Μονάδα:
Κατεύθυνση Βιολογική ΩκεανογραφίαΒιβλιοθήκη Σχολής Θετικών Επιστημών
Ημερομηνία κατάθεσης:
2024-05-30
Συγγραφέας:
Λεοντάρη Χριστιάνα
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
1. Περσεφόνη Μεγαλοφώνου, Καθηγήτρια, Τομέας Ζωολογίας - Θαλάσσιας Βιολογίας, Τμήμα Βιολογίας, Σχολή Θετικών Επιστημών, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
2. Εμμανουήλ Δασενάκης, Ομότιμος Καθηγητής, Τομέας Ανόργανης Χημείας, Ανόργανης Χημικής Τεχνολογίας και Περιβαλλοντικής Χημείας (3ος Τομέας), Εργαστήριο Χημείας Περιβάλλοντος Τμήμα Χημείας , Σχολή Θετικών Επιστημών, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
3. Ευγενία Λευκαδίτου, Ερευνήτρια Β’, Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων & Εσωτερικών Υδάτων, Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), Αθήνα
Πρωτότυπος Τίτλος:
«Μελέτη της Τροφικής Οικολογίας και της Βιοσυσσώρευσης Υδραργύρου στο είδος Raja clavata των Ελληνικών Θαλασσών»
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
«Μελέτη της Τροφικής Οικολογίας και της Βιοσυσσώρευσης Υδραργύρου στο είδος Raja clavata των Ελληνικών Θαλασσών»
Περίληψη:
Η γνώση της διατροφής των ανώτερων θαλάσσιων θηρευτών, όπως πολλοί από τους χονδριχθύες, είναι εξαιρετικής σημασίας για την κατανόηση του τροφικού πλέγματος και της λειτουργία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων , ώστε να μπορέσει να εφαρμοστεί στο μέλλον η οικοσυστημική προσέγγιση για τη διαχείριση των θαλάσσιων αλιευτικών πόρων. Ειδικότερα, οι διατροφικές αλλαγές άφθονων χονδριχθύων, όπως ο καλκανόβατος Raja clavata, αντικατοπτρίζουν σε μεγάλο βαθμό τις διαχρονικές αλλαγές στην κατάσταση των θαλάσσιων βιοκοινωνιών που συνιστούν τα κρίσιμα ενδιαιτήματά τους, και γι’ αυτό μπορούν να παράσχουν χρήσιμες πληροφορίες για τις επιδράσεις των περιβαλλοντικών αλλαγών αλλά και της αλευτικής πίεσης. Τόσο λόγω των βιολογικών χαρακτηριστικών του είδους που το καθιστούν ευάλωτο, όσο και της όλο και ευρύτερης κατανάλωση του είδους στην Ελλάδα, επιβάλλεται ο έγκαιρος έλεγχος της συγκέντρωσης των βαρέων μετάλλων στους ιστούς του, για την πρόληψη τυχόν επιπτώσεων στους πληθυσμούς του καλκανόβατου αλλά και τους καταναλωτές, κάτι που μέχρι σήμερα ελάχιστα έχει απασχολήσει την επιστημονική κοινότητα. Στο πλαισιο της παρούσας διπλωματικής εργασίας μελετήθηκαν για πρώτη φορά η τροφική οικολογία του καλκανόβατου Raja clavata στα Ελληνικά νερά, καθώς επίσης και η συγκέντρωση υδραργύρου σε ιστούς μυών, ήπατος και βραγχίων. Τα δείγματα καλκανόβατου που χρησιμοποιήθηκαν, είχαν αλιευθεί από εμπορικά αλιευτικά σκάφη με τράτα βυθού στο Βόρειο Ευβοϊκό και στο Σαρωνικό Κόλπο, το χειμώνα και την άνοιξη του 2019. Η μελετη της διατροφής βασίστηκε σε 132 άτομα καλκανόβατου (70 θηλυκά και 62 αρσενικά) συνολικού μήκους από 37.9 έως 88 cm (TL), από τα οποία τα 124 (93.3%) περιείχαν τροφή. Τόσο η ποιοτική όσο και η ποσοτική σύνθεση του στομαχικού περιεχομένου εξετάστηκαν σε σχέση με το φύλο, το μέγεθος και τη γεννητική ωριμότητα των ατόμων του καλκανόβατου ενώ διερευνήθηκαν τυχόν διαφοροποιήσεις με την εποχή/περιοχή δειγματοληψίας. Για τον προσδιορισμό της λειτουργικής ομάδας στην οποία ανήκει ο καλκανόβατος, υπολογίστηκε το κλασματικό επίπεδο (TROPH),ανά φύλο για τις κλάσεις μεγέθους ανώριμων και ώριμων ατόμων. Οι καλκανόβατοι στις περιοχές μελέτης τρέφονται κυρίως με, Καρκινοειδή, Οστεϊχθύες και Κεφαλόποδα, ενώ περιστασιακά καταναλώνουν Γαστερόποδα και Πολύχαιτους. Τα Καρκινοειδή αποτελούσαν την πλειοψηφία των θηραμάτων και για τα δύο φύλα (IRI%: 49.04 για τα αρσενικά και 53,46 για τα θηλυκά) ακολουθούμενα από τους Οστεϊχθύες, οι οποίοι παρουσίασαν σχετικά μεγαλύτερο ποσοστό στη διατροφή των αρσενικών ατόμων. Τα Καρκινοειδή αποτέλεσαν το μεγαλύτερο μέρος των λειών στα πιο νεαρά άτομα ενώ οι Οστεϊχθύες και τα Κεφαλόποδα αυξάνονταν σε σημασία με την ανάπτυξη του καλκανόβατου. Η ποικιλομορφία των θηραμάτων αυξήθηκε με το μέγεθος. Μεγαλύτερα σε μέγεθος είδη θηραμάτων βρέθηκαν πιο συχνά στη διατροφή των μεγαλύτερων ατόμων. Η σύνθεση της δίαιτας έδειξε μικρές εποχιακές διακυμάνσεις. Τα αποτελέσματα των ποσοτικών αναλύσεων υποδεικνύουν ότι η Raja clavata είναι ένας γενικευμένος σαρκοφάγος θηρευτής, με τροφικό επίπεδο που κυμαίνεται μεταξύ 3,65-3,99 και αυξάνεται με το μέγεθος των ατόμων-, όπως έχει παρατηρηθεί και σε άλλες περιοχές της Μεσογείου και του Β.Α Ατλαντικού-. Ο προσδιορισμός της συγκέντρωσης υδραργύρου σε ιστούς μυών, ήπατος και βραγχίων, πραγματοποιήθηκε σε 95 άτομα (52 αρσενικά, 43 θηλυκά). Όλα τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν υποβλήθηκαν σε στατιστική επεξεργασία με το πρόγραμμα SPSS και εντοπίστηκαν οι κυριότερες στατιστικά σημαντικές συσχετίσεις σε σχέση με τη συγκέντρωση υδραργύρου στους ιστούς. Γενικά, παρατηρηθήκαν υψηλά επίπεδα υδραργύρου στο προς μελέτη είδος με υψηλότερες συγκεντρώσεις υδραργύρου στους ιστούς των μυών που ήταν πιο αυξημένα στα μεγαλύτερα σε μέγεθος και στα πιο ώριμα άτομα. Στους Χονδριχθύες, η συσσώρευση Hg στο μυ αυξάνεται περισσότερο λόγω κάποιων ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του όπως είναι το υψηλό τροφικό επίπεδο, η μακροβιότητα και η αργή αύξηση.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Θετικές Επιστήμες
Λέξεις-κλειδιά:
καλκανόβατος, διατροφή, τροφικό επίπεδο, υδράργυρος, βαρέα μέταλλα, βιοσυσσώρευση, ελληνικές θάλασσες
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
2
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
88
