Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ευγενία Μαγουλά- Καθηγήτρια Γλωσσολογίας. Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης. Εθνικό & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Περίληψη:
Αφιερώνεται σημαντικό μέρος του έργου στη σχέση ανάμεσα στο παιδί και την τηλεόραση, κάνοντας ιδιαίτερη μνεία σε όσα κατά καιρούς έχουν καταλογιστεί στο Μέσο σχετικά με τις επιδράσεις που αυτό επιφέρει στα παιδιά. Στόχος να συγκεντρώσουμε όσα η έρευνα τεκμηριώνει. Το σίγουρο είναι πως το Μέσο δεν αυτενεργεί, επομένως οι αρνητικές επιδράσεις σχετίζονται με τη χρήση και την κουλτούρα μέσα στην οποία ενυπάρχει η τηλεόραση και όχι στην τηλεόραση καθ’ αυτή. Στην Ελλάδα, όπως και σε πολλές άλλες χώρες του κόσμου, η τηλεόραση είναι «μέλος» της οικογένειας και αποτελεί πολύ συχνά, όχι μόνο την κύρια πηγή μάθησης και ψυχαγωγίας των μικρών παιδιών, αλλά και σημαντικό φορέα κοινωνικοποίησης. Με αφετηρία, από τη μία πλευρά, τον χρόνο που οι μικροί θεατές αφιερώνουν καταναλώνοντας περιεχόμενο μπροστά στους τηλεοπτικούς δέκτες και από την άλλη, το γλωσσικό στάδιο στο οποίο βρίσκονται τα παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας, οδηγηθήκαμε στο επιστημονικό ενδιαφέρον για περαιτέρω μελέτη όλων όσων απαιτούνται, ώστε το Μέσο να λειτουργήσει με θετικό πρόσημο στη γλωσσική καλλιέργεια τους. Από μέρους της παραγωγής, το περιεχόμενο θα πρέπει να είναι υψηλής αισθητικής και περιεχομένου, με την συμβολή κατάλληλης επιστημονικής γνώσης. Οι γονείς χρειάζεται να συμμετέχουν ενεργά, όχι μόνο εποπτεύοντας όσα τα παιδιά παρακολουθούν, αλλά συμμετέχοντας και οι ίδιοι ενεργά, χρησιμοποιώντας το τηλεοπτικό προϊόν ως εφαλτήριο συζητήσεων, αφηγήσεων, επεξηγήσεων κ.ά. Το σχολείο χρειάζεται να εκπαιδεύσει τους μαθητές στην κριτική θέαση, αλλά κυρίως να αξιοποιήσει την τηλεόραση με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της που την κάνουν γοητευτική, σε τομείς όπως η γλωσσική ανάπτυξη και καλλιέργεια των μαθητών. Την ενορχήστρωση όλων των παραπάνω οφείλει να έχει η πολιτεία, με τη χάραξη πολιτικής και πρωτοβουλιών. Για τη χώρα μας, τα στοιχεία που συλλέξαμε από τη πρωτόγεννη μας έρευνα είναι απογοητευτικά. Το παιδικό πρόγραμμα στην ελληνική τηλεόραση τα τελευταία 13 χρόνια βρίσκεται σε συνεχή πτώση ως προς τον χρόνο που αφιερώνει σε αυτό. Οι Ελληνικές παραγωγές είναι μηδαμινές και τα εκπαιδευτικά προγράμματα σχεδόν ανύπαρκτα. Ξένες μεταγλωττισμένες παιδικές σειρές και ταινίες κατά την πλειονότητά τους κυριαρχούν, με την επιλογή του ξένου μισθωμένου προγράμματος να είναι μια οικονομική, εύκολη, χωρίς ρίσκο λύση για τους τηλεοπτικούς σταθμούς. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι δυνατότητες της τηλεόρασης να συνεισφέρει στη γλωσσική καλλιέργεια των παιδιών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας, δεν αξιοποιούνται και οι μικροί τηλεθεατές δεν χαίρουν ιδιαίτερου ενδιαφέροντος από τους σταθμούς, ακόμα και από τα κρατικά κανάλια. Υπάρχει έλλειμμα, το οποίο είναι αναγκαίο να ληφθεί υπόψιν της πολιτείας αλλά και των Ελλήνων τηλεοπτικών παραγωγών, όχι για ρομαντικούς λόγους που αφορούν στην προστασία της ελληνικής γλώσσας, αλλά κυρίως λόγω του υπαρκτού δικαιώματος κάθε παιδιού-πολίτη να χαίρει υψηλής ποιότητας ψυχαγωγία και μάθηση, οι οποίες να προάγουν την κουλτούρα και να δίνουν δυνατότητες γνώσης σε όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως οικονομικής και κοινωνικής καταγωγής.
Λέξεις-κλειδιά:
ελληνική τηλεόραση, εκπαιδευτική τηλεόραση, γλωσσική καλλιέργεια, παιδικό τηλεοπτικό πρόγραμμα, προσχολική ηλικία, πρώτη σχολική ηλικία
