Μονάδα:
Τμήμα Θεατρικών ΣπουδώνΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2025-04-15
Συγγραφέας:
Σακελλαροπούλου Ισμήνη
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Γεωργία Βαρζελιώτη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Ε.Κ.Π.Α.
Αικατερίνη Διαμαντάκου, Καθηγήτρια Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Ε.Κ.Π.Α.
Γρηγόριος Ιωαννίδης, Καθηγητής Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Ε.Κ.Π.Α.
Μαρία Κονομή, Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Ε.Κ.Π.Α.
Άγις Μαρίνης, Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Παν/ου Πατρών
Στεριανή Τσιντζιλώνη, Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Ε.Κ.Π.Α.
Κλειώ Φανουράκη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Ε.Κ.Π.Α.
Πρωτότυπος Τίτλος:
Ο Κώδικας του Σώματος στην Αρχαία Κωμωδία: Σκηνές Θυροκρουσίας και Ante Portas
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Ο Κώδικας του Σώματος στην Αρχαία Κωμωδία: Σκηνές Θυροκρουσίας και Ante Portas
Περίληψη:
Η διατριβή επικεντρώνεται στην προσπάθεια εντοπισμού, καταγραφής και σχολιασμού των χειρονομιών και των κινήσεων που εμπεριέχονται στα σωζόμενα θεατρικά κείμενα του Αριστοφάνη και ενεργοποιούνταν δυνάμει στην αρχαία κωμική παράσταση και, πιο συγκεκριμένα, στην προσπάθεια εντοπισμού, καταγραφής και σχολιασμού εκείνων των χειρονομιών και των κινήσεων που εμπεριέχονται στις σκηνές θυροκρουσίας και στις σκηνές ante portas, με ή χωρίς παρατραγική λειτουργία, καθώς και σε παραλλαγές αυτών των σκηνών. Η έλλειψη μιας επισταμένης συνθετικής μελέτης σχετικά με τη φύση και τη λειτουργία της χειρονομίας και της κίνησης στην αρχαία κωμική παράσταση και ειδικά στις σκηνές θυροκρουσίας και ante portas αποτέλεσε βασικό παράγοντα επιλογής του συγκεκριμένου θέματος.
Εισαγωγικά, συνοψίζονται βασικές θεωρητικές, αρχαίες και νεότερες, προσεγγίσεις που ασχολούνται με τον ορισμό και την τυπολογία της χειρονομίας και της κίνησης και τη συσχέτισή τους γενικά με τη θεατρική επιτέλεση. Ακολούθως, η γλώσσα του σώματος στην αττική κωμωδία του 5ου αι. π.Χ εξετάζεται σε συνάρτηση με τον ενδυματολογικό και τον προσεγγιστικό-κινησιακό-χορογραφικό κώδικα, με τον κώδικα των σκηνικών αντικειμένων, καθώς και με τις ειδικές χωρικές συνθήκες σκηνικής δράσης του αρχαίου θεάτρου του Διονύσου. Το κύριο μέρος της έρευνας εστιάζει στον υλικό και συμβολικό, αρχιτεκτονικό και θεατρικό, σημειωτικό και σημασιολογικό ρόλο της θεατρικής θύρας καθώς και των κινησιακών- χειρονομιακών δράσεων που ενδεχομένως λάμβαναν χώρα δίπλα, κοντά ή μπροστά από μια θύρα στη διάρκεια της σκηνικής παρουσίασης των έργων του Αριστοφάνη στην κλασική εποχή. Στόχος ήταν να καταγραφούν όλες οι δυνατές κειμενικές δηλώσεις και υποδηλώσεις που παραπέμπουν σε κάποια αντίστοιχη ενεργοποίηση οπτικών σημείων του χειρονομιακού-κινησιακού κώδικα σε σκηνές θυροκρουσίας και ante portas και ακολούθως αυτές να κατηγοριοποιηθούν με βάση τη α) σημειακή σύστασή τους (ποια σημεία του σώματος ενεργοποιούνται, με ποιον τρόπο, σε ποια έκταση, ένταση και διάρκεια, σε ποιο βαθμό διάδρασης) και β) τη θεματική ένταξή τους (σε ποιες σκηνικές δράσεις αντιστοιχούν ποιες χειρονομίες, ποιες χειρονομιακές «θεματικές» επανέρχονται, πώς εξελίσσονται αυτές οι θεματικές χειρονομίες).
Εφαρμόζοντας διαφορετικές θεωρητικές προσεγγίσεις της χειρονομίας στο αρχαίο θεατρικό πλαίσιο με άξονα την ιστορικά προσδιορισμένη σωματικότητα στις τυπικές σκηνές της θυροκρουσίας και των σκηνών ante portas, η διατριβή επιχειρεί να καλύψει σφαιρικά το εύρος και τη λειτουργία των δυνάμει σωματικών κινήσεων και χειρονομιών των υποκριτών στην Αρχαία Κωμωδία σε επίπεδο παράστασης και εντάσσεται σε ένα ευρύτερο θεωρητικό πλαίσιο προβληματισμού για τη λειτουργία του χειρονομιακού-κινησιακού κώδικα στη θεατρική πράξη και μάλιστα την κωμική.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Γενικά έργα
Λέξεις-κλειδιά:
Χειρονομία, Κίνηση, Αριστοφάνης, Κωμωδία, Θυροκρουσία
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
252
