Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Βενετία - Σοφία Βελονάκη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Αθηνά Καλοκαιρινού, Καθηγήτρια, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Παρασκευή Αποστολάρα, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΠΑΔΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Η Κλίμακα Εκτίμησης Λειτουργικότητας- Functionality
Appreciation Scale (FAS) είναι ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο εργαλείο για τη
μέτρηση της εκτίμησης ενός ατόμου για το σώμα του ως προς τις λειτουργικές του
δυνατότητες, δηλαδή την εκτίμηση της λειτουργικότητας του.
Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η εξέταση των ψυχομετρικών ιδιοτήτων
της ελληνικής έκδοσης της FAS σε ενήλικες στην Ελλάδα, καθώς και η διερεύνηση της
ύπαρξης συσχέτισης της εκτιμώμενης λειτουργικότητας με την εκτίμηση σώματος, την
αυτοεκτίμηση και την ικανοποίηση από την ζωή.
Μεθοδολογία: Πραγματοποιήθηκε συγχρονική μελέτη συσχέτισης με δείγμα
ευκολίας. Τα κριτήρια ένταξης ήταν να είναι ≥ 18 ετών και να κατανοούν την ελληνική
γλώσσα. Η έρευνα ήταν διαδικτυακή και διεξήχθη από τον Απρίλιο έως τον Μάιο του
2024. Το ανώνυμο ερωτηματολόγιο περιελάμβανε ερωτήσεις για τα δημογραφικά
(ηλικία, φύλο, ύψος, βάρος, μορφωτικό επίπεδο, σεξουαλικός προσανατολισμός κλπ)
και άλλα χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων (κινητική βλάβη, χρόνια ασθένεια,
διατροφικές διαταραχές, χρήση μέσων μαζικής κοινωνικής δικτύωσης, αθλητική
δραστηριότητα), την κλίμακα FAS για την αξιολόγηση της εκτίμησης της
λειτουργικότητας, την κλίμακα Body Appreciation Scale-2 (BAS-2) για την
αξιολόγηση της εκτίμησης του σώματος, την Rosenberg Self-Esteem Scale (RSES) για
την αξιολόγηση της αυτοεκτίμησης και την Satisfaction With Life Scale (SWLS-5) για
την αξιολόγηση της ικανοποίησης από την ζωή. Παράλληλα, υλοποιήθηκε δοκιμήεπανάληψη δοκιμής (test-retest) με μεσοδιάστημα 2 εβδομάδων σε δείγμα ευκολίας
ενηλίκων από τον γενικό πληθυσμό στην Ελλάδα. Τα δεδομένα αναλύθηκαν στο
Πρόγραμμα Στατιστικής Ανάλυσης Δεδομένων IBM SPSS Statistics v.26.
Αποτελέσματα: Στη μελέτη συμμετείχαν 375 ενήλικες (278 γυναίκες και 97
άνδρες). Οι συμμετέχοντες ήταν ενήλικες από 19 έως 88 ετών (M=35.61, SD= 14.72)
και με αυτοαναφερόμενο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) από 15.62 έως 43.54 kg/�2
(M=24.05, SD=4.51). Το μεγαλύτερο μέρος του δείγματος διέμενε σε αστική περιοχή
(94.67%), ήταν κάτοχοι πτυχίου (ή προπτυχιακοί φοιτητές) ΑΕΙ/ ΤΕΙ (41.3%),
εργάζονταν με πλήρη απασχόληση (56.3%), ενώ η οικογενειακή τους κατάσταση και
ο σεξουαλικός τους προσανατολισμός χαρακτηρίστηκε ως άγαμοι (61.3%) και
ετεροφυλόφιλοι (88.8%). Οι βαθμολογίες της FAS υποστήριξαν, μέσω της
διερευνητικής παραγοντικής ανάλυσης (EFA), ένα μονοδιάστατο μοντέλο για τις
βαθμολογίες της FAS, με τη διατήρηση και των 7 στοιχείων της, καθώς και εγκυρότητα
κατασκευής (Chi-Square- χ2 (21) = 61429.82, p-value < 0.001 και ΚΜΟ = 0.91) μέσω
σημαντικά ισχυρής θετικής συσχέτισης μεταξύ της εκτίμησης της λειτουργικότητας και
την εκτίμηση σώματος, την αυτοεκτίμηση και την ικανοποίηση από την ζωή. Οι
βαθμολογίες πέτυχαν αμεταβλητότητα ως προς το φύλο, με τους άνδρες να έχουν
υψηλότερο σκορ από τις γυναίκες, χωρίς όμως η διαφορά αυτή να είναι στατιστικά
σημαντική. Οι βαθμολογίες της FAS έδειξαν επαρκή εσωτερική συνέπεια (Cronbach’s
α=0.90). Στη δοκιμή- επανάληψη δοκιμής (test-retest) με μεσοδιάστημα 2 εβδομάδων
συμμετείχαν 129 άτομα και προέκυψε επαρκής αξιοπιστία (ICC= 0.73), χωρίς να
υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ των απαντήσεων στις δύο
χρονικές στιγμές (Z = -0.044, p-value = 0.965).
Συμπερασματικά μέσω της διερεύνησης της αντίληψης των ενήλικων ατόμων
στην Ελλάδα για την εκτίμηση της λειτουργικότητας τους, επιβεβαιώνεται ότι η
Κλίμακα Εκτίμησης της Λειτουργικότητας (FAS) αποτελεί ένα έγκυρο και αξιόπιστο
ψυχομετρικά εργαλείο, ενώ δίνεται η δυνατότητα συμπερίληψης της εκτίμησης της
λειτουργικότητας του σώματος σε μελλοντικές παρεμβατικές μελέτες σε
ελληνόφωνους ενήλικες, αλλά και ειδικές πληθυσμιακές ομάδες στην Ελλάδα.
Λέξεις-κλειδιά:
Κλίμακα εκτίμησης λειτουργικότητας (FAS), Εκτίμηση λειτουργικότητας, Ψυχομετρικές ιδιότητες, Ελλάδα
