Μονάδα:
Κατεύθυνση Βυζαντινή ΙστορίαΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2024-11-11
Συγγραφέας:
Καρέλλας Στυλιανός
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Αντωνία Κιουσοπούλου, Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
Σοφία Μεργιαλή-Σαχά, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
Γεώργιος Πάλλης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
Πρωτότυπος Τίτλος:
Αυτοκρατορική ιδεολογία και προπαγάνδα της δυναστείας των Κομνηνών
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Αυτοκρατορική ιδεολογία και προπαγάνδα της δυναστείας των Κομνηνών
Περίληψη:
Περίληψη
Η άνοδος στον θρόνο της δυναστείας των Κομνηνών (1081-1185) εγκαινίασε μια περίοδο αλλαγών για τη βυζαντινή αυτοκρατορία, αλλαγών που επηρέασαν ριζικά το κράτος σε διοικητικό, πολιτικό, κοινωνικό και ιδεολογικό επίπεδο. Την άνοδο της δυναστείας είχε προηγηθεί μια πολύπλευρη κρίση που είχε συνταράξει την αυτοκρατορία. Η συγκεκριμένη
κρίση ήταν αποτέλεσμα της κλιμάκωσης της σύγκρουσης για τη διεκδίκηση της εξουσίας μεταξύ της πολιτικής ελίτ της Κωνσταντινούπολης και της στρατιωτικής αριστοκρατίας, έτσι όπως αυτή είχε αποκρυσταλλωθεί στα χρόνια που ακολούθησαν τον θάνατο του Βασιλείου Β΄. Η κατάληψη της εξουσίας από τον Αλέξιο Α΄ Κομνηνό (1081-1118) τερμάτισε την κρίση και σηματοδότησε την επικράτηση της στρατιωτικής αριστοκρατίας. Οι Κομνηνοί ανήκαν στις
στρατιωτικές οικογένειες ευγενικής καταγωγής που είχαν αναδειχθεί το προηγούμενο διάστημα. Ως εκπρόσωποι αυτής της ομάδας έφεραν όλα τα ιδεολογικά στοιχεία που την χαρακτήριζαν, και τα ενσωμάτωσαν πλήρως στον ιδεολογικό μηχανισμό της αυτοκρατορικής εξουσίας. Ακολούθως, η αυτοκρατορική ιδεολογία και η προπαγάνδα που προωθούσε την
επίσημη εικόνα της δυναστείας διέφερε σημαντικά από την παραδοσιακή εικόνα του βυζαντινού ηγεμόνα. Η σημασία που έλαβαν αυτά τα στοιχεία αποδεικνύεται από την διατήρηση τους στην αυτοκρατορική εικόνα και προπαγάνδα της δυναστείας των Αγγέλων καθώς και από την μερική αναβίωση τους από τη δυναστεία των Παλαιολόγων.
Με την παρούσα διπλωματική εργασία, επιχειρείται η εξέταση της ιδεολογίας αυτής, των ιδιαίτερων στοιχείων που καθόρισαν την εικόνα του κάθε Κομνηνού αυτοκράτορα. Για την καλύτερη διερεύνηση του θέματος, η έρευνα αξιοποιεί τα εγκωμιαστικά και ιστορικά έργα της περιόδου, καθώς και αρχαιολογικά τεκμήρια. Αρχικά, πραγματοποιείται μια γενική αναδρομή στην πορεία εξέλιξης της βυζαντινής στρατιωτικής αριστοκρατίας της Μικράς Ασίας, μέχρι την κατάληψη της εξουσίας από τους Κομνηνούς. Στο ίδιο κεφάλαιο, επιχειρείται μια παρουσίαση των αντιλήψεων για την ιδέα της ευγένειας και του τί οριζόταν ως «αριστοκρατία» τον 11ο και 12ο αιώνα από τους συγγραφείς της περιόδου. Στη συνέχεια, δίνεται μια επισκόπηση του θεωρητικού πλαισίου του αυτοκρατορικού ιδεώδους, μέσω της εξέτασης της ρητορικής εγκωμιαστικής παράδοσης ως μέσου απεικόνισης της αυτοκρατορικής εικόνας. Στο τρίτο κεφάλαιο, πραγματοποιείται μια παρουσίαση της αυτοκρατορικής εικόνας του Αλεξίου Α΄, Ιωάννη Β΄ και Μανουήλ Α΄, με την ανίχνευση των αρετών και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που αποδόθηκαν στον καθένα εκ των τριών υπό εξέταση αυτοκρατόρων, καθώς και των αλλαγών που συντελέστηκαν στην αντίληψη για τον ιδανικό βυζαντινό ηγεμόνα. Τέλος, διερευνάται η ενίσχυση της εικόνας του πολεμιστή αυτοκράτορα επί Κομνηνών, μέσω της εξέτασης των σωζόμενων αρχαιολογικών δεδομένων και των περιγραφών των πλέον απολεσθέντων. Στόχος της παρούσης έρευνας είναι η παρουσίαση μιας πληρέστερης εικόνας της αυτοκρατορικής ιδεολογίας των Κομνηνών, έτσι όπως αυτή διαμορφώθηκε στη διάρκεια της βασιλείας των τριών πρώτων αυτοκρατόρων της δυναστείας.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Ιστορία
Λέξεις-κλειδιά:
βυζαντινή αυτοκρατορία, Κομνηνός, ιδεολογία, προπαγάνδα, Βυζάντιο, αριστοκρατία, εγκώμια, αυτοκράτορας, δυναστεία Κομνηνών, αυτοκρατορικό ιδεώδες, ρωμαϊκή αυτοκρατορία, νομίσματα, πολεμιστής-αυτοκράτορας, στρατιωτική αριστοκρατία, ευγένεια, Κωνσταντινούπολη, εκστρατεία, Πρόδρομος, Αλεξιάδα, Αλέξιος, Ιωάννης, Μανουήλ, Βασίλειος, οικουμένη, ορθοδοξία, Άννα Κομνηνή
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
364
