Μονάδα:
Τμήμα ΙατρικήςΒιβλιοθήκη Επιστημών Υγείας
Ημερομηνία κατάθεσης:
2024-06-20
Συγγραφέας:
Βερούτης Δημήτριος
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Γοργούλης Γ. Βασίλειος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Ευαγγέλου Κωνσταντίνος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Χαβάκη Σοφία, Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Κοτσίνας Αθανάσιος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Λαγοπάτη Νεφέλη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Λουγιάκης Νικόλαος, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Φαρμακευτικής, ΕΚΠΑ
Πίππα Αναστασία-Γεωργία, Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Φαρμακευτικής, ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Μελέτη του ρόλου της κυτταρικής γήρανσης στην νόσο COVID-19 με την χρήση χημικών ανάλογων του Sudan Black B
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Μελέτη του ρόλου της κυτταρικής γήρανσης στην νόσο COVID-19 με την χρήση χημικών ανάλογων του Sudan Black B
Περίληψη:
Η κυτταρική γήρανση συνιστά ένα μηχανισμό απόκρισης στα στρεσσογόνα ερεθίσματα η ενεργοποίηση του οποίου στοχεύει στην διατήρηση της ομοιόστασης. Τα γηρασμένα κύτταρα χαρακτηρίζονται από την γενικά μόνιμη καθήλωση του κυτταρικού κύκλου, βλάβη στα μακροκομόρια, διαταραγμένο μεταβολισμό καθώς και την έκκριση ενός συνόλου μορίων που καλούνται SASP. Επιπλέον, το γηρασμένο κύτταρο συσσωρεύει ένα μείγμα αποτελούμενο από παραπροϊόντα του μεταβολισμού που ονομάζεται λιποφουσκίνη και αποτελεί την «μαύρη ύλη» του γηρασμένου κυττάρου. Παρά τη μακροχρόνια έρευνα του φαινομένου της κυτταρικής γήρανσης από την φαρέτρα των ερευνητών απουσιάζει ένα εργαλείο/δείκτης που μπορεί να αναγνωρίζει τα ζωντανά και τα μονιμοποιημένα γηρασμένα κύτταρα με ακρίβεια. Αξιοποιώντας το GL13, ένα υδρόφοβο βιοτυνιλιομένο ανάλογο του Sudan Black-B (SBB), που ανιχνεύει τα γηρασμένα κύτταρα μέσω της σύνδεσης του στη λιποφουσκίνη αναπτύξαμε το καινοτόμο αντιδραστήριο “GLF16”. Το GLF16 είναι ένα χημικό ανάλογο του SBΒ συζευγμένο με μια φθορίζουσα ομάδα το οποίο λόγω της δομής του, η οποία του προσδίδει την ικανότητα να διαλυτοποιείται σε υδατικούς διαλύτες, ανοίγει ένα νέο πεδίο μελέτης του γηρασμένου κυττάρου. Η ανάπτυξη του αντιδραστηρίου GLF16 συνέπεσε με την εκδήλωση της πανδημίας COVID-19 η οποία οφείλεται στον ιό SARS-CoV-2. Κατά την λοίμωξη από τον ιο πυροδοτείται μια οξεία φλεγμονώδης απάντηση η οποία μεσολαβείται από μόρια κλειδιά όπως η IL-6 που εντοπίζεται και στο εκκρινόμενο SASP των γηρασμένων κυττάρων. Επιπλέον τα μολυσμένα κύτταρα παρουσιάζουν έναν παρόμοιο φαινότυπο με εκείνον του γηρασμένου κυττάρου. Στο πλαίσιο αυτό διερευνήσαμε, αξιοποιώντας τo αντιδραστήριo GLF16 αλλά και το GL13, κατά πόσο δύναται ο ιός δύναται να επάγει το φαινόμενο της γήρανσης κατά την μόλυνση του κυττάρου ξενιστή. Υπό αυτό το πρίσμα, μελετήθηκε η συμβολή του γηρασμένου κυττάρου μέσω του SASP στον καταρράκτη κυτοκινών που χαρακτηρίζει την παθογένεια της νόσου COVID-19 καθώς και ο πιθανός ρόλος των γηρασμένων κυττάρων στη μεταλλαξιγένεση του ιού. Το αντιδραστήριο GLF16 ταυτοποίησε με υψηλή ευαισθησία και ειδικότητα τα μονιμοποιημένα γηρασμένα κύτταρα τόσο in vitro όσο και in vivo σε FFPE ιστούς. Επιπλέον, αναγνώρισε τα μονιμοποιημένα γηρασμένα κύτταρα μέσω μιας προσέγγισης πολλαπλών δεικτών με κυτταρομετρίας ροής και FACS. Η έγκλιση του GLF16 σε ένα μυκήλλιο-νανοφορέα επέτρεψε την ταυτοποίηση και ανάλυση για πρώτη φορά με ακρίβεια των ζωντανών γηρασμένων κυττάρων με FACS, την ανάλυση τους σε επίπεδο RNA και επιγενώματος καθώς και τον εντοπισμό τους in vivo σε καθιερωμένα μοντέλα γήρανσης ποντικών. Έχοντας αναπτύξει και επιβεβαιώσει την ικανότητα του αντιδραστήριού GLF16 να αναγνωρίζει τα γηρασμένα κύτταρα, εφαρμόστηκε παράλληλα με το GL13 και εντοπίσαμε για πρώτη φορά την επαγωγή της κυτταρικής γήρανσης ύστερα από την μόλυνση από τον ιό SARS-CoV-2 in vitro και in vivo. Επιπλέον, τα γηρασμένα και μολυσμένα κύτταρα παρουσίασαν υψηλά επίπεδα IL-6 και IL-1β υποδεικνύοντας την συνεισφορά του SASP στην υπερφλεγμονώδη αντίδραση που παρατηρείται κατά τη νόσο COVID-19. Επιπροσθέτως, τα συγκεκριμένα κύτταρα υπερέκφραζαν ισομορφές των ενζύμων της οικογένειας APOBEC όπου μεσολαβούν στη επεξεργασία RNA υποστρωμάτων. Η υπερέκφραση αυτών συνδυαστικά με την παρατεταμένη παραμονή του ιού εντός των γηρασμένων κυττάρων λόγω της ανθεκτικότητας που παρουσιάζουν στην απόπτωση ανέδειξε ότι λειτουργούν ως μια δεξαμενή παραγωγής νέων μεταλλάξεων του ιού SARS-CoV-2. Συνοψίζοντας, η ανάπτυξη του καινοτόμου αντιδραστηρίου GLF16 επέτρεψε για πρώτη φορά την ανίχνευση και περαιτέρω ανάλυση των ζωντανών και μονιμοποιημένων γηρασμένων κυττάρων σε επίπεδο RNA και επιγενωμάτος. To GLF16 αξιοποιήθηκε ταυτόχρονα με το GL13 για την μελέτη της κυτταρικής γήρανσης ύστερα από την μόλυνση με τον SARS-CoV-2. Ταυτοποιήθηκε, έτσι, ο ρόλος των γηρασμένων κυττάρων τόσο στην παθογένεια όσο στη μεταλλαξιγένεση του ιού καθιστώντας τα έναν εν δυνάμει θεραπευτικό στόχο και τα σενολυτικά φάρμακα ως μια συμπληρωματική θεραπεία της νόσου COVID-19 παράλληλα με τις υπάρχουσες.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Επιστήμες Υγείας
Λέξεις-κλειδιά:
Κυτταρική γήρανση, Sudan Black-B, m-GLF16, COVID-19, SARS-CoV-2
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
314
Αρχείο:
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.
Veroutis_Dimitrios_PhD.pdf.pdf
7 MB
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.
