Περίληψη:
Στον άνθρωπο, ακόμα και μια ήπιας μορφής παραμέληση σε νεογνική ηλικία, έχει
αποδειχτεί ότι είναι ικανή να οδηγήσει σε δυσλειτουργικό προμετωπιαίο φλοιό. Σε
μία προσπάθεια να διασαφηνιστούν οι πιθανοί νευροβιολογικοί μηχανισμοί που
εμπλέκονται σε αυτές τις διαδικασίες, μελετήσαμε σε επίμυς τα αποτελέσματα μίας
ήπιας αρνητικής πρώιμης εμπειρίας στη δομή και λειτουργία του προμετωπιαίου
φλοιού. Το μοντέλο πρώιμης εμπειρίας που χρησιμοποιήθηκε βασίζεται στην άρνηση
ανταμοιβής μέσω της μητρικής επαφής και επιπρόσθετα περιέχει μία μαθησιακή
συνιστώσα. Τα νεογνά εκπαιδεύονται να εντοπίζουν το κλουβί με τη μητέρα σε έναν
λαβύρινθο σχήματος Ταυ κατά τις μεταγεννητικές ημέρες (PND) 10-13 και αφού την
εντοπίσουν, κάθε φορά παρεμποδίζεται η επαφή μαζί της μέχρι το τέλος της
εκπαίδευσης, έτσι τα νεογνά δεν λαμβάνουν την αναμενόμενη ανταμοιβή (Denied the
Expected Reward, DER νεογνά). Επιπλέον, είναι γνωστό ότι μία αρνητική πρώιμη
εμπειρία, επιδρά στα επίπεδα ντοπαμίνης στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο. Πρόσφατα
δεδομένα μελετών αναδεικνύουν όλο και περισσότερο τον μορφογενετικό ρόλο της
ντοπαμίνης, η οποία είναι παρούσα στους νεοσχηματιζόμενους εγκεφάλους από τα
πρώτα στάδια της εμβρυϊκής ανάπτυξης. Ιδιαίτερα, φαίνεται ότι η Ντοπαμίνη
παρεμβαίνει στον κυτταρικό κύκλο των άωρων νευρικών κυττάρων και ρυθμίζει τον
πολλαπλασιασμό και τη διαφοροποίησή τους. Πράγματι, στον κοιλιακό προμετωπιαίο
φλοιό των DER νεογνών εντοπίζεται μειωμένη πυκνότητα γλουταματερικών νευρώνων
σε σχέση με τα ζώα ελέγχου, και συγκεκριμένα από τη 12η μεταγεννητική ημέρα,
την τρίτη δηλαδή ημέρα εκπαίδευσης, η οποία μάλιστα είναι εμφανής και κατά την
ενήλικη ζωή. Αντίθετα, η χορήγηση εξωγενούς ντοπαμίνης στον κοιλιακό
προμετωπιαίο φλοιό φαίνεται να οδηγεί σε αύξηση των γλοταματεργικών κυττάρων
τόσο στα DER νεογνά όσο και στα ενήλικα DER πειραματόζωα και μάλιστα η
νευρωνική πυκνότητα ανέρχεται στα επίπεδα των ζώων ελέγχου. Φαίνεται λοιπόν ότι
η DER πρώιμη εμπειρία μειώνει τα επίπεδα ντοπαμίνης στον προμετωπιαίο φλοιό. Η
μείωση αυτή της ντοπαμίνης, με τη σειρά της, έχει ως αποτέλεσμα τη μειωμένη
γλουταματεργική πυκνότητα στην εν λόγω περιοχή και μάλιστα το φαινόμενο αυτό
μπορεί να αντιστραφεί με την χορήγηση εξωγενούς ντοπαμίνης γεγονός που
ανιχνεύεται και στ
ην ενήλικο ζωή.
Λέξεις-κλειδιά:
Πρώιμες Εμπειρίες, Ντοπαμίνη, Προμετωπιαίος, NeuN, v-Glut
