Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ιωάννης Κακίσης, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Επιβλέπων
Γεώργιος Γερουλάκος, Ομότιμος Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Αχιλλέας Χατζηϊωάννου, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή και σκοπός: Η τραυματική κάκωση της θωρακικής αορτής είναι η δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου μετά τη τραυματική κάκωση του εγκεφάλου έπειτα από αμβλείας έντασης τραύμα, με το 80-90% των ασθενών να καταλήγει στον τόπο του ατυχήματος. Η ανοιχτή αποκατάσταση αποτελούσε αρχικά την μέθοδο εκλογής, συνοδευόταν όμως από υψηλό ποσοστό θνητότητας και επιπλοκών. Στις μέρες μας, η ενδαγγειακή αποκατάσταση αποτελεί πλέον την προτιμώμενη μέθοδο επιδιόρθωσης. Ωστόσο, ο χρόνος παρέμβασης αποτελεί ακόμη αμφιλεγόμενο ζήτημα. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι, κατόπιν ανασκόπησης της υπάρχουσας βιβλιογραφίας, να παρουσιαστούν τα ποσοστά νοσηρότητας και θνητότητας καθώς και οι επιπλοκές που σχετίζονται με τη κάθε μέθοδο, όπως επίσης και η ανάγκη επανεπεμβάσεων και η διάρκεια νοσηλείας στο νοσοκομείο ούτως ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα ως προς την μέθοδο εκλογής, τον χρόνο τέλεσής της και το ενδεδειγμένο πλαίσιο μακροχρόνιας παρακολούθησης.
Υλικό και μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε συστηματική ανασκόπηση όλων των μελετών που ήταν γραμμένες στην αγγλική γλώσσα και δημοσιευμένες στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων PubMed και Cochrane Register of Studies έως τον Φεβρουάριο του 2024, με βάση την μεθοδολογία για τις συστηματικές ανασκοπήσεις που πραγματοποιείται διεθνώς και αφορούσαν περιστατικά ενδαγγειακής αντιμετώπισης αμβλείας τραυματικής κάκωσης θωρακικής αορτής. Επιπρόσθετα, ανευρέθηκαν τα χαρακτηριστικά των ασθενών που αντιμετωπίστηκαν ενδαγγειακά στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Ευαγγελισμός» το έτος 2023 λόγω αμβλείας τραυματικής κάκωσης της θωρακικής αορτής. Έγινε ύστερα εξαγωγή δεδομένων ως προς την θνητότητα 30 ημερών, την συνολική θνητότητα, τις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπλοκές, τη διάρκεια νοσηλείας και τις επανεπεμβάσεις.
Αποτελέσματα: Ανευρέθηκαν και αναλύθηκαν συνολικά 83 δημοσιεύσεις που πληρούσαν τις προϋποθέσεις της μελέτης μας (12 δημοσιεύσεις με αναφορά κατευθυντήριων οδηγιών, συστάσεων και χαρακτηριστικών από μητρώα ασθενών σχετικά με το τραύμα, 3 δημοσιεύσεις με μεμονωμένα περιστατικά, 22 σειρές περιστατικών, 18 δημοσιεύσεις που συγκρίνουν την ανοιχτή με την ενδαγγειακή μέθοδο, 6 δημοσιεύσεις που συγκρίνουν την πρώιμη με τη καθυστερημένη αντιμετώπιση, 8 δημοσιεύσεις με σειρές περιστατικών που αντιμετωπίστηκαν είτε ενδαγγειακά είτε με την ανοιχτή μέθοδο είτε συντηρητικά και τέλος 14 δημοσιεύσεις που αφορούσαν προηγούμενες συστηματικές ανασκοπήσεις της βιβλιογραφίας και μετα-αναλύσεις. Από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας προκύπτει ότι η ενδαγγειακή μέθοδος αποκατάστασης της αμβλείας τραυματικής κάκωσης της θωρακικής αορτής χαρακτηρίζεται από χαμηλά ποσοστά ενδονοσοκομειακής θνητότητας. Υπάρχει όμως το ενδεχόμενο ανάγκης επανεπεμβάσεων λόγω σχετιζόμενων με το ενδομόσχευμα επιπλοκών. Η ανάγκη όμως για επανεπεμβάσεις είναι χαμηλότερη σε εξειδικευμένα κέντρα που αντιμετωπίζουν μεγάλο όγκο ασθενών.
Όσον αφορά τους 14 ασθενείς με τραυματική ρήξη θωρακικής αορτής που αντιμετωπίστηκαν ενδαγγειακά στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Ευαγγελισμός» το έτος 2023, το ποσοστό τεχνικής επιτυχίας ήταν 100%. Το ποσοστό θνητότητας 30 ημερών ήταν 0% ενώ η συνολική θνητότητα ήταν 7% (1 ασθενής, δεν αναφέρεται η αιτία θανάτου). Οι ασθενείς με συνοδές ορθοπεδικές κακώσεις είχαν παρατεταμένη διάρκεια νοσηλείας στο νοσοκομείο. Περιεπεμβατικά, σ’ έναν ασθενή απαιτήθηκε αποκατάσταση της μηριαίας αρτηρίας με συνθετικό μόσχευμα, ενώ κατά την διάρκεια νοσηλείας απαιτήθηκε διενέργεια τραχειοστομίας σ’ έναν ασθενή λόγω παρατεταμένης διασωλήνωσης ενώ ένας άλλος ασθενής εμφάνισε επεισόδιο βακτηριαιμίας. Καμία άμεση επανεπέμβαση δεν απαιτήθηκε. Όσον αφορά την μακροχρόνια παρακολούθηση δεν βρέθηκαν κάποια στοιχεία.
Συμπεράσματα: Η ενδαγγειακή μέθοδος αποκατάστασης της αμβλείας τραυματικής κάκωσης της θωρακικής αορτής έχει πολλά πλεονεκτήματα συγκριτικά με την ανοιχτή μέθοδο (ελάχιστα επεμβατική μέθοδος, λιγότερη ανάγκη μεταγγίσεων, αποφυγή εξωσωματικής κυκλοφορίας και αερισμού ενός πνεύμονα) με όφελος επιβίωσης τις πρώτες 30 ημέρες, όπως προκύπτει και από την μελέτη μας στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Ευαγγελισμός». Η ενδαγγειακή μέθοδος όμως, σχετίζεται και με την εμφάνιση επιπλοκών, όπως αυτών σχετιζόμενων με το σημείο εισόδου και με το ενδομόσχευμα. Επειδή ένα μεγάλο μέρος των ασθενών με την κάκωση αυτή είναι νεαρής ηλικίας άτομα, ανησυχία υπάρχει όσον αφορά την μακροχρόνια παρακολούθησή τους με αξονική αγγειογραφία λόγω της επανειλημμένης έκθεσής τους σε ιονίζουσα ακτινοβολία. Συμπερασματικά, η ενδαγγειακή μέθοδος αντιμετώπισης της αμβλείας τραυματικής κάκωσης της θωρακικής αορτής είναι μία ασφαλής και αποτελεσματική μέθοδος με χαμηλά ποσοστά ενδονοσοκομειακής θνητότητας και επιπλοκών.
