Κατεύθυνση Ιστορίας της Φιλοσοφίας
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2024-04-21

2024

Ποθητού Σπυριδούλα

Ευάγγελος Πρωτοπαπαδάκης, Aναπληρωτής Καθηγητής, Φιλοσοφική σχολή, ΕΚΠΑ
Χωριανοπούλου Μαρία – Επίκουρη Καθηγήτρια του ΕΚΠΑ
Κορμάς Παναγιώτης – ∆ρ. Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ

Αναπηρία: Ενσωμάτωση ή απομόνωση. Ένα ηθικό δίλλημα.

Ελληνικά

Αναπηρία: Ενσωμάτωση ή απομόνωση. Ένα ηθικό δίλλημα.

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να εξεταστεί εις βάθος ένα από τα σπουδαιότερα και πιο ευαίσθητα ζητήματα παγκοσμίως, αυτό της αναπηρίας. Η αναπηρία, που ως κατάσταση υπάρχει από τις απαρχές της ανθρωπότητας, φαίνεται να δίχασε τις ανθρώπινες κοινωνίες σχετικά με τον τρόπο που πρέπει να αντιμετωπίζεται. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα άτομα με αναπηρία αποκλείονταν από τις κοινωνικές δράσεις, περιθωριοποιούνταν, ιδρυματοποιούνταν κ.ά. Βέβαια, οι καταστάσεις δεν ήταν πάντοτε τόσο ζοφερές, αφού σε κάθε ιστορική περίοδο υπήρχαν φωτεινά παραδείγματα αποδοχής. Σήμερα οι σύγχρονες δυτικές κοινωνίες οδηγούν το αφήγημα της αναπηρίας ένα βήμα πιο πέρα• προσπαθούν να συμβάλλουν όχι μόνο στην αποδοχή αλλά και στη συμπερίληψη όλων εκείνων που τη φέρουν. Η πολυπλοκότητα του φαινόμενου της αναπηρίας είναι αδιαμφισβήτητη και αποδεικνύεται από την εμπλοκή διαφόρων επιστημονικών κλάδων όπως της Ιστορίας, της Ιατρικής, της Νομικής κ.λπ. Στην παρούσα εργασία, προκειμένου να έχουμε μια σφαιρική εικόνα του ζητήματος που πραγματευόμαστε, στο πρώτο κεφάλαιο θα κάνουμε μια αναδρομή στην ιστορία της αναπηρίας από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας. Στο δεύτερο κεφάλαιο καταγράφουμε τους εκάστοτε ορισμούς που έχουν δοθεί στην έννοια της αναπηρίας, τα μοντέλα προσέγγισής της καθώς και τα είδη αναπηρίας που υπάρχουν. Το τρίτο κεφάλαιο περιλαμβάνει μια ανασκόπηση της νομικής αντιμετώπισης της αναπηρίας σε διεθνές, ευρωπαϊκό και ελληνικό επίπεδο και συζητάμε πρωτίστως για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες.
Η αναπηρία δε θα μπορούσε να μην απασχολήσει και το πεδίο της φιλοσοφίας, καθώς εγείρει θεμελιώδη ζητήματα σχετικά με την ηθική, κοινωνική και πολιτική σημασία της ανθρώπινης ποικιλομορφίας. Συνεπώς η αξιολόγηση της είναι έργο και της φιλοσοφίας. Πολλοί τομείς της φιλοσοφίας φαίνεται να έχουν σχέση με την αναπηρία ωστόσο εμείς θα εστιάσουμε στην ηθική και πολιτική προέκταση των αναπηρικών ζητημάτων. Έτσι, στο πρώτο κεφάλαιο του δεύτερου μέρους στοχεύουμε στην ανάδειξη των σχέσεων μεταξύ της ηθικής και πολιτικής φιλοσοφίας με την αναπηρία. Πιο συγκεκριμένα εστιάζουμε την προσοχή μας στην αναπηρία ως ηθικό πρόβλημα με σκοπό να αναδείξουμε όχι μόνο τα ηθικά ζητήματα που προκύπτουν αλλά και τις εντάσεις που υπάρχουν ανάμεσα στους θεωρητικούς της βιοηθικής και των αναπηρικών κινημάτων. Εξετάζονται, επίσης, πτυχές της αναπηρίας που σχετίζονται με την πολιτικοηθική διάσταση του ζητήματος και συγκεκριμένα με τις ισονομιστικές προσεγγίσεις δικαιοσύνης. Το δεύτερο κεφάλαιο αφορά τον κοινωνικό αποκλεισμό των ατόμων με αναπηρία, τις πρακτικές αποκλεισμού που έχουν εφαρμοστεί κατά περιόδους και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν συνήθως. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται λόγος για την καινοτόμα πρακτική της συμπερίληψης, που φαίνεται να κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος σε σχέση με τις πρακτικές του παρελθόντος. Το ερώτημα απομόνωση ή συμπερίληψη καθίσταται πιο επίκαιρο από ποτέ. Οι έρευνες έχουν αναδείξει τη σπουδαιότητα της συμπερίληψης των ατόμων με αναπηρίες σε όλες τις πτυχές του δημόσιου βίου. Για τον τρόπο με τον οποίο «λειτουργεί» η συμπερίληψη θα αναφέρουμε ενδεικτικά την περίπτωση της εκπαίδευσης. Η εργασία ολοκληρώνεται με τα συμπεράσματα και τον κριτικό προβληματισμό σχετικά με το ζήτημα της αναπηρίας.

Φιλοσοφία- Ψυχολογία

αναπηρία, δικαιώματα, ηθική, βιοηθική, δικαιοσύνη, απομόνωση, συμπερίληψη.

Ναι

3

Ναι

138

106

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2024-10-24.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/3397024