Μονάδα:
Κατεύθυνση Νεοελληνική ΦιλολογίαΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2024-05-14
Συγγραφέας:
Καταραχιά Μερόπη
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Πέγκυ Καρπούζου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Θεωρίας της Λογοτεχνίας [ΕΠΟΠΤΡΙΑ]
Άννα Τζούμα, Ομότιμη Καθηγήτρια Θεωρίας της Λογοτεχνίας
Ευριπίδης Γαραντούδης, Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας
Πρωτότυπος Τίτλος:
Η ποιητική της παρωδίας στο έργο του Ηλία Λάγιου
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Αγγλικά
Γαλλικά
Γερμανικά
Ρωσικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Η ποιητική της παρωδίας στο έργο του Ηλία Λάγιου
Περίληψη:
Με δεδομένη αφενός την εξαιρετικά περιορισμένη βιβλιογραφία σχετικά με την παρωδία στη νεοελληνική λογοτεχνία, αφετέρου την αποκατεστημένη και παραδεδεγμένα εξέχουσα θέση της παρωδίας στην τέχνη των τελευταίων δεκαετιών παγκοσμίως, στην παρούσα εργασία εξετάζονται τα παρωδιακά κείμενα του Ηλία Λάγιου, προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα για τα χαρακτηριστικά και τις λειτουργίες του παρωδιακού λόγου, για την ποιητική της παρωδίας, και να φωτισθούν πτυχές της ποιητικής του Λάγιου. Αρχικά, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την παλαιότερη και τη σύγχρονη (κυρίως ξενόγλωσση) βιβλιογραφία και την αμφίδρομη σχέση μεταξύ θεωρίας και λογοτεχνικών κειμένων, διατυπώνουμε έναν χρήσιμο ορισμό της παρωδίας· ετούτο, βέβαια, δε σημαίνει πως αφελώς ενδίδουμε σε άκαμπτες κατηγοριοποιήσεις ή πως απομονώνουμε την παρωδία – το τελευταίο μάλιστα θα ήταν άδικο τόσο για τον όρο όσο και για τα υπό εξέταση κείμενα. Η παρωδία αναγνωρίζεται ως συναρτημένη με άλλα στοιχεία της ποιητικής της ανατροπής και ενταγμένη σε ένα ευρύτερο πλαίσιο (μετα)διακειμενικότητας, εφόσον συμπαρίσταται και συλλειτουργεί με τα πολυάριθμα και ποικίλα (μετα)διακειμενικά στοιχεία της ποίησης του Λάγιου (συμπεριλαμβανομένων και των προσωπείων του ποιητή). Η ad hoc μελέτη πρώτα των παιγνιωδών κι έπειτα των σοβαρών παρωδιών δείχνει ότι αμφισβητούνται ή και καταρρίπτονται τα όρια που διαχωρίζουν το παιγνιώδες, το κωμικό ή το σατιρικό από το σοβαρό, το ελεγειακό ή το τραγικό. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες, όμως, φαίνονται οι λειτουργίες των σοβαρών παρωδιακών κειμένων, τα οποία επικαιροποιούν και μεταπλάθουν μύθους, ασκούν κριτική στην κατασκευή του επίσημου λόγου της Ιστορίας από το εκάστοτε πολιτικό ή ιδεολογικό καθεστώς, ενεργοποιούν το παιχνίδι του κειμενικού κέντρου (με όρους του J.Derrida): το κέντρο αποστατικοποιείται, ώστε να συμβιώνουν διαφορετικά (αλλότρια μάλλον, όχι απαραιτήτως αντίθετα) στοιχεία εντός του ίδιου κεντρικού κειμενικού πεδίου. Έτσι, εκτυλίσσεται ένα παιχνίδι ρήξης και αναδιπλασιασμού και εγκαθιδρύεται η μεταφυσική της Ιστορίας και της εν Ιστορία πολιτικής ιδεολογίας. Βάσει των παρατηρήσεων επί των συγκεκριμένων παρωδιακών κειμένων του Λάγιου, συγκροτείται ένα γενικό θεωρητικό σχήμα και η παρωδία τοποθετείται στο πλαίσιο της ποιητικής του ποιητή-αναγνώστη. Η έννοια του bricolage και, πρωτίστως, ο ερμηνευτικός κύκλος του M.Heidegger χρησιμοποιούνται για να περιγραφεί η σχέση μεταξύ ανάγνωσης και παρωδιακής γραφής, ενώ το σπάσιμο του κύκλου και η από την/μέσα στην επανάληψη παραγωγή της διαφοράς μάς οδηγεί στη φιλοσοφία του G.Deleuze. Η ποιητική της παρωδίας, επομένως, συναιρεί τη συνέχεια και τη ρήξη, το σταθερό σημείο αναφοράς και την απελευθερωτική κίνηση στο πεδίο του ετέρου, γι’ αυτό μπορεί να αναπαρασταθεί με το σχήμα της σπείρας. Τα παρωδιακά στοιχεία σπειροειδώς εκδιπλώνονται ως μέλη ενός φιλόδοξου ποιητικού σχεδίου, μιας «συνεστιάσεως» πολλών φωνών (θραυσματικών και μη) υπό την ενορχήστρωση και την κύρια φωνή του προεξάρχοντος Ηλία Λάγιου.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Γλώσσα – Λογοτεχνία
Λέξεις-κλειδιά:
παρωδία, ποιητική, ποιητική της ανατροπής, (μετα)διακειμενικότητα, λογοτεχνία δευτέρου βαθμού, παιγνιώδες ή/και σοβαρό καθεστώς, μεταμοντέρνο, ρήξη και αναδιπλασιασμός, διαφορά, επανάληψη, σπείρα, ποιητής-αναγνώστης
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
13
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
162
