Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Αντωναράκου Ασημίνα Καθηγήτρια Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, ΕΚΠΑ,
Λέκκας Ευθύμιος, Καθηγητής, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, ΕΚΠΑ,
Μπακοπούλου Αθανασία Ε.Δ.Ι.Π. Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος ΕΚΠΑ
Περίληψη:
H Βιοποικιλότητα παρόλο που είναι απαραίτητη για την ευημερία των κατοίκων της Γης και είναι η εκδήλωση της απίστευτης ποικιλίας της ζωής στον πλανήτη μας, απειλείται καθώς ο ρυθμός εξαφάνισης των ειδών υπερβαίνει κατά πολύ τον ρυθμό της νέας ειδογένεσης φυτών, εντόμων και ζώων.
Η Βιοηθική προσέγγιση μέχρι πρόσφατα ασχολείτο με τη μεταχείριση μορφών ζωής, κυρίως ζώων και φυτών και οικοσυστημάτων χωρίς ενιαία αντιμετώπιση των θεμάτων καθόσον άλλοι υποστηρίζουν την ανάγκη της προστασίας του περιβάλλοντος ως μέσου για την επιβίωση και τη διασφάλιση καλύτερου τρόπου διαβίωσης, ενώ άλλοι εισηγούνται το χρέος του ανθρώπου να προστατεύει το περιβάλλον ως αυτοσκοπό.
Και ενώ οφείλουμε σεβασμό και μέριμνα στο φυσικό κόσμο, δεν θεωρούμε ουσιαστικά ότι όσοι κατοικούν στο φυσικό κόσμο είναι φορείς δικαιωμάτων και επομένως πρέπει να προστατευθεί η αυτονομία τους. Η προσέγγιση αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον επικρατούντα ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα που δίνει βάση στη χρηστική αξία της φύσης. Προστατεύουμε και σεβόμαστε τη φύση στα πλαίσια μιας εργαλειακής προσέγγισης, γιατί μας είναι πολύτιμη ως μέσο για την επίτευξη των δικών μας σκοπών. Με τη γέννηση της οικολογικής σκέψης αναγνωρίζουμε σε όλα τα μέρη της φύσης εγγενή αξία, μόνο και μόνο επειδή υπάρχουν, και αναλαμβάνουμε υποχρεώσεις έναντι της απλά και μόνον για δικό της όφελος, στα πλαίσια της βιοκεντρικής ηθικής. Η σύγχρονη Βιοηθική προσέγγιση συνίσταται στο ότι ο φυσικός κόσμος έχει εγγενή αξία, οι επιλογές χρήσης γης είναι ηθικές επιλογές και σχετίζονται με τις ηθικές προκλήσεις που αφορούν την προστασία και τη βελτίωση της βιοποικιλότητας, σε αντίθεση με την ανθρώπινη περιφρόνηση για την εγγενή αξία της βιοποικιλότητας. Το φιλοσοφικό ρεύμα του οικοκεντρισμού και της Ηθικής της Γης, δεν νοεί πλέον τον μη ανθρώπινο κόσμο ως εργαλειακή αξία, ως αποθήκη φυσικών πόρων και αποδέκτη λυμάτων. Φροντίζει για την ικανοποίηση των αυτόνομων σκοπών του φυσικού κόσμου για επιβίωση, αναπαραγωγή και ποιότητα ζωής ανάλογη με τις δυνατότητές του. Η έννοια των δικαιωμάτων των ζώων, των φυτών, των γεωγραφικών περιοχών, εξασφαλίζει την προστασία και τον σεβασμό απέναντι στον μη ανθρώπινο κόσμο, καθώς η εγγενής αξία του όντος (ανθρώπινου και μη ανθρώπινου) δεν καθορίζεται πλέον από την καντιανή προσέγγιση της ύπαρξης ορθολογικότητας.
Στα πλαίσια της οικοκεντρικής προσέγγισης της περιβαλλοντικής Βιοηθικής αναδεικνύονται πλέον οι ομοιότητες ανάμεσα στα ανθρώπινα και στα μη ανθρώπινα μέρη της φύσης, με μια προσέγγιση σεβόμενη την αυτονομία βάσει αρχών. Αποφάσεις που μειώνουν την αποψίλωση των δασών, φροντίζουν τα απειλούμενα είδη, κλπ., μας οδηγούν προς τον ηθικό στόχο προστασίας και διατήρησης της βιολογικής ποικιλότητας.
Λέξεις-κλειδιά:
Ηθική Φιλοσοφία, Βιοηθική, Περιβαλλοντική Ηθική, Βιοποικιλότητα, Αυτονομία βάσει αρχών
