Μονάδα:
Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και ΦιλολογίαςΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2025-01-13
Συγγραφέας:
Συμεωνίδης Βασίλειος
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Νικόλαος Λαβίδας, Αναπλ. Καθηγητής, Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Βασιλική Νικηφορίδου, Καθηγήτρια, Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Γεώργιος Μικρός, Καθηγητής, Μ.Π. Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες Hamad Bin Khalifa, Κατάρ
Μιχαήλ Γεωργιαφέντης, Αναπλ. Καθηγητής, Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Ιωάννα Σιταρίδου, Καθηγήτρια, Σχολή Σύγχρονων και Μεσαιωνικών Γλωσσών, Πανεπιστήμιο του Cambridge
Αθανάσιος Γεωργακόπουλος, Επίκ. Καθηγητής, Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΑΠΘ
Παναγιώτης Φίλος, Αναπλ. Καθηγητής, Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Πρωτότυπος Τίτλος:
Diachrony of Linguistic Complexity: Reanalysis and Frequency
Γλώσσες διατριβής:
Αγγλικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Η διαχρονία της γλωσσικής πολυπλοκότητας: Επανανάλυση και συχνότητα
Περίληψη:
Η παρούσα διατριβή εξερευνά τη διαχρονική αλλαγή της γραμματικής πολυπλοκότητας κατά τη γραμματικοποίηση εστιάζοντας στην κατηγορία της Τροπικότητας της Σύγχρονης Αγγλικής και, πιο συγκεκριμένα, σε τρεις ημι-τροπικές κατασκευές που παρουσιάζουν χαρακτηριστικά γνωρίσματα γραμματικοποίησης: τις be going to, have (got) to και want to (πβ. Traugott & König 1991; Heine & Kuteva 2005 μεταξύ άλλων).
Πολλές παλαιότερες έρευνες έχουν προσεγγίσει τη γλωσσική πολυπλοκότητα με δομικούς (ενδογλωσσικούς) όρους, ενώ άλλες έχουν προτείνει έναν ορισμό της πολυπλοκότητας βασισμένο σε εξωγλωσσικές παραμέτρους, όπως η συχνότητα και η επεξεργαστική δυσκολία. Στην παρούσα έρευνα γίνεται δεκτό πως και οι δύο ορισμοί είναι συμβατοί με τη θεωρία της γραμματικοποίησης, αλλά οδηγούν σε αντικρουόμενα συμπεράσματα. Από τη μία, η πολυπλοκότητα αυξάνεται παράλληλα με τη γραμματικοποίηση καθώς περισσότερες σημασιολογικές διακρίσεις κωδικοποιούνται γραμματικά και ανακύπτουν συνθετότερες δομές. Από την άλλη, όσο η συχνότητα χρήσης των νεοεμφανιζόμενων γραμματικών στοιχείων αυξάνεται, η νοητική τους επεξεργασία σταδιακά διευκολύνεται οδηγώντας σε μείωση της πολυπλοκότητας.
Βασικός άξονας της παρούσας διδακτορικής διατριβής υπήρξε η διάκριση σε δύο τύπους γλωσσικής πολυπλοκότητας, δομικής και δυναμικής. Η πρώτη ορίστηκε ως η αναλογία μορφικών μονάδων (μορφημάτων) και λειτουργιών και μετρήθηκε με τη βοήθεια ενός αριθμητικού μοντέλου που έχει προταθεί από τον Piperski (2014). Η δεύτερη αποτελεί τη συνισταμένη των ενδογλωσσικών και εξωγλωσσικών παραμέτρων και ορίστηκε ως ο λόγος της δομικής πολυπλοκότητας μιας κατασκευής προς τη συχνότητα χρήσης της σε διαφορετικούς χρόνους. Ο παραπάνω φορμαλισμός εδράζεται σε διάφορες γλωσσολογικές θεωρίες που αφορούν στη σχέση της συχνότητας και παραγωγικότητας μιας δομής (Bybee 1995; Bybee & Thomspon 1997) με τον βαθμό εδραίωσης της (Langacker 1987;2008). Για τη συλλογή των ποσοτικών δεδομένων που αφορούν στη συχνότητα χρήσης των υπό εξερεύνηση κατασκευών της αγγλικής διενεργήθηκε ποσοτική ανάλυση με τη βοήθεια του διαχρονικού σώματος κειμένων, CoHA.
Υπόθεση εργασίας της παρούσας έρευνας υπήρξε η εξής: Εφόσον αμφότεροι ορισμοί για τη γραμματική πολυπλοκότητα ληφθούν υπόψη, πιθανές τάσεις προς αύξηση ή μείωση της διαχρονικής δομικής πολυπλοκότητας, όπως προβλέπονται από παλαιότερες μελέτες, εξουδετερώνονται. Συγκεκριμένα, εξωγλωσσικοί παράγοντες όπως η συχνότητα χρήσης και η επεξεργαστική ευκολία λειτουργούν ως ισορροπιστές της δομικής πολυπλοκότητας διαχρονικά.
Η υπόθεση αυτή επιβεβαιώνεται από τα ευρήματα της παρούσας έρευνας. Συγκεκριμένα, η δυναμική πολυπλοκότητα του συστήματος της Τροπικότητας της Αγγλικής φαίνεται να ακολουθεί κυματοειδή κατανομή: οι μέγιστες και ελάχιστες τιμές της δυναμικής πολυπλοκότητας των υπό μελέτη κατασκευών συσχετίζονται με τη δημιουργία νέων γραμματικών ποικιλιών και τη σταδιακή τους εδραίωση αντίστοιχα. Αναλυτικότερα, οι διάφορες γραμματικές κατασκευές είναι ιδιαιτέρως πολύπλοκες τη στιγμή της εμφάνισής τους λόγω του δομικού τους φορτίου και της σχετικά χαμηλής συχνότητάς τους. Ωστόσο, καθώς η συχνότητά τους αυξάνεται, η δομική τους πολυπλοκότητα εξισορροπείται από το γεγονός ότι η νοητική τους επεξεργασία διευκολύνεται.
Στη βάση των παραπάνω δεδομένων συμπεραίνεται ότι η γραμματική πολυπλοκότητα δεν μειώνεται ή αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου, όπως έχει συχνά διατυπωθεί (πβ. Trudgill 2002;2011, McWhorter 2007). Αντιθέτως, παρατηρείται ένας εξισορροπιστικός μηχανισμός μεταξύ των δομικών και γνωσιακών διαδικασιών της γλωσσικής αλλαγής που διατηρεί την συνολική γραμματική πολυπλοκότητα σε σταθερά επίπεδα διαχρονικά.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Γλώσσα – Λογοτεχνία
Λέξεις-κλειδιά:
διαχρονική πολυπλοκότητα, γραμματικοποίηση, τροπικότητα της Αγγλικής
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
203
Αρχείο:
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2028-01-16.
Diachrony of Linguistic Complexity Reanalysis and Frequency.pdf
4 MB
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2028-01-16.
