Μονάδα:
Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής ΕκπαίδευσηςΒιβλιοθήκη Σχολής Επιστημών της Αγωγής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2024-06-09
Συγγραφέας:
Παπαδοπούλου Αναστασία-Κωνσταντίνα
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Μαριέττα Παπαδάτου-Παστού, Επίκουρη Καθηγήτρια, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης (Π.Τ.Δ.Ε.), Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.)
Φίλιππος Βλάχος, Καθηγητής, Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Nicholas A. Badcock, Senior Lecturer, School of Psychological Science, University of Western Australia
Ευαγγελία Μαυρικάκη, Καθηγήτρια, Π.Τ.Δ.Ε., Ε.Κ.Π.Α.
Φαίη Αντωνίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Παιδαγωγικό Τμήμα Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, Ε.Κ.Π.Α.
Αλεξάνδρα Οικονόμου, Καθηγήτρια, Τμήμα Ψυχολογίας, Ε.Κ.Π.Α.
Sebastian Ocklenburg, Professor, Department of Psychology, MSH Medical School
Πρωτότυπος Τίτλος:
Investigating cerebral laterality for writing in healthy adults and children with dyslexia and dysgraphia with the use of functional transcranial Doppler ultrasound (fTCD)
Γλώσσες διατριβής:
Αγγλικά
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Διερεύνηση της εγκεφαλικής πλευρίωσης για τη γραφή σε υγιείς ενήλικες και παιδιά με δυσλεξία και δυσγραφία με τη χρήση λειτουργικού διακρανιακού υπερήχου Doppler (fTCD)
Περίληψη:
Αυτή η διατριβή ασχολείται με την εγκεφαλική πλευρίωση της γραπτής γλώσσας, έναν
τομέα που επισκιάστηκε από την εκτεταμένη έρευνα για την πλευρίωση της προφορικής
γλώσσας. Ενώ έχει καταστεί σαφές ότι το αριστερό ημισφαίριο κυριαρχεί για την προφορική γλώσσα στην πλειονότητα των ατόμων, η γραπτή γλώσσα, ιδιαίτερα στους αριστερόχειρες, παραμένει υπομελετημένη. Παράλληλα, περιπτώσεις που σχετίζονται με δυσκολίες γραφής, όπως ειδικές γλωσσικές διαταραχές και, με ιδιαίτερη σημασία για αυτή τη διατριβή, η δυσλεξία, δεν έχουν εξεταστεί από την άποψη της πλευρίωσης για γραπτή γλώσσα. Έχει δειχθεί ότι η δυσλεξία συνδέεται με ένα πιο συμμετρικό ή δεξιόπλευρο πρότυπο πλευρίωσης για την ανάγνωση και την προφορική γλώσσα, το οποίο μπορεί να αναδιοργανωθεί μετά από μια κατάλληλη εκπαιδευτική παρέμβαση. Η γραφή αποτελείται τόσο από ένα γλωσσικές όσο κι από ένα κινητικές συνιστώσες, οι οποίες συμβάλλουν από κοινού στην εγκεφαλική ενεργοποίηση, ωστόσο οι πρότερες έρευνες δεν έχουν κατορθώσει να διαχωρίσουν αυτές τις συνιστώσες όσον αφορά στην πλευρίωση.
Οι τρεις μελέτες που περιλαμβάνονται στην παρούσα διατριβή δομήθηκαν η μία πάνω
στην άλλη και αποσκοπούσαν στην απομόνωση της γλωσσικής και της κινητικής συνιστώσας της γραφής στο πλαίσιο της πλευρίωσης, συγκρίνοντας την εγκεφαλική ενεργοποίηση κατά τη διάρκεια (i) γραπτής παραγωγής λέξεων και (ii) αντιγραφής γραμμάτων. Η εγκεφαλική πλευρίωση μετρήθηκε χρησιμοποιώντας λειτουργικό διακρανιακό υπέρηχο Doppler (FTCD). Για την πρώτη μελέτη, στρατολογήθηκε ένα δείγμα ενηλίκων ισοκατανεμημένο ως προς την κυριοχειρία (n = 60) και οι προκαταχωρημένες υποθέσεις υπέθεταν (α) ασθενέστερη εγκεφαλική πλευρίωση της γλωσσικής συνιστώσας της γραφής στους αριστερόχειρες σε σύγκριση με τους δεξιόχειρες και (β) την έλλειψη συσχέτισης μεταξύ της προφορικής γλώσσας και της γλωσσικής συνιστώσας της γραπτής γλώσσας όσον αφορά στην εγκεφαλική πλευρίωση. Ωστόσο, τα ευρήματα δεν παρείχαν ισχυρές ενδείξεις για καμία από τις ανωτέρω υποθέσεις, υπογραμμίζοντας τις περίπλοκες διαδικασίες που εμπλέκονται τόσο στη γραπτή όσο και στην προφορική γλώσσα. Για τη δεύτερη μελέτη, παιδιά 7 έως και 9 ετών με κίνδυνο εμφάνισης δυσλεξίας (n = 12) συγκρίθηκαν με τυπικά αναπτυσσόμενους συνομηλίκους (n = 24) όσον αφορά στην πλευρίωση της γλωσσικής συνιστώσας της γραπτής γλώσσας. Διαμορφώθηκε η υπόθεση ότι η γλωσσική συνιστώσα της γραπτής γλώσσας θα είναι λιγότερο αριστερά πλευριωμένη σε παιδιά με κίνδυνο εμφάνισης δυσλεξίας από ό,τι στο δείγμα ελέγχου, αλλά δεν υπήρχαν αρκετές ενδείξεις για να υποστηρίξουν αυτή την υπόθεση. Επιπλέον, η μελέτη διερεύνησε συσχετισμούς μεταξύ της ικανότητας γραφής, δηλαδή της ποιότητας του γραπτού λόγου ή της ορθογραφίας, και της εγκεφαλικής πλευρίωσης, αλλά δεν προέκυψαν ισχυρές συσχετίσεις. Τέλος, διενεργήθηκε πιλοτική μελέτη (5 παιδιά με κίνδυνο εμφάνισης δυσλεξίας στα οποία χορηγήθηκε φωνολογική παρέμβαση σε σύγκριση με παιδιά τυπικής ανάπτυξης αντιστοιχισμένα για την ηλικία, το φύλο, και το νοητικό δυναμικό), η οποία αποσκοπούσε στη διερεύνηση της επίδρασης μιας φωνολογικής παρέμβασης στην εγκεφαλική πλευρίωση της γλωσσικής συνιστώσας της γραπτής γλώσσας σε παιδιά με κίνδυνο εμφάνισης δυσλεξίας. Μια παρέμβαση πραγματολογίας δοκιμάστηκε επίσης για το ενδεχόμενο να εφαρμοστεί μελλοντικά. Παρόλο που είχε διαμορφωθεί η υπόθεση ότι η φωνολογική παρέμβαση θα επάγει μια μετατόπιση προς τα αριστερά στην εγκεφαλική πλευρίωση της γλωσσικής συνιστώσας του γραπτού λόγου, τα ευρήματα δεν υποστήριξαν επαρκώς ή αντέκρουσαν αυτήν την υπόθεση.
Στο σύνολό τους τα παρόντα ευρήματα είναι ενδεικτικά μίας αριστερής πλευρίωσης για
τη γραπτή γλώσσα για την πλειονότητα των συμμετεχόντων, με την κυριοχειρία, την ηλικία, και τις αναγνωστικές και γραφικές ικανότητες να περιπλέκουν τη διαμόρφωση ενός εμφανούς προτύπου πλευρίωσης για το γραπτό λόγο. Επίσης, αυτή η διατριβή υπογραμμίζει τη δυσκολία ανάπτυξης μιας συνθήκης ελέγχου που να απομονώνει αμιγώς την κινητική συνιστώσα της γραφής. Εν κατακλείδι, τα αποτελέσματα που προκύπτουν από αυτή τη σειρά μελετών αναδεικνύουν τη σημασία της συμπερίληψης της γραφής στις μελέτες γλωσσικής πλευρίωσης όσον αφορά στη μελέτη του τυπικού εγκεφάλου, όπως και σε ειδικές μαθησιακές δυσκολίες όπως η δυσλεξία και υπογραμμίζουν τον αντίκτυπο μιας εκπαιδευτικής παρέμβασης στην εγκεφαλική πλευρίωση για τη γραπτή γλώσσα.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Γλώσσα – Λογοτεχνία
Λέξεις-κλειδιά:
γλωσσική πλευρίωση, εγκεφαλική πλευρίωση, γραφή, κυριοχειρία, δυσλεξία, παρέμβαση
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
2
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
734
Αρχείο:
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2025-06-09.
Papadopoulou AK_Laterality for writing_PhD.pdf
5 MB
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2025-06-09.
