Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Άντεια Παρασκευά, Κααθηγήτρια ,Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Αικατερίνη Αμανίτη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΑΠΘ
Αικατερίνη Μελεμενή, Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Τα οπιοειδή είναι ένα από τα πιο κοινά φάρμακα που χορηγούνται στους βαρέως πάσχοντες ασθενείς τόσο για την αντιμετώπιση του πόνου τους όσο και ως συμπληρωματικό φάρμακο καταστολής. Αποτέλεσμα της έκθεσης των ασθενών αυτών σε υψηλές συγκεντρώσεις οπιοειδών είναι η εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών με σοβαρές επιπτώσεις.
Σκοπός: Η ελαχιστοποίηση της χρήσης οπιοειδών σε βαρέως πάσχοντες ασθενείς, με την χορήγηση επικουρικών φαρμάκων ή μη φαρμακολογικών παρεμβάσεων.
Μέθοδος: Επιλέχθηκαν 21 μελέτες (N:7894), που αφορούσαν το χρονικό διάστημα 2016-2023, με παρεμβάσεις ώστε να ελαχιστοποιηθεί η χρήση των οπιοειδών, σε πληθυσμό ενηλίκων βαρέως πασχόντων ασθενών της μονάδας εντατικής θεραπείας. Στις μελέτες οι παρεμβάσεις ήταν φαρμακολογικές παρεμβάσεις με την χρήση: ακεταμινοφαίνης, κεταμίνης, λιδοκαΐνης ,τραμαδόλης, δεξμεδετομιδίνης, γκαμπαμπετίνης, σεβοφλουρανίου, μελατονίνης καθώς και την εφαρμογή περιοχικής αναισθησίας, καθώς και μη φαρμακολογικές παρεμβάσεις, εφαρμογή πρωτοκόλλου πόνου, δείκτη μέτρησης διαμέτρου κορών οφθαλμών, διαδερμικής ηλεκτρικής διέγερσης νεύρων και μουσικοθεραπείας.
Αποτελέσματα: Οι 14 από τις 21 μελέτες, που αντιστοιχεί στο 44,82% (Ν:3538) είχαν θετική έκβαση στην παρέμβαση που τους εφαρμόστηκε για μείωση των οπιοειδών, ενώ στις 7 από τις 21, ποσοστό 55,18% (N:4356), δεν υπήρξε κάποια διαφορά στη χρήση οπιοειδών. Συγκεκριμένα οι 6 (Ν:321) από τις 7 μελέτες (Ν:483) της κεταμίνης, οι μελέτες : της ακεταμινοφαίνης (Ν:68), της παρακεταμόλης σε συνδυασμό με τραμαδόλη (Ν:50), της λιδοκαΐνης (Ν:21), της μελατονίνης (Ν:56), της υπαραχνοειδούς χορήγησης μορφίνης (Ν:70), καθώς και της εφαρμογής: συνεχούς περιοχικού αποκλεισμού νεύρων (Ν:76), διαδερμικής διέγερσης νεύρων (Ν: 50) και πρωτοκόλλου πόνου(Ν:2826), είχαν θετική έκβαση όσον αφορά στον περιορισμό των οπιοειδών. Αντίθετα η μια από τις 7 μελέτες της κεταμίνης (Ν:162), οι μελέτες: της δεξμεδετομιδίνης (Ν:3904), της γκαμπαμπετίνης (Ν:40), του σεβοφλουρανίου (Ν:79), της εφαρμογής αποκλεισμού μεσοπλευρίων νεύρων (Ν:80), της χρήσης δείκτη μέτρησης διαμέτρου κορών οφθαλμών (Ν:50) και εφαρμογής μουσικοθεραπείας (Ν:41), είχαν αρνητική έκβαση.
Συμπέρασμα: Παρεμβάσεις φαρμακολογικές και μη όπως η χορήγηση ακεταμινοφαίνης, λιδοκαΐνης, μελατονίνης, υπαραχνοειδούς μορφίνης,ο περιοχικός αποκλεισμός ή η διέγερση νεύρων, η εφαρμογή πρωτοκόλλων πόνου, ενδέχεται να μπορούν να, μπορούν να περιορίσουν τη χρήση οπιοειδών στους βαρέως πάσχοντες ασθενείς της μονάδας εντατικής θεραπείας.
Λέξεις-κλειδιά:
Κριτική νόσος, Βαρέως πάσχοντες ασθενείς, Διαχείριση πόνου στη μονάδα εντατικής θεραπείας,, επιπλοκές οπιοειδών, επικουρικοί αναλγητικοί παραγοντες.
