Μονάδα:
Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας ΔιοίκησηςΒιβλιοθήκη Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης - Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης - Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών - Κοινωνιολογίας
Ημερομηνία κατάθεσης:
2024-05-16
Συγγραφέας:
Σαουλίδου Μαρίνα-Ζωή
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Λουκάς Τσούκαλης, Ομότιμος Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, ΕΚΠΑ
Δάφνη Χαλικιοπούλου, Καθηγήτρια, University of York
Δημήτριος Σωτηρόπουλος, Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, ΕΚΠΑ
Βασιλική Γεωργιάδου: Καθηγήτρια, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Δημήτριος Κατσίκας: Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, ΕΚΠΑ
Σωτήριος Ζαρταλούδης: Αναπληρωτής Καθηγητής, University of Birmingham
Λαμπρινή Ρόρη: Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
The strange equation of populism in times of redistribution conflicts: The Euro crisis and the shifting patterns of populist parties in debtor and creditor countries.
Γλώσσες διατριβής:
Αγγλικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Η περίεργη εξίσωση του λαϊκισμού σε περιόδους αναδιανεμητικών συγκρούσεων. Η κρίση χρέους της Ευρωζώνης και τα μεταβαλλόμενα μοτίβα των λαϊκιστικών κομμάτων σε χρεώστριες και πιστώτριες χώρες.
Περίληψη:
Ο λαϊκισμός είναι μία σύνθετη και ιδεολογικά φορτισμένη έννοια, ο ορισμός και τα αίτια της οποίας βρίσκονται στον πυρήνα μιας μακροχρόνιας συζήτησης μεταξύ των πολιτικών επιστημόνων. Σε περιόδους οικονομικής ηρεμίας η συζήτηση αυτή περιστρεφόταν γύρω από το εάν είναι οι κοινωνικοοικονομικοί ή οι κοινωνικοπολιτισμικοί παράγοντες εκείνοι που οδηγούν στην εκλογική άνοδο των λαϊκιστικών κομμάτων (π.χ. Norris and Inglehart, 2019; Rodrik, 2018). Η κρίση χρέους της Ευρωζώνης ωστόσο μετατόπισε το ακαδημαϊκό ενδιαφέρον προς το εάν και με ποιον τρόπο οι οικονομικοί κλυδωνισμοί μπορούν να επηρεάσουν την άνοδο της ζήτησης για λαϊκισμό (e.g. Funke et al., 2016; Eichengreen, 2018; 2019; Frieden, 2015; 2017 Algan et al., 2017). Οι υπέρμαχοι των οικονομικών προσεγγίσεων γύρω από το θέμα της πρόσφατης ανόδου του λαϊκισμού υποστηρίζουν ότι η λιτότητα και τα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης συνδέονται θετικά με την εκλογική επιτυχία τόσο των αριστερών όσο και των δεξιών λαϊκιστικών κομμάτων, καθώς τείνουν να πυροδοτούν ή να τονίζουν την λαϊκή δυσαρέσκεια απέναντι στις πολιτικές ελιτ, και με αυτόν τον τρόπο να δημιουργούν ένα παράθυρο ευκαιρίας για τους αντισυστημικούς διεκδικητές της εξουσίας (challenger parties).
Τα πρώτα χρόνια μετά την κρίση, η θετική αυτή σχέση μεταξύ οικονομικής αναταραχής και λαϊκισμού επιβεβαιώθηκε σε μία σειρά από δανειζόμενες χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Ωστόσο η Πορτογαλία υπήρξε εξαίρεση. Ομοίως, εντός της ομάδας των δανειστών, η Γερμανία κατέγραψε κατακόρυφη άνοδο του λαϊκισμού, αλλά η Ολλανδία μόλις μικρές διακυμάνσεις στην λαϊκιστική ψήφο. Αυτά τα αναπάντεχα μοτίβα σε τόσο όμοιες χώρες συνθέτουν ένα ενδιαφέρον γρίφο, τον οποίο και πραγματεύεται η εν λόγω διδακτορική διατριβή. Ειδικότερα, η μελέτη αναζητά: α) τον αιτιώδη μηχανισμό πίσω από την άνοδο του λαϊκισμού σε δανειζόμενες και δανείστριες χώρες στον απόηχο μιας οικονομικής κρίσης, αλλα και β) γενικότερα κάτω από ποιες συνθήκες ενδέχεται εν καιρώ κρίσης τα εκλογικά κέρδη για τα λαϊκιστικά κόμματα να παραμείνουν οριακά.
Το επιχείρημα της διατριβής είναι ότι ο λαϊκισμός δεν είναι ούτε άμεσο προϊόν, ούτε αναπόφευκτη επίπτωση μιας οικονομικής κρίσης, καθώς η διαδικασία που τα συνδέει είναι εξαρτώμενη από άλλους συναφείς παράγοντες (contextual factors). Στους δανειζόμενους, η άνοδος του λαϊκισμού εξαρτάται από τη διάρκεια της κρίσης, την παρουσία βιώσιμων εκλογικά εναλλακτικών επιλογών (viable alternative challengers) καθώς και λαϊκιστικών κομμάτων έτοιμων να ‘πλειοδοτήσουν’ πάνω στα θέματα που σχετίζονται με την κρίση. Από την άλλη πλευρά, στις δανείστριες χώρες, μετά από μία οικονομική κρίση ο λαϊκισμός θα ανέβει μόνο υπό την παρουσία προϋπαρχουσών οικονομικών αιτιάσεων, χαμηλών επιπέδων εκλογικού πραγματισμού, καθώς και λαϊκιστικών κομμάτων έτοιμων να πλειοδοτήσουν υψηλότερα σε σχέση με τα υπόλοιπα κόμματα σε όλα τα σημαντικά ζητήματα της περιόδου. Οι δύο μηχανισμοί όχι μόνο μπορούν να έχουν εφαρμογή σε μία σειρά από άλλα κράτη, αλλά προσφέρουν επίσης νέα εργαλεία για τη μελέτη του λαϊκιστικού φαινομένου στο πλαίσιο άλλων κρίσιμων συγκυριών.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Κοινωνικές, Πολιτικές και Οικονομικές επιστήμες
Λέξεις-κλειδιά:
Ευρωπαϊκή Ένωση, οικονομικές κρίσεις, Ευρωζώνη, λαϊκισμός, κομματικός ανταγωνισμός, εκλογική συμπεριφορά
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
764
Αρχείο:
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2027-05-17.
PERGAMOS_SAOULIDOU_MARINA_ZOI.pdf
12 MB
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2027-05-17.
