Περίληψη:
Ηκατάκτηση ενός νέου γλωσσικού κόσμου διαμορφώνεται μέσα από την αλληλεπίδρασηποικίλων διαπολιτισμικών, κοινωνικογλωσσολογικών, πραγματολογικών καιψυχογλωσσολογικών παραγόντων, οι οποίοι καθιστούν κάθε εκπαιδευτική διαδικασίαένα ανεπανάληπτο, αυτόνομο και πολυεπίπεδο φαινόμενο. Εξαιτίας αυτού ακριβώςτου στοιχείου πολυπλοκότητας, στο πλαίσιο κάθε μαθησιακής περίστασης αναδύονταιομοιότητες, διαφορές, αντιθέσεις και αποκλίσεις όσον αφορά τόσο στημεταδιδόμενη γλωσσική πραγματικότητα, όσο και σε εκείνη των διδασκόντων και τωνδιδασκομέμων, πραγματικότητες που αναμφίβολα παρουσιάζουν στοιχείαδιαφοροποίησης και μεταξύ τους.Κάθεγλωσσική πραγματικότητα διαμορφώνεται μέσα από ποικίλα πολιτισμικά καιπραγματολογικά στοιχεία, ενώ ακριβώς αυτά τα χαρακτηριστικά της γλώσσαςεπιδεικνύουν ουσιαστικές διαφορές, όσον αφορά τόσο στις ταυτότητες τωνμαθητευόμενων όσο και στη πολιτισμική τους διαμόρφωση. Η ίδια η δομή τωνσύγχρονων κοινωνιών και συνθηκών, οι ισχύουσες κοινωνικές περιστάσειςδιαμορφώνουν και διαμορφώνονται μέσα από τη διαφορετικότητα των ατόμων, τόσο ωςμεμονωμένων ταυτοτήτων, όσο και ως συνόλου, ως αλληλοεπιδρώμενων οντοτήτων.Βάσει αυτών των συλλογισμών θα έπρεπε στo πλαίσιο τηςΔιαπολιτισμικής Διδακτικής να διευκολύνεται η πρόσβαση στο νέο γλωσσικό κόσμο,κάτι το οποίο δύναται να εκπληρωθεί, όταν λαμβάνονται υπόψη τόσο στο σχεδιασμόόσο και στη διεξαγωγή του μαθήματος πολιτισμικοί, πραγματολογικοί,κοινωνιολογικοί και ψυχογλωσσολογικοί παράμετροι, οι οποίοι πλέον δεν αφορούνμόνο στη ταυτότητα των μαθητευόμενων ως μεμονωμένα άτομα, αλλά και στηνταυτότητα των μαθητευόμενων ως ομάδα αναγνωρίζοντας την εκ νέου ως φορέαστοιχείων και διαμορφωτή κάθε εμπλεκόμενης ταυτότητας στo πλαίσιο της μαθησιακήςδιαδικασίας.Ημαθησιακή πραγματικότητα διαμορφώνεται μέσα από την αλληλεπίδραση διαφορετικώνπολιτισμών και ο ίδιος η/ο μαθησιακά εμπλεκόμενη/ος ως ταυτότητα αποτελεί τομοναδικό στοιχείο αναφοράς και το μέσο γεφύρωσης των διαφορών μεταξύ της ατομικής γλωσσικής πραγματικότητας και του νέουδιαπολιτισμικού κόσμού, με την αποδοχή πολυεπίπεδων ρόλων τόσο ως μεμονωμένηοντότητα όσο και ως μέλος ενός συνόλου. Επομένως, ιδιαίτερα στις σύγχρονεςπαγκοσμιοποιημένες κοινωνίες, η αξιολόγηση, ταξινόμηση και κατανόηση διαπολιτισμικώνομοιοτήτων και διαφοροποιήσεων αναδεικνύεται ως κεντρικός παράγοντας κατά τηνεκμάθηση μίας ξένης γλώσσας, με στόχο την ανάπτυξη και διεύρυνση ικανοτήτων καιδεξιοτήτων τόσο κοινωνικών και επικοινωνιακών όσο και διαπολιτισμικών.Υπόαυτό το πρίσμα διαφαίνεται, ότι η ανάπτυξη και προώθηση διαπολιτισμικώνικανοτήτων διαμορφώνεται μέσα από την σύνθεση και την αλληλεπίδρασηδιαπολιτισμικών γλωσσικών πραγματικοτήτων. Επιδιωκόμενος στόχος της μαθησιακήςδιαδικασιάς παραμένει ωστόσο η συνεννόηση στη γλώσσα-στόχο μέσω της αντίληψηςτου νέου γλωσσικού κόσμου όχι πια ως ξένου, αλλά ως μιας νέας διαπολιτισμικήςπραγματικότητας, την οποία η/ο μαθησιακά εμπλεκόμενη/ος πρέπει να ανακαλύψεικαι της οποίας η επίδραση διαμορφώνεται και κατευθύνεται μέσα από την ταυτότητατης ομάδας, μέσα από τις αντιλήψεις των μεμονωμένων ατόμων, όπως και μέσα απότα κοινωνιολογικά και ψυχογλωσσολογικά στοιχεία κάθε εμπλεκόμενης ταυτότητας.Ταυτόχρονα, ως στόχος της διατριβής παραμένει η κατανόηση διαφορών μεταξύ τουοικείου και του κόσμου στόχου, των οποίων οι αντιθέσεις δύνανται να γεφυρωθούνμέσω του κατάλληλου μαθησιακού/διδακτικού σχεδιασμού, ώστε να αναπτυχθεί ηδιαπολιτισμική ικανότητα. Στο πλαίσιο των σύγχρονων πολυπολιτισμικών κοινωνιώνείναι απαραίτητο να αναγνωρίζεται αυτή ακριβώς η δυναμική που προκύπτειαπό τη διάδραση των ατόμων βάσει τηςδιαφορετικότητας της ως ένας βασικός παράγοντας της μαθησιακής διαδικασίας.Αναμφίβολα, η διαμεσολάβηση και η συνειδητή στοχοθεσία στην διαπολιτισμικήκατανόηση είναι στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες πρωταρχικής σημασίας,ώστε οι διδασκόμενοι/ες να βιώνουν το νέο εμπειρικό κόσμο ως ένα αναπόσπαστοκομμάτι της δομής της προσωπικότητάς τους, κατανοώντας αφενός το μη οικείο καιαφετέρου τοποθετώντας τον ίδιο τους τον εαυτό μέσα σε αυτό το νέο κόσμο. Έχονταςως βάση όλα τα παραπάνω, τίθεται η υπόθεση, ότι η ταυτότητα της ομάδας στο πλαίσιο της Διδακτικής των ΞένωνΓλωσσών αποτελεί δυναμικό διαμορφωτή ως προς την κατανόηση της νέας γλωσσικήςπραγματικότητας, τη διαμόρφωση μίας διευρυμένης άποψης για τον κόσμο και τηγεφύρωση πραγματολογικών και πολιτισμικών διαφορών. Η μαθησιακή διαδικασίαδύναται να θεωρηθεί ως ένας πολυπολιτισμικός και πλούσιος σε ερεθίσματα καιεπιρροές χώρος έκφρασης, μέσα στον οποίο προωθείται η ανάπτυξη ικανοτήτων καιστο πλαίσιο του οποίου η/ο μαθήτρια/τής συναντά τόσο τον ίδιο τον εαυτό του ωςμεμονωμένη οντότητα, αλλά και ως μέρος ενός διευρυμένου συνόλου, μεταβάλλονταςτην ίδια του την ταυτότητα. Η συνύπαρξη, η εμπλοκή στη διαδικασία και ηδιάδραση των εμπειρικών κόσμων των μαθητευόμενων με το νέο εμπειρικό κόσμοεξυπηρετεί τη διεύρυνση ικανοτήτων της ομάδας και θέτει τη συνολική διαδικασίασε μία πολυδιάστατη βάση. Σταπλαίσια της παρούσας διδακτορικής διατριβής ερευνώνται οι παράγοντες τηςταυτότητας της ομάδας στο πλαίσιο της Διαπολιτισμικής Διδακτικής. Η εμπειρικήέρευνα διευρύνθηκε λόγω των παγκόσμιων μεταβαλλόμενων συνθηκών εξαιτίας τηςπανδημίας από την έρευνα σε επίπεπδο δια ζώσης διδασκαλίας και στο κομμάτι πουαφορά σε διαδικτυακές και υβριδικές μορφές μαθημάτων, η σύγκριση των οποίωνδύναται να αποτελέσει αντικείμενο περαιτέρω έρευνας και αξιολόγησης σχετικά μεδιαφορετικές μορφές ύπαρξης της ταυτότητας του συνόλου, η οποία πλέον αποτελείμια εικονική ταυτότητα της ομάδας και της οποίας η επιρροή στην κατάκτηση τουνέου γλωσσικού κόσμου εξακολουθεί να είναι υπαρκτή. Για την διερέυνηση όλων τωνπαραπάνω, η εμπειρική έρευνα εμπεριέχει τόσο την εφαρμογή ενός διδακτικούσεναρίου με βάση τη Διαφοροποιημένη Μάθηση όσο και την αξιολόγηση τωναποτελεσμάτων με τη χρήση διαφόρωνποιοτικών και ποσοτικών εργαλείων, όπωςερωτηματολόγια, φύλλα αξιολόγησης ικανοτήτων και ποιότητας σεναρίου καιστατιστική ανάλυση αποτελεσμάτων προς τριγωνοποίηση της μεθοδολογίας τηςέρευνας. Ησυνολική απεικόνιση, καταμέτρηση, αξιολόγηση και καταγραφή των εμπειρικώναποτελεσμάτων καταλήγει σε προτάσεις ενσωμάτωσης του παράγοντα της ταυτότηταςτης ομάδας τόσο στο σχεδιασμό διδακτικού υλικού όσο και στην αναγνώρισή του ωςένα σημαντικό και βασικό παράγοντα ανάπτυξης της Διαπολιτισμικής Ικανότητας, μεσκοπό την ανάπτυξη συνειδητής κατανόησης αλλά και ανεκτικότητας και τηνενίσχυση των Επικοινωνιακών Ικανοτήτων στο πλαίσιο της γεφύρωσης πολιτισμικώνδιαφορών και της κατάκτησης νέων γλωσσικών κόσμων.Επιπλέον,γίνεται αντιληπτό, ότι η Σεναριακή Διδακτική δύναται να είναι η όψιμη επιλογήως μορφή διδασκαλίας για την ανάπτυξη γλωσσικών, διαπολιτισμικών καιεπικοινωνιακών ικανοτήτων στο μάθημα της Γερμανικής ως Ξένη Γλώσσα και σε άλλεςμορφές υβριδικής διδακτικής διαδικασίας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα τηςέρευνας, προκύπτουν νέα επιστημονικά ερωτήματα ως προς την πολυεπίπεδηλειτουργικότητα της ταυτότητας της ομάδας, τα οποία μπορούν στο μέλλον νααποτελέσουν έναυσμα νέων ερευνητικών εργασιών.
Λέξεις-κλειδιά:
Κοινωνιογλωσσολογία, Ψυχογλωσσολογία, Διαπολιτιστική Διδακτική, Πραγματολογία, Διαφοροποιημένη Μάθηση, Δυναμική της ομάδας,
