Τμήμα Ιατρικής
Βιβλιοθήκη Επιστημών Υγείας

2024-06-27

2024

Τριανταφυλλίδου Πηνελόπη

Καλανταρίδου Σοφία , Καθηγήτρια Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Αλεξοπούλου Ευθυμία, Καθηγήτρια Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Παπαδημητρίου Αναστάσιος. Ομότiμος καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Παπαευαγγέλου Βασιλική, Καθηγήτρια, Σχολή , ΕΚΠΑ
Μπριάνα Δέσποινα, Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Πέππα Μελπωμένη, Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Οικονομίδης Ιγνάτιος, Καθηγητής,Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ

Μέτρηση πάχους μέσου χιτώνα κοιλιακής αορτής και συσχέτιση του με δείκτες οξειδωτικού στρες (μελέτη TXNIP στον πλακούντα και ομφάλιο αίμα) σε νεογνά διαβητικών μητέρων

Ελληνικά

Μέτρηση πάχους μέσου χιτώνα κοιλιακής αορτής και συσχέτιση του με δείκτες οξειδωτικού στρες (μελέτη TXNIP στον πλακούντα και ομφάλιο αίμα) σε νεογνά διαβητικών μητέρων

Εισαγωγή
Ως σακχαρώδης διαβήτης κύησης (ΣΔΚ) ορίζεται η μειωμένη ανοχή στη γλυκόζη που πρωτοεμφανίζεται κατά την κύηση. Το μέγεθος της επίπτωσης ποικίλει από 1-14%, ανάλογα με τον υπό εξέταση πληθυσμό και τη διαγνωστική δοκιμασία που χρησιμοποιείται, με αυξητικές τάσεις. Καθώς ο σακχαρώδης διαβήτης κύησης έχει συσχετιστεί με σοβαρές επιδράσεις στην υγεία της μητέρας αλλά και του βρέφους, συνεπάγεται και σοβαρές επιπτώσεις στη συνολική υγεία του πληθυσμού, με κοινωνικές αλλά και οικονομικές προεκτάσεις.
Η διαταραχή στο μεταβολισμό της γλυκόζης στη μητέρα έχει ως αποτέλεσμα την προσβολή πολλών βιοχημικών μονοπατιών, με αποτέλεσμα, το κύτταρο να δέχεται αυξημένο φορτίο οξειδωτικού στρες, να αυξάνονται τα αντιοξειδωτικά συστήματα εντός του κυττάρου και να ενεργοποιείται η φλεγμονή. Αν και ο πλακούντας αποτελεί κάποιο φραγμό στη μεταφορά του οξειδωτικού στρες, ο βιοχημικός αυτός καταρράκτης επηρεάζει και το έμβρυο.
Για τη μέτρηση του οξειδωτικού στρες χρησιμοποιούμε είτε τη μέτρηση των αντιοξειδωτικών συστημάτων είτε τα παράγωγα παθολογικής οξείδωσης μορίων. Ένα αναγνωρισμένο αντιοξειδωτικό σύστημα είναι το σύστημα θειορεδοξίνης- NADPH-δεσμευτικής της θειορεδοξίνης πρωτεΐνης TXNIP. H πρωτεΐνη TXNIP επάγεται από την υπεργλυκαιμία και προκαλεί η ίδια αύξηση του οξειδωτικού στρες και της φλεγμονής, δυσλειτουργία των κυττάρων του παγκρέατος και αθηροσκλήρυνση.
Ως μια από τις μακροχρόνιες επιπτώσεις του διαβήτη κύησης, έχει αναγνωριστεί η εμφάνιση μεταβολικού συνδρόμου στην ενήλικη ζωή των απογόνων. Η αθηροσκλήρυνση αποτελεί μια βασική συνέπεια του μεταβολικού συνδρόμου. Πριν την εμφάνιση κλινικής αθηρωμάτωσης υπάρχει για πολλά χρόνια λανθάνουσα βλάβη του ενδοθηλίου που γίνεται εμφανής ως πάχυνση του μέσου χιτώνα των αγγείων μέσου και μεγάλου μεγέθους. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει πρώιμες αθηρωματικές βλάβες (πάχυνση του μέσου χιτώνα της κοιλιακής αορτής) τόσο σε νεογνά μικρά για την ηλικία κύησης όσο και σε μακροσωμικά νεογνά, τα οποία έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου στην ενήλικο ζωή.
Σκοπός
Επικεντρωμένοι στις μακροχρόνιες επιπτώσεις του ΣΔΚ και δεδομένου ότι τα παιδιά αυτά εμφανίζουν σε μεγαλύτερο ποσοστό μεταβολικό σύνδρομο στην ενήλικη ζωή, θέλουμε να ερευνήσουμε την παρουσία προαθηρωματικών βλαβών στα νεογνά και να τις συσχετίσουμε με πιθανούς βιοχημικούς δείκτες με βάση τις έως τώρα γνώσεις μας για την παθοφυσιολογία του ΣΔΚ. Για το σκοπό αυτό μετράμε
• την παρουσία του TXNIP σε επίπεδο πρωτεΐνης στον πλακούντα των εγκύων αλλά και το ομφάλιο αίμα
• το πάχος του μέσου χιτώνα της κοιλιακής αορτής των νεογνών

Μέθοδος
1) Σχεδιασμός μελέτης
Πρόκειται για μια προοπτική, μελέτη παρατήρησης με 2 ομάδες ασθενών -μαρτύρων ( 57 ζεύγη ασθενών μητέρας-νεογνού με ΣΔΚ και 51 ζεύγη μητέρας-νεογνού μαρτύρων χωρίς ΣΔΚ). Στη μελέτη εντάχθηκαν γυναίκες με μονήρη κύηση, καυκάσιας φυλής που τελούσαν σε παρακολούθηση στα εξωτερικά ιατρεία της Γ Μαιευτικής και Γυναικολογικής κλινικής του ΕΚΠΑ. Κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης καταγράφηκαν ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά (ύψος, βάρος, πρόσληψη βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης, υπολογισμός ΒΜΙ) και βιοχημικές παράμετροι. Στις 22-24 EK εκτελέστηκε δοκιμασία ανοχής γλυκόζης με φόρτιση με 75 γρ γλυκόζης και μέτρηση στο χρόνο 0΄,60΄,120΄και έγινε η διάκριση σε ασθενείς και μάρτυρες σύμφωνα με τα κριτήρια του IADPSG για το ΣΔΚ.
Τα επίπεδα του TXNIP μετρήθηκαν στον πλακούντα και στο ομφάλιο αίμα καθώς και στο αίμα του νεογνού. Τα στοιχεία συσχετίστηκαν με τη μέτρηση του aIMT στα νεογνά.
1) συλλογή δειγμάτων κατά τη γέννηση
Συλλέχθηκαν δείγματα από τον πλακούντα και το ομφάλιο αίμα αμέσως μετά τη γέννηση και μετά την επεξεργασία ετέθησαν σε βαθιά κατάψυξη για περαιτέρω επεξεργασία (-80C). Δείγματα από πλακούντα δίπλα από την έκφυση του ομφαλίου λώρου εξετάστηκαν με Western blot για επίπεδα της πρωτεΐνης του TXNIP. Άλλο τεμάχιο πλήρους πάχους του πλακούντα αποθηκεύτηκε σε φορμόλη για παθολογοανατομική εξέταση. Συγκεκριμένα έγιναν αναλύσεις ανοσοϊστοχημείας ( in situ υβριδισμός με φθορίζοντα αντισώματα) σε τομές δίπλα από τις προαναφερθείσες.
Τα δείγματα από το ομφάλιο αίμα φυγοκεντρήθηκαν , καταψύχθηκαν και ελέγχθηκαν με ELISA για τα επίπεδα του TXNIP αλλά και για βιοχημικές παραμέτρους (vitD, τριγλυκερίδια, χοληστερόλη, γλυκόζη και ινσουλίνη).
2) Εξέταση νεογνών
Τα νεογνά εξετάστηκαν την 3η-10η ημέρα ζωής και καταγράφηκαν ανθρωπομετρικά στοιχεία όπως το βάρος γέννησης και το ponderal index. Δείγματα νεογνικού αίματος ελέγχθηκαν για επίπεδα TXNIP με τη μέθοδο ELISA.
To πάχος του έσω και μέσω χιτώνα της κοιλιακής αορτής μετρήθηκε με συσκευή υπερήχων Mindray DC-8 expert (Shenzhen, P. R. China), με γραμμικό ηχοβολέα 3-12 Hz και αυτόματο σύστημα μέτρησης ΙΜΤ. H υπερηχογραφική μέτρηση του ΙΜΤ της κοιλιακής αορτής έγινε 2 φορές σε ένα ευθύ, μη διακλαδισμένο τμήμα της κοιλιακής αορτής κάτωθεν των νεφρικών αρτηριών και ύπερθεν του διχασμού σε λαγόνιες αρτηρίες, σύμφωνα με τα κριτήρια του Mannheim για τη μέτρηση ΙΜΤ καρωτίδας.
Αποτελέσματα
Στην παρούσα μελέτη δε βρέθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά σωματικού βάρους ή ΒΜΙ στους ασθενείς (έγκυες με ΣΔΚ) και τους μάρτυρες (έγκυες χωρίς ΣΔΚ) αλλά ούτε και στατιστικά σημαντική διαφορά βάρους γέννησης στα νεογνά των 2 ομάδων.
Ο aIMT ελέγχθηκε αυξημένος στα νεογνά μητέρων με ΣΔΚ (ασθενείς: median [range]=0.39 mm [0.31-0.46] vs μάρτυρες: median=0.28 mm [0.23-0.33]; p=0.001) και η διαφορά παρέμεινε στατιστικά σημαντική και μετά τη διόρθωση ως προς διάφορους συγχυτικούς παράγοντες (πχ τριγλυκερίδια, vitD, αρτηριακή πίεση, βάρος γέννησης και φύλο νεογνού). Οι ασθενείς (νεογνά εγκύων με ΣΔΚ) παρουσίασαν υψηλότερες τιμές ΙΜΤ κατά 0.13 σε σχέση με τους μάρτυρες (95% CI: 0.001-0.261 p=0.049). Η μέτρηση του aIMT δε διέφερε στατιστικά σημαντικά ανάμεσα στους ασθενείς ανάλογα με τον τρόπο θεραπείας ( ασθενείς που αντιμετωπίστηκαν με ινσουλίνη σε σχέση με τους ασθενείς που αντιμετωπίστηκαν μόνο με δίαιτα).
Τα επίπεδα του TXNIP στον πλακούντα συνολικά, όπως αυτά μετρήθηκαν με τη μέθοδο ανοσοϊστοχημείας και την καταγραφή του total -h score παρουσίασαν ισχυρή συσχέτιση με το ΣΔΚ (p=0.001). Ανάλογα με την κυτταρική διαφοροποίηση, τα επίπεδα του TXNIP βρέθηκαν αυξημένα στους τροφοβλάστες (p=0.001) και τους συγκυτιοτροφοβλάστες (p=0.001) και μειωμένα στα ενδοθηλιακά κύτταρα (p=0.022) των πλακούντων εγκύων με ΣΔΚ σε σχέση με τους μάρτυρες. Επίσης βρέθηκε ότι τα επίπεδα του TXNIP στους τροφοβλάστες παρουσίασαν θετική συσχέτιση με το πάχους του aIMT (r=0.369; p=0.001).
Τα επίπεδα του ΤΧΝΙΡ όπως μετρήθηκαν στον ορό ομφαλίου και νεογνικού αίματος με τη μέθοδο ELISA και στον πλακούντα με τη μέθοδο Western blot δεν παρουσίασαν στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ ασθενών και μαρτύρων.
Συμπεράσματα
Στη μελέτη μας διαπιστώσαμε αυξημένο πάχος aIMT στα νεογνά μητέρων με ΣΔΚ σε σχέση με τους μάρτυρες. Η μέτρηση του IMT της κοιλιακής αορτής ως μη επεμβατικού μέσου μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένας βιοδείκτης ώστε να αναγνωρίζονται τα παιδιά με αυξημένο κίνδυνο για αθηρογένεση στη μετέπειτα ζωή. Ο ΤΧΝΙΡ μπορεί να συσχετίζεται με τον ΣΔΚ ή/και το aIMT ωστόσο είναι απαραίτητες περισσότερες μελέτες ώστε να ελεγχθεί αυτή η συσχέτιση.
Η πρώιμη ανίχνευση του ευαίσθητου πληθυσμού είναι σημαντική για τη δυνατότητα πρώιμης παρέμβασης σε επίπεδο πρόληψης .Ο πληθυσμός παιδιών που βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο χρήζει τακτικής παιδιατρικής για πιθανές διαιτητικές παρεμβάσεις και υιοθέτηση πρακτικών υγιεινού τρόπου ζωής. Παράλληλα έχουν ήδη γίνει κάποιες μελέτες που συσχετίζουν τη χρήση συμπληρωμάτων διατροφής- πχ αντιοξειδωτικά όπως κερσετίνη και κουρκουμίνη αλλά και φαρμακευτική θεραπεία με μείωση του οξειδωτικού στρες όπως αυτό φαίνεται από τη μείωση των επιπέδων του TXNIP.

Επιστήμες Υγείας

Πάχος έσω-μέσου χιτώνα κοιλιακής αορτής, Νεογνό, Σακχαρώδης διαβήτης κύησης, Οξειδωτικό στρες, Πρωτεΐνη που αλληλεπιδρά με τη θειορεδοξίνη (TXNIP), Πλακούντας

Όχι

0

Ναι

782

275

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/3401682