Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ειρήνη Χατζηράλλη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Ηλίας Γεωργάλας, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Παναγιώτης Θεοδοσιάδης, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η Απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς (Retinal Vein Occlusion-RVO) είναι η πιο συχνή αγγειακή διαταραχή του αμφιβληστροειδούς, μετά τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, και αποτελεί σημαντική αιτία απώλειας όρασης. Ταξινομείται σε απόφραξη κεντρικής φλέβας αμφιβληστροειδούς (Central Retinal Vein Occlusion - CRVO), ημικεντρική απόφραξη (Hemiretinal Vein Occlusion - HRVO) και απόφραξη κλάδου φλέβας αμφιβληστροειδούς (Branch Retinal Vein Occlusion - BRVO).
Η συχνότητα εμφάνισης της RVO αυξάνεται με την ηλικία και διάφορες καρδιαγγειακές, θρομβοφιλικές, συστηματικές και οφθαλμικές καταστάσεις προδιαθέτουν για εμφάνιση της. Οι πιο κοινοί παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη RVO είναι η αρτηριακή υπέρταση, η αθηροσκλήρωση, η υπερλιπιδαιμία, ο σακχαρώδης διαβήτης, το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η υπερομοκυστεϊναιμία, η υπερπηκτικότητα, η ηλικία άνω των 65 ετών, το γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας και διάφορες οφθαλμικές φλεγμονώδεις παθήσεις.
Η φλεγμονή έχει εμπλακεί στην παθοφυσιολογία της RVO, ενώ έχει αποδειχθεί, μέσω πολυάριθμων μελετών, η άμεση συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων του αγγειακού αυξητικού ενδοθηλιακού παράγοντα (VEGF) με τη σοβαρότητα του οιδήματος της ωχράς κηλίδας και την ανάπτυξη ισχαιμίας αμφιβληστροειδούς σε ασθενείς με RVO. Τα προαναφερθέντα θεωρούνται οι κύριες αιτίες της διαταραχής της όρασης σε ασθενείς με RVO.
Το ενδοθήλιο είναι ένας χιτώνας κυττάρων που επενδύει τον εσωτερικό χιτώνα των αιμοφόρων αγγείων (αρτηριών, φλεβών και τριχοειδών) και του λεμφικού συστήματος και ως εκ τούτου βρίσκεται σε επαφή με το αίμα, τη λέμφο, καθώς και με τα κυκλοφορούντα κύτταρα του αίματος. Το ενδοθήλιο αναγνωρίζεται ως ένα αυτοτελές μεταβολικό και ενδοκρινές όργανο, που παράγει έναν αριθμό τοπικά ενεργών μεσολαβητών, συμπεριλαμβανομένου του μονοξειδίου του αζώτου (ΝΟ), της προστακυκλίνης, της αγγειοτενσίνης ΙΙ, της ενδοθηλίνης και του υπερπολωτικού παράγοντα του ενδοθηλίου. Οι βασικές λειτουργίες του ενδοθηλίου είναι:
1) Ρύθμιση του αγγειακού τόνου
2) Εκλεκτική διαπερατότητα
3) Έλεγχος των μηχανισμών πήξεως
4) Ρύθμιση της αγγειακής αύξησης
5) Έλεγχος φλεγμονής
Ο γλυκοκάλυκας είναι μία πολυσύνθετη στιβάδα από 35 πρωτεογλυκάνες και γλυκοπρωτεΐνες, που καλύπτει την ενδοαυλική επιφάνεια του ενδοθηλίου. Ο μοριακός σκελετός του γλυκοκάλυκα συγκροτείται από πρωτεογλυκάνες και γλυκοπρωτεΐνες, οι οποίες συνδέονται με την επιφάνεια του ενδοθηλιακού κυττάρου. Υπάρχουν όλο και περισσότερες ενδείξεις, που αποδεικνύουν ότι η στιβάδα της ενδοθηλιακής επιφάνειας διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο όσον αφορά στην αγγειακή διαπερατότητα, την προσκόλληση των λευκών αιμοσφαιρίων και των αιμοπεταλίων, τη μετατροπή της διατμητικής τάσεως (shear stress) και τη ρύθμιση των φλεγμονωδών διαδικασιών. Οι αγγειοπροστατευτικές δράσεις του γλυκοκάλυκα του αγγειακού τοιχώματος βασίζονται σε πειραματικά δεδομένα, που αποδεικνύουν ότι η διαταραχή του γλυκοκάλυκα συνοδεύεται από αυξημένη ευαισθησία των αγγείων σε φλεγμονώδη και αθηρογενετικά ερεθίσματα. Μάλιστα, υπάρχει μία ισορροπία ανάμεσα στη βιοσύνθεση και την αποδόμηση των συστατικών του γλυκοκάλυκα.
Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η αξιολόγηση των μικροαγγειακών μεταβολών στον αμφιβληστροειδή σε ασθενείς με RVO, όπως αυτή αξιολογείται με οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) και OCT-Αγγειογραφία και η πιθανή συσχέτιση τους με την ενδοθηλιακή βλάβη των αγγείων. Αυτή η μελέτη αποτελεί μια μη παρεμβατική μελέτη και θα χρησιμοποιηθούν πρωτεύοντα δεδομένα από τη Β’ Πανεπιστημιακή Οφθαλμολογική Κλινική Αθηνών, ΠΓΝ «Αττικόν».
Λέξεις-κλειδιά:
Απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς, Ενδοθηλιακός γλυκοκάλυκας, Αρτηριακή σκληρία, Μικροαγγειακές παράμετροι του αμφιβληστροειδούς, Ενδοθηλιακή δυσλειτουργία
