Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Μαριλένα Δασενάκη, Επίκουρος Καθηγήτρια, Τμήμα Χημείας, ΕΚΠΑ,
Περίληψη:
Το μέλι είναι το γλυκό συστατικό, που παράγεται από τις μέλισσες Apis mellifera, είτε από το νέκταρ των φυτών είτε από τις εκκρίσεις των φυτών ή των εντόμων, που σε αυτή την περίπτωση ονομάζεται μελίτωμα. Πειράματα έχουν δείξει ότι η ποικιλία και η γεωγραφική προέλευση κάθε μελιού επηρεάζει το μεταλλικό του περιεχόμενο.
Αυτή η μελέτη εστιάζει στην ποιοτική και ποσοτική ανάλυση μελιών από 23 διαφορετικές ποικιλίες και από 31 διαφορετικές μίξεις ποικιλιών. Τα δείγματα που αναλύθηκαν ήταν δείγματα μελιών, τα οποία είχαν συλλεχθεί κατά τις περιόδους συγκομιδής 2019 και 2021. Μεταξύ αυτών, τελικά 13 ποικιλίες χρησιμοποιήθηκαν για την εξαγωγή αποτελεσμάτων (κουμαριά, καστανιά, βαμβάκι, έλατο, άνθεων, ερείκι, χαρουπιά, βελανιδιά, πορτοκάλι, πεύκο, φασκόμηλο, θυμάρι, βανίλια), χρησιμοποιώντας ως παράμετρο την ύπαρξη στατιστικά επαρκούς αριθμού δειγμάτων (≥3). Για το σκοπό αυτό, δύο ενόργανες τεχνικές πραγματοποιήθηκαν. Η Φασματομετρία Ατομικής Εκπομπής Πλάσματος Μικροκυμάτων (MP-AES) πραγματοποιήθηκε για την ανίχνευση και τη μέτρηση των συγκεντρώσεων των μακροστοιχείων (Ca, Na, Mg, K), ενώ η Επαγωγικά Συζευγμένη Φασματομετρία Μάζας Πλάσματος (ICP-MS) για την ανάλυση των μικροστοιχείων (Fe, Cu, Mn, Zn) και των σπάνιων γαιών (Y, La, Ce, Pr, Nd, Sm, Eu, Gd, Tb, Dy, Ho, Er, Tm, Yb, Lu, Th, U). Συγκρίνοντας τις δύο τεχνικές, και οι δύο παρείχαν τα αναμενόμενα από τη σχετική βιβλιογραφία αποτελέσματα, ωστόσο η ICP-MS εμφάνισε μεγαλύτερη στοιχειακή ευαισθησία (ng/kg) και μικρότερο χρόνο ανάλυσης. Πιο συγκεκριμένα, η MP-AES και η ICP-MS ανίχνευσαν όλους τους σημαντικούς μεταλλικούς βιοδείκτες του μελιού και έδωσαν αναλυτικά δεδομένα σχετικά με τις συγκεντρώσεις τους στα δείγματα. Ακόμη, Ανάλυση των Κύριων Συστατικών (PCA) πραγματοποιήθηκε, για να παρατηρηθούν ομοιότητες και διαφορές μεταξύ των ποικιλιών μελιού, σύμφωνα με το μεταλλικό τους στοιχειακό περιεχόμενο. Με ένα μοντέλο 3 συστατικών, εξηγήθηκε το 92.05% των δεδομένων. Η PC1 έδειξε ότι υπάρχει αισθητή διαφορά μεταξύ μελιού και μελιτώματος, καθώς το πρώτο υπερέχει σε μακροστοιχεία, ενώ το δεύτερο σε μικροστοιχεία. Τέλος, οι ανιχνεύσιμες σπάνιες γαίες εμφανίστηκαν στα δείγματα σε συγκεντρώσεις της τάξης ng/kg, ενώ κάποιες από αυτές ήταν εντελώς απούσες σε όλες τις ποικιλίες.
Λέξεις-κλειδιά:
Μέλι, Ελλάδα, μέταλλα, μακροστοιχεία, μικροστοιχεία, σπάνιες γαίες, MP-AES, ICP-MS