Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Θωμάς Παπαρρηγόπουλος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Καλλιόπη Τριανταφύλλου, Επιστημονική συνεργάτις, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Αναστάσιος Φωτίου, Επιστημονικός συνεργάτης, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Πλαίσιο: Η συλλογή δεδομένων κατά την είσοδο των ατόμων στις υπηρεσίες υγείας αποτελεί καθιερωμένη πρακτική διεθνώς. Στα προγράμματα θεραπείας για τη χρήση ουσιών χρησιμοποιούνται εργαλεία που καταγράφουν, εκτός από τα κοινωνικοδημογραφικά, στοιχεία για το ιστορικό της χρήσης και την υιοθέτηση συμπεριφορών υψηλότερου κινδύνου. Ωστόσο, είναι ασαφές το κατά πόσο τα δεδομένα που συλλέγονται είναι έγκυρα και αξιόπιστα, δεδομένου μάλιστα ότι ο πληθυσμός αυτός αποτελείται ως επί το πλείστον από άτομα με μακρό ιστορικό χρήσης οπιοειδών και επιβαρυμένη σωματική και ψυχοκοινωνική υγεία.
Σκοπός: Ο έλεγχος της αξιοπιστίας και της εγκυρότητας των δεδομένων που συλλέγονται μέσω της συνέντευξης για τον Δείκτη Αίτησης Θεραπείας (ΔΑΘ), η οποία διενεργείται με τη χρήση του ερωτηματολογίου TDI κατά την είσοδο ατόμων με προβλήματα από τη χρήση ουσιών στα προγράμματα θεραπείας της χώρας.
Μέθοδος: Επαναληπτικές μετρήσεις (συνεντεύξεις) από δύο διαφορετικούς συνεντευκτές με χρονική απόσταση 〜12 ημερών σε 105 άτομα [79,0% άνδρες, μέση ηλικία 42,5 (10,4) έτη] που εισήλθαν στη θεραπεία για χρήση ουσιών σε προγράμματα του Ν. Αττικής (75,2% από την Υποκατάσταση). Ο Yule εφαρμόστηκε για τον έλεγχο της συμφωνίας στις κατά ζεύγη συγκρίσεις των απαντήσεων στα διαφορετικά επίπεδα των κατηγορικών μεταβλητών.
Αποτελέσματα: Συνολικά σε επίπεδο μεταβλητής, τα ποσοστά συμφωνίας κυμάνθηκαν μεταξύ 37,3% (Ηλικία έναρξης ενέσιμης χρήσης) και 97,1% (Ενέσιμη χρήση, έστω και μία φορά σε όλη τη ζωή) στην ενότητα «Χρήση ουσιών», μεταξύ 60,0% (Με ποιους μένεις) και 100% (Φύλο) στην ενότητα «Κοινωνικοδημογραφικά» και μεταξύ 72,3% (Πηγή παραπομπής) και 97,7% (Αποτελέσματα εξέτασης HIV στο παρελθόν) στην ενότητα «Υπηρεσίες θεραπείας και Εξετάσεις λοιμωδών». Η αξιοπιστία ποικίλλει ανάλογα με το είδος της ερώτησης: τα χαμηλότερα επίπεδα συμφωνίας παρατηρήθηκαν α) στις ποσοτικές μεταβλητές που απαιτούσαν ανάκληση χρονικού σημείου (έτους ή ηλικίας) ή συχνότητας (φορές) για γεγονότα που συνέβησαν στο (μακρινό) παρελθόν και β) στις κατηγορικές μεταβλητές με πολλές επιλογές απάντησης (αντίστροφα, οι διχότομες ερωτήσεις εμφάνισαν την υψηλότερη συμφωνία). Υψηλά (>80%) επίπεδα συμφωνίας παρατηρήθηκαν για σημαντικές για τον ΔΑΘ ερωτήσεις, όπως η «κύρια ουσία χρήσης» (87,1%), ο «τρόπος χρήσης» (82,5%), η «ουσία έναρξης» (84,8%), η «ενέσιμη χρήση» (97,1%), η «φυλάκιση» (87,1%), η προηγούμενη θεραπεία (88,4%) και η διενέργεια εξετάσεων για HIV και Ηπατίτιδα C στο παρελθόν (〜94%). Η επαναληπτική μέτρηση σχεδόν εξάλειψε τις ελλείπουσες τιμές ενώ βελτίωσε και τη μέτρηση σε κάποιες μεταβλητές (π.χ., ουσία πρώτης χρήσης).
Συμπεράσματα: Τα δεδομένα που συλλέγονται για τον ΔΑΘ είναι γενικά αξιόπιστα, ιδιαίτερα σε βασικές μεταβλητές. Απαιτούνται ενέργειες προκειμένου για την ανάκληση αξιόπιστων αριθμητικών δεδομένων από το παρελθόν των συμμετεχόντων.
Λέξεις-κλειδιά:
Αξιοπιστία μέτρησης, Εγκυρότητα, Δείκτης αίτησης θεραπείας, TDI, Θεραπεία για χρήση ουσιών, Ελλάδα
