εξεταστεί η συνεισφορά των πελταστών στην εξέλιξη της τακτικής και στρατηγικής προσέγ-γισης των αρχαίων Ελλήνων στον πόλεμο. Επηρέασε η συμμετοχή των πελταστών τις μάχες την τακτική και στρατηγική αντίληψη των αρχαίων Ελλήνων; Με ποιο τρόπο έγινε αυτό και κάτω από ποιες προϋποθέσεις συνέβη κάτι τέτοιο; Αυτά είναι ορισμένα από τα ερωτήματα που θα τεθούν. Τέταρτον, θα αναζητηθεί η εθνολογική προέλευση των συμμετεχόντων στα στρατιωτικά σώματα των πελταστών όπου αυτό μπορεί να καταστεί εφικτό, για να εξακρι-βωθεί αν τα στρατιωτικά σώματα των πελταστών ήταν σώματα μισθοφόρων ή ήταν στρα-τιωτικά σώματα αποτελούμενα από τους πολίτες των ελληνικών πόλεων κρατών. Πέμπτον, θα διερευνηθεί η συμβολή των πελταστών στην ανάπτυξη της αρχαίας ελληνικής στρατιωτι-κής τεχνολογίας με την ανάπτυξη νέων όπλων αλλά και ασπίδων που σχετίζονται αποκλει-στικά με το στρατιωτικό σώμα των πελταστών. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με τη χρήση τόσο γραμματειακών μαρτυρίων όσο και αρχαιολογικών ευρημάτων ούτως, ώστε να διασταυρω-θούν τα ευρήματα στο μέτρο του δυνατού.
Η παρούσα διδακτορική διατριβή περιλαμβάνει οκτώ(8)κεφάλαια συμπεριλαμβανο-μένης και της εισαγωγής όπου αναλύονται τα παραπάνω, ενώ υπάρχουν και άλλα έξι (6) κε-φάλαια τα οποία περιλαμβάνουν χρονολόγιο, καταλόγους, καθώς και τη βιβλιογραφία. Αρ-χικά γίνεται αξιολογική ιεράρχηση των γραμματειακών μαρτυριών που σχετίζονται με το στρατιωτικό σώμα των πελταστών και των ακοντιστών. Αμέσως μετά ακολουθεί ένα κεφά-λαιο αφιερωμένο στον Ομηρικό κόσμο, γιατί σε αυτήν την περίοδο εντοπίζεται για πρώτη φορά η χρήση τηλεβόλων όπλων, όπως το ακόντια των πελταστών, ενώ ταυτόχρονα σώζο-νται γραπτές μαρτυρίες της ίδιας περιόδου. Τα έπη του Ομήρου σε συνδυασμό με τα αρχαι-ολογικά ευρήματα της περιόδου προσφέρουν αρκετές πληροφορίες τόσο για την εξάρτυση των Ομηρικών ηρώων όσο και για τον τρόπο μάχης αυτών. Έτσι στο τέλος του συγκεκριμέ-νου κεφαλαίου γίνεται μία αντιπαραβολή με την εξάρτυση και τον οπλισμό των πελταστών αλλά και τον τρόπο μάχης αυτών, για να αναγνωριστούν τα κοινά στοιχεία μεταξύ ομηρικών πολεμιστών και πελταστών. Το επόμενο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στην παρουσία των πελ-ταστών στις μάχες του Πελοποννησιακού πολέμου. Παρουσιάζονται αυτές ενδελεχώς, καθώς σώζονται γραμματειακές μαρτυρίες με τις περιγραφές αυτών. Αμέσως μετά εξετάζεται ο ρό-λος των πελταστών, καθώς και η συμβολή αυτών στην έκβαση της κάθε μάχης. Εκτός από τα παραπάνω, εξετάζεται η εθνολογική προέλευση αυτών για όσες περιπτώσεις υπάρχουν δια-θέσιμα στοιχεία ούτως ώστε, εάν είναι δυνατό να εξαχθούν συμπεράσματα και από αυτό το γεγονός. Μετά την παράθεση όλων των μαχών του Πελοποννησιακού πολέμου όπου συμμε-τείχαν σώματα ακοντιστών και πελταστών γίνεται μία απόπειρα αποτίμησης της συμβολής των πελταστών στην εξέλιξη της πολεμικής τέχνης των Ελλήνων τον 5ο αιώνα, αλλά και της συμβολής τους στην εξέλιξη της τακτικής και στρατηγικής τέχνης των αρχαίων Ελλήνων.
Στο επόμενο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι μάχες που έδωσαν οι πελταστές στο πλαί-σιο της εκστρατείας του Κύρου. Κατ’αρχάς παρουσιάζεται η αριθμητική αναλογία των στρατιωτών που συμμετείχαν σε αυτήν. Εν συνεχεία καταγράφεται η εθνολογική σύνθεση των πελταστών και η σύνδεση αυτών με περιοχές της Ελλάδος. Αμέσως μετά παρατίθεται κάθε μάχη στην οποία συμμετείχαν οι πελταστές. Εν συνέχεια καταγράφεται ο ρόλος τους σε αυτές και η συμβολή τους στην τελική έκβαση της μάχης. Μετά την ολοκλήρωση της παρου-σίασης των μαχών που σχετίζονται με τους πελταστές το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με τη συ-νολική αποτίμηση της συνεισφοράς των πελταστών στην εκστρατεία των Μυρίων.
Το έκτο κεφάλαιο καταπιάνεται με τη δραστηριότητα των πελταστών κατά τη διάρ-κεια του πρώτου μισού του 4ου αιώνα. Και αυτό το κεφάλαιο έχει παρόμοια δομή με τα δύο προηγούμενα παρουσίαση των μαχών και του ρόλου των πελταστών σε αυτές και τέλος α-ξιολογείται η συμβολή των πελταστών στην έκβαση αυτών. Επιπροσθέτως σε αυτό το κεφάλαιο περιλαμβάνεται μία αναλυτική παρουσίαση και αξιολόγηση των μεταρρυθμίσεων του Ιφικράτους αλλά και η μοναδική περίπτωση του Αστυφίλου ενός μισθοφόρου ο οποίος είναι πιθανόν να συμμετείχε σε εκστρατείες ως πελταστής.
Το έβδομο κεφάλαιο επικεντρώνεται στις απεικονίσεις πελταστών σε αγγεία. Αναλύονται οι αιτίες αυτού του φαινομένου, παρουσιάζονται όλες οι πιθανές παραλλαγές του εικο-νογραφικού τύπου των πελταστών, οι οποίες στο σύνολό τους συνδέονται με τη περιοχή της Θράκης, στην οποία εμφανίστηκε το στρατιωτικό σώμα των πελταστών. Τέλος στο όγδοο κεφάλαιο συνάγονται τα τελικά συμπεράσματα σχετικά με τους πελταστές. Καταγράφονται οι αντικειμενικές δυσκολίες που ανέκυψαν κατά τη διάρκεια της επιστημονικής έρευνας και προτείνονται κατευθύνσεις για μελλοντική έρευνα.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Ιστορία
Λέξεις-κλειδιά:
Αρχαία Ελλάδα, στρατός, πελταστές, Ιφικράτης, Δημοσθένης, Βρασίδας, πέλτη
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
2
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
641
