Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Τεντολούρης Νικόλαος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Γεωργόπουλος Σωτήριος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Μακρυλάκης Κωνσταντίνος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Κόκκινος Αλέξανδρος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Λυμπερόπουλος Ευάγγελος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Αγγελούση Άννα, Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Θανοπούλου Αναστασία, Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή:
Τα διαβητικά έλκη των κάτω άκρων συνιστούν μια σοβαρή επιπλοκή του σακχαρώδη διαβήτη και η διαχείρισή τους στην κλινική πράξη συχνά αποτελεί πρόκληση. Η τεχνολογία ReGenerating Tissue Agents (RGTA) αποτελεί μια καινοτόμο προσέγγιση στον τομέα της αναγεννητικής ιατρικής που δρα ως μιμητικό της θειικής ηπαράνης επηρεάζοντας θετικά την επούλωση. Τα κλινικά δεδομένα από τη χρήση των μορίων RGTA σε ασθενείς με διαβητικά έλκη είναι ελάχιστα.
Ερευνητική υπόθεση:
Η ερευνητική υπόθεση είναι ότι η προσθήκη της τεχνολογίας RGTA στην καθιερωμένη θεραπεία των χρόνιων διαβητικών ελκών μπορεί να προάγει την επούλωση. Για το σκοπό αυτό, διεξήχθη μια ελεγχόμενη τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη.
Υλικό και μέθοδοι:
Ασθενείς με διαβήτη και χρόνια, ανθεκτικά στην επούλωση, νευροϊσχαιμικά έλκη τυχαιοποιήθηκαν 1: 1 στην ομάδα ελέγχου, που έλαβε την καθιερωμένη θεραπεία των ελκών (χειρουργικό καθαρισμό, επίδεση με γάζα, αποφόρτιση), και στην ομάδα παρέμβασης. Στους ασθενείς της ομάδας παρέμβασης, επιπλέον της καθιερωμένης θεραπείας, εφαρμόστηκε RGTA σε μορφή εκνεφώματος 2 φορές την εβδομάδα. Η διάρκεια της παρέμβασης ήταν 12 εβδομάδες και μετά ακολουθούσε η περίοδος παρακολούθησης, διάρκειας 4 εβδομάδων. Το πρωτογενές καταληκτικό σημείο ήταν η πλήρης επούλωση των ελκών στο τέλος της περιόδου παρέμβασης. Βιοψίες από τα όρια των ελκών ελήφθησαν από ένα δείγμα ασθενών κατά την ένταξη, στις 6 και στις 12 εβδομάδες. Στις βιοψίες έγινε ιστολογική και ανοσοϊστοχημική ανάλυση έναντι των δεικτών CD64 (M1 μακροφάγα), CD163 (M2 μακροφάγα), VEGFR2 (υποδοχέας 2 του αγγειακού ενδοθηλιακού αυξητικού παράγοντα), COL1A1 (ίνες κολλαγόνου τύπου Ι), COL3A1 (ίνες κολλαγόνου τύπου ΙΙΙ), Ki67 (δείκτης κυτταρικού πολλαπλασιασμού) και βιμεντίνης (δείκτης πολλαπλασιασμού των ινοβλαστών).
Αποτελέσματα:
Τριάντα ένα ασθενείς ολοκλήρωσαν τη μελέτη (16 στην ομάδα παρέμβασης και 15 στην ομάδα ελέγχου). Οι 2 ομάδες δεν διαφέραν μεταξύ τους ως προς τα δημογραφικά, κλινικά και εργαστηριακά χαρακτηριστικά των ασθενών, ούτε ως προς τα χαρακτηριστικά των ελκών κατά την ένταξη στη μελέτη. Πέντε (31.2%) ασθενείς στην ομάδα παρέμβασης έναντι 0 στην ομάδα ελέγχου είχαν πλήρη επούλωση του έλκους στο τέλος της περιόδου παρέμβασης. Επίσης, η ομάδα παρέμβασης ήταν ανώτερη συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου ως προς τον αριθμό των ελκών με τουλάχιστον 80% επούλωση της επιφάνειας τους [10 (66,7%) έναντι. 2 (13,3%), p=0,008], την απόλυτη μείωση της επιφάνειας του έλκους [1,5 (0,7, 5,2) έναντι 0,6 (0,3, 1,0), p=0,026] και το ποσοστό μείωσης της επιφάνειας του έλκους [94 (67,100) έναντι. 40 (26,75), p=0,001], στο τέλος της περιόδου παρέμβασης. Ακόμη, περισσότεροι ασθενείς της ομάδας παρέμβασης είχαν επούλωση τουλάχιστον 50% της επιφάνειας του έλκους μετά από 4 εβδομάδες θεραπείας. Οχτώ (50%) ασθενείς της ομάδας παρέμβασης έναντι 2 (13.3%) της ομάδας ελέγχου είχαν πλήρη επούλωση του έλκους στο τέλος της περιόδου παρακολούθησης (p=0.054). Οι ανεπιθύμητες ενέργειες (λοιμώξεις, ακρωτηριασμοί) ήταν παρόμοιες μεταξύ των δύο ομάδων. Από τις ανοσοϊστοχημικές αναλύσεις, προέκυψε αυξημένη έκφραση των δεικτών CD163, COL31A και VEGFR2 στην ομάδα παρέμβασης έναντι της ομάδας ελέγχου.
Συμπέρασμα:
Από τα δεδομένα της παρούσας μελέτης προκύπτει ότι η προσθήκη της τεχνολογίας RGTA στην καθιερωμένη θεραπεία των διαβητικών ελκών είναι μια ασφαλής πρακτική που μπορεί να επηρεάσει θετικά την επούλωση. Περισσότερα δεδομένα από μεγαλύτερες μελέτες που θα ενισχύσουν αυτή τη θέση είναι απαραίτητα.
Λέξεις-κλειδιά:
Σακχαρώδης διαβήτης, Έλκη διαβητικού ποδιού, Τεχνολογία RGTA, Προηγμένες θεραπείες, Επούλωση τραύματος
